ارزیابی شاخص‌های متابولیسم کلسیم و ارتباط آن‌ها با سطوح سرمی داروهای ضدصرع در کودکان مبتلا به صرع‌مقاوم

Abstract

مصرف درازمدت داروهای ضد صرع ممکن است همراه با عوارض جانبی باشد، بنابراین تعیین سطح خونی داروهای ضد صرع در بهبود پروسه درمانی هر بیمار مبتلا به صرع ضروری است. تغییر متابولیسم کلسیم و پوکی استخوان ممکن است یکی از مهمترین عوارض جانبی این داروها باشد. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی شاخص‌های متابولیسم کلسیم و ارتباط آن‌ها با سطوح سرمی داروهای ضدصرع در کودکان مبتلا به صرع‌مقاوم بود. مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه مقطعی توصیفی-تحلیلی بوده و از میان کودکان زیر 15 سال مراجعه‌کننده به مرکز آموزشی و درمانی کودکان تبریز در سال 1400، 66 کودک مبتلا به صرع مقاوم با سابقه حداقل شش ماه از مصرف داروهای ضد صرع فنوباربیتال، فنی‌توئین و کاربامازپین به‌صورت تکی و یا چند دارویی پس از کسب رضایت آگاهانه از والدینشان، وارد مطالعه شدند. روش نمونه‌گیری به شکل در دسترس بود. مشخصات دموگرافیک افراد در فرم‌های پرسشنامه ثبت شدند. از تمام بیماران خون‌گیری وریدی انجام شده و پس از تکمیل جمع‌آوری نمونه‌ها، مقادیر سرمی داروهای ضد صرع با روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) ارزیابی و ثبت شدند. شاخص‌های کلسیم، فسفر، الکالن فسفاتاز و منیزیم با دستگاه اتوانلایزر بیوشیمی؛ و ویتامین D و PTH با روش الایزا ارزیابی و ثبت شدند. نهایتاً شاخص‌های متابولیسم کلسیم با سطوح سرمی داروهای ضد صرع ازنظر همبستگی توسط روش‌های آماری مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها: در این مطالعه، از میان شاخص‌های ارزیابی شده، فسفر با داروی فنوباربیتال (R=0.513; P-value=0.004) و کاربامازپین (R=0.719; P-value=0.045) در کودکان مبتلا به صرع مقاوم موردمطالعه ارتباط معنادار آماری داشت. ویتامین D با داروی فنی‌توئین ارتباط معنادار آماری داشت (R=-0.676; P-value=0.022). همچنین مقدار سرمی کلسیم در گروه دو دارویی به‌طور معنادار کمتر از گروه تک دارویی بود (P-value=0.003).