ارائه چارچوب ارزیابی پوشش موثر خدمات سلامت در ایران در راستای پایش پوشش همگانی سلامت
Abstract
چکیده
مقدمه و هدف: ارائه مداخلات سلامت از طریق طیفی از خدمات وظیفه اصلی نظام‌های سلامت است. سنجش و ارزیابی چنین وظیفه‌ای، دروندادی ضروری برای ارزیابی عملکرد، فرایندهای تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مناسب می‌باشد. در سالهای اخیر، سازمانهای بین‌المللی سلامت، ابزار پوشش موثر را در مقابل سایر شاخص‌های سنجش و ارزیابی مرسوم، جهت ارزیابی عملکرد نظام‌های سلامت بخصوص پوشش همگانی سلامت معرفی و کشورها را به ارائه چارچوب ملی ارزیابی عملکرد براساس این ابزار توصیه نمودند. مطالعه حاضر در این راستا و با هدف ارائه چارچوب ملی ارزیابی پوشش موثر خدمات سلامت در ایران طراحی و به اجرا درآمد.
روش: مطالعه حاضر از نوع پژوهش در نظام سلامت و تلفیقی از روشهای مرور متون و کیفی جهت توسعه چارچوب و روشهای کمی جهت سنجش پوشش موثر مداخلات می‌باشد که براساس اهداف مطالعه طرح‌ریزی شده است. بعلاوه، حدود ده مطالعه مقطعی با طراحی و متدولوژی و تجزیه و تحلیل‌های مرتبط جهت سنجش پوشش موثر مداخلات منتخب به اجرا درآمد.
یافته‌ها: چارچوب ارائه شده براساس نتایج مطالعه شامل حدود سی مداخله اولویت‌دار در ایران در چهار حیطه ارتقا تا توانبخشی، معیارهای انتخاب مداخلات و استراتژیهای سنجش مولفه‌های پوشش موثر برای هر مداخله بود. در بعد ارزیابی پوشش برای مداخلات منتخب، نتایج مطالعه نشاندهنده سطوح پوشش خام و موثر پایین مداخلات سلامت خصوصاً در حیطه‌های ارتقا و پیشگیری بود.
بحث و نتیجه‌گیری: با گذار اپیدمیولوژیکی در حال وقوع در ایران، تاکید عمده‌ای در سطوح پوشش بیماریهای غیرواگیر و حوادث و سوانح در کنار بیماریهای واگیر و عفونی می‌بایست صورت بگیرد. با توجه به چارچوب پوشش موثر، این تاکید در سه حیطه تشخیص جمعیت نیازمند دریافت خدمات، ارائه خدمات به جمعیت نیازمند و تضمین اثربخشی خدمات ارائه شده الزامی است. برای نیل به هر کدام از این اهداف، نظام داده و اطلاعات متناسب با نوع مداخلات می‌بایست طراحی و راه اندازی گردیده و براساس نتایج ارزیابی‌های صورت گرفته، سیاست‌ها و برنامه‌های اقدام طرح‌ریزی و اجرا گردد.