طراحی چک‌لیست ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به کودکان و نوجوانان در بیمارستانها
Abstract
چکیده
مقدمه: بیمارستان، یکی از عناصر مهم بهداشت عمومی نوین است. بیمارستان های تخصصی گروه خاص ازجمله کودکان به صورت تخصصی، خدمات تشخیصی، درمانی و بازتوانی را به کودکان بیمار ارایه می دهد. کودکان به خدمات و نظارت بیشتر، داروها و تجهیزات اختصاصی و گاهی اوقات درمان ویژه نیاز دارند. کودکان به دلیل الگوي رشد، وابستگی به دیگران، تفاوت الگوي بیماري و متابولیسم دارویی متغیر، نسبت به بروز خطا و صدمات مستعدتر می باشند. از اینرو طراحی بیمارستانی با روابط عملکردی مطلوب جهت بهبود جسمی و در عین حال توجه به فرم و ویژگی‌های روانی فضا جهت بهبود روحی مورد نظر است.
هدف: در این مطالعه با شناسایی مؤلفه ها و شاخص های ارائه خدمات بیمارستانی به کودکان و نوجوانان چک‌لیستی برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در بیمارستان های دارای بخش کودکان طراحی گردید.
روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه ترکیبی می باشد که در 3 گام در دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1402 انجام شده است. در گام اول مولفه های ارائه خدمات به کودکان در دنیا با انجام یک مرور سیستماتیک و با استفاده از نمودار PRISMA شناسایی شدند. در گام دوم با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته نظرات 13 متخصص حوزه سلامت کودک بررسی گردید و در نرم افزار MAXQDA2018 تحلیل شد. در گام سوم داده های دو گام قبلی ترکیب شدند. پس از آن در دو مرحله دلفی مولفه های به دست آمده توسط صاحبنظران حوزه سلامت کودک و نوجوان مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت چک لیست ارائه خدمات به کودکان و نوجوانان تهیه گردید.
یافته ها: در گام اول 1092 مقاله و گزارش از طریق جستجو در پایگاه های داده شناسایی شدند که با بررسی گایدلاین پریسما در پایان فرآیند، یافته های 33 مقاله مورد بررسی قرار گرفت. در گام دوم 13 مصاحبه انجام گرفته 167 کد غیر تکراری در قالب 9 درون مایه اصلی و 29 درون مایه فرعی به دست آمد. بعد از ادغام مولفه های فاز کیفی و سیستماتیک ، مرحله دلفی انجام شد.در طی دو راند دلفی چک لیست نهایی در حیطه های حمایت(زمان بستری، روانی، تغذیه ای، اطلاعاتی و حمایت های خارج از بیمارستان)، آموزش و فرهنگ سازی (کادر درمان، والدین و کودکان، همگانی)، شاخص های بهبود عملکرد کارکنان سازمانی، مشارکت والدین در مراقبت و درمان، طراحی محیط دوستانه و ایمن و اقدامات مدیریتی دسته بندی گردید.
بحث و نتیجه گیری: باتوجه به اینکه چک لیست طراحی شده تلفیقی از مرور متون و نظر متخصصین است میتواند دیدگاه جامع تری نسبت به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به کودکان و نوجوانان در بیمارستان ارائه دهد و قابلیت ارزیابی داشته باشد و زمینه ای برای تغییر نگرش مدیران حوزه سلامت کودک و نوجوان در جهت بهبود خدمات درمانی فراهم کند. با بهره‌گیری از این چک‌لیست و اجرای سیاست‌های پیشنهادی، می‌توان به بهبود سلامت و کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان کمک کرد و سیستم بهداشت و درمان را به سمت کارایی و اثربخشی بیشتر هدایت نمود.
واژگان کلیدی: چک لیست، بیمارستان ، کودک، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی