School of Traditional Medicine

Permanent URI for this communityhttps://dspace.tbzmed.ac.ir/handle/123456789/21

Browse

Filter results by year or month

Now showing 1 - 20 of 77

بررسی اثر ترشی ميوه گياه کبر (فرآورده طب سنتی ایرانی) بر آنزیم‌های کبد در بیماران با کبد چرب غيرالکلی
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1396) خواصی, نرجس; فضل جو, سیدمحمدباقر; تربتی, محمدعلی; آیتی, محمدحسین; Traditional medicine; صومی, محمدحسین; خادم, ابراهیم
مقدمه: علی¬رغم مطالعات بسیاری که بر روی طب مکمل انجام شده است، هیچ تحقیقی در مورد اثرات ترشی میوه کبر بر آنزیم‌های کبدی در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی انجام نشده است. در این مطالعه، تاثیر ترشی میوه کبر به عنوان محصول طب سنتی ایران بر روی مقیاس‌های تنسنجی و پارامترهای بیوشیمیایی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی مورد بررسی قرار گرفته است. روش: یک آزمایش 12 هفته‌ای تصادفی، کنترل شده، دو سو کور برای 44 بیمار مبتلا به کبد چرب غیر الکلی که به طور تصادفی به دو گروه گواه (22 نفر ) یا کبر (22 نفر ) تقسیم شدند، طراحی شد. گروه کبر روزانه 40 تا 50 گرم ترشی میوه کبر همراه با غذا دریافت کردند. قبل و بعد از درمان، مقیاس‌های تن سنجی، لیپوپروتئین‌های سرم، آنزیم‌های کبدی، FBS، سطح انسولین روزانه، Homa -IR و cs-CRP مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: وزن و شاخص توده بدنی در گروه کبر و گروه گواه به طور معنی‌داری کاهش یافتند. این کاهش در مقایسه با گروه گواه در گروه کبر معنی‌دار بود (P<0.01). بعد از 12 هفته، Hs-CRP، HOMA-IR در هر دو گروه، به خصوص گروه کبر، کاهش یافت، اما این کاهش با گروه گواه معنی‌دار نبود. در پایان مطالعه، FBS تغییرات قابل توجهی نداشت. با توجه به مقادیر پایه، از ابتدا تا پایان مطالعه، میزان سرمی ALT و AST در گروه کبر به طور معنی‌داری بیشتر از گروه گواه بود (P<0.02). نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد مصرف روزانه ترشی میوه‌ی کبر به مدت 12 هفته می‌تواند بر روی پارامترهای بیوشیمیایی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی موثر باشد. برای تأیید این یافته‌ها، مطالعات کنترل شده دیگری نیز باید انجام شود. علی‌رغم تعدادی از مطالعات انجام شده در مورد اثرات محصولات طب مکمل، چگونگی اثر ترشی میوه کبر به‌عنوان محصول طب سنتی ایران در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی روشن نیست.
تاریخ درمانگاه و بیمارستان در ایران بعد از اسلام
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1396) الهه, ابراهیمی; خلیلی, مجید; تاریخ پزشکی; اردلان, محمدرضا; اسلام جمال گلزاری, صمد
تاریخِ پزشکی و درمان در ایران، از دوران پیش از تاریخ تا کنون، همواره یکی از فصل های درخشانِ تاریخ علم در این سرزمین است که مجاهدتِ خالصانه ی طیفِ گسترده ای از دانشمندان و پزشکانِ نام آور را شامل می شود؛ آنچه امروزه تقریبا به شکلِ مستند، قابل رهگیری است آن است که دانشگاه و بیمارستانِ جُندی شاپور، در قرون پنج تا هفت میلادی، یکی از مهمترین مراکزِ علمی، تحقیقاتی و درمانی در سراسر جهان بوده است که ساختار و چارچوبِ علمی و مدیریتیِ آن، به اُلگویی چند منظوره در شکل دهی به سایر بیمارستان های قرونِ بعدی، تبدیل شده است. در ایرانِ بعد از اسلام، با سرمشق گیری از مدیریت و ساختارِ کارآمدِ بیمارستان جُندی شاپور، و در اثر حمایت دستگاه خلافتِ اسلامی، و حکومت های علم گرای ایرانی، به عنوان یک ضرورتِ حَتمی و بدیهی، ساخت و تجهیزِ بیمارستان ها و مراکزِ درمانی، روندی روبه رشد یافت؛ به طوری که در پژوهش حاضر، مهمترین بیمارستان های ایران، معرّفی شده است. همچنین برای آنکه بازده مطالعاتیِ حاضر، قابلِ استنتاجِ تاریخی باشد، دو مرکز درمانیِ مهم در دو دوره سرنوشت ساز در تاریخ ایران بعد از اسلام، مورد بررسیِ جزئی نگر، قرار گرفته است: «بیمارستان نظامیه نیشابور» مربوط به عصر سلجوقی و دوران پیش از حمله مغولان، «دارالشفای ربع رشیدی تبریز» مربوط به عصر ایلخانی و دورانِ پس از حمله مغول. نتایج تحقیق، نشانگر آن است که در چهار دوره تاریخی «آل بویه»، «سلجوقی»، «ایلخانی» و «صفوی» تأسیس مراکز درمانی مجهّز و بزرگ، جزء اولویت های اصلیِ حکومت ها بوده است، و در سایر دوره ها، اگرچه روندِ ساخت و سازِ این قبیل مراکز، کمابیش ادامه داشته، امّا عملاً بیشتر بر حفظِ مراکزِ درمانیِ موجود یا نهایتاً بازسازی و بهسازیِ آنها تمرکز شده است.
بررسي و تبيين بيماري‌هاي مثانه در مباني طب سنتي ايران و ارائه شواهد باليني
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1396) رشدی, فریبا; محمدی, قدیر; طب سنتی; نوشاد, حمید; فضل جو, سيدمحمدباقر
مقدمه: مثانه یکی از اعضای مهم در بدن انسان به شمار می¬رود که بیماری‌ها و اختلالات و بهداشت مربوط به آن در طب کمتر مورد توجه قرار می¬گیرد در طب سنتی ایران توجه ویژه‌ای به عضو مثانه گردیده است و اختلالات این عضو از اسباب اساسی بیماریزا به شمار می‌رود. سوء مزاج‌های مربوط به مثانه خود می¬تواند عامل ایجاد بیماری بوده و یا خود عضو مثانه تحت تأثیر بیماری دیگری قرار بگیرد و عامل ایجاد یک بیماری باشد. شناخت این بیماری‌ها پر اهمیت بوده بطوریکه گاهی درمان‌هایی متفاوت و گاهی متضاد را می‌توان در این بیماری‌ها مدنظر قرار داد. روش¬ها: این مطالعه یک تحقیق کیفی است که در آن از مهمترین کتب طب سنتی ایران مطالب مربوط به بیماری‌های مثانه استخراج و از طریق نرم افزار فیش نگار دسته‌بندی شد و سپس مورد مطالعه قرار گرفته و تحلیل و بررسی گردید. یافته‌ها: در این مطالعه بیش از شصت و چهار مورد بیماری و مواردی از بیماری‌های مرتبط با مثانه، بیماری‌های مشارکتی مثانه و انواع داروهایی که در طب سنتی در مورد بیماری‌های مثانه مورد استفاده قرار می‌گیرند استخراج و مورد مطالعه قرار گرفت. و علاوه بر ذکر علائم و اسباب بیماری‌ها به نحوه درمان آنها نیز اشاره شده و ارگان‌هایی که مرتبط با بیماری‌های مثانه می‌باشند و افراد مستعد به بیماری‌های مربوط به مثانه و تدابیر تغذیه‌ای و بهداشتی و حفظ‌الصحه برای جلوگیری از بروز این بیماری‌ها آورده شد. نتیجه: یافته‌ها نشان میدهند که مثانه نقش مهمی در جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات جسمی دارد و این مسئله در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته است مثانه و اختلالات آن در بسیاری از بیماری¬های بدن نقش دارد و می‌توان ادعا کرد که بیماری‌هایی مانند اسپاسم‌های ساق پاها، آرتروز و اسپاسمهای ستون فقرات، بخصوص گردن و لومبار، صرع و انواعی از سردرد در ارتباط با مثانه می‌باشند که باید مطالعات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.
سیر تاریخى بیمارى نسیان از دیدگاه طب سنتى ایران در كتب طبى منتخب (الحاوى فى الطب زكریاى رازى، هدایه المتعلمین اخوینى بخارایى، القانون فى الطب ابوعلى سینا، ذخیره خوارزمشاهى سید اسماعیل جرجانی)
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1396) طاهری طرقی, سمیه; خدادوست, کاظم; گدی, آلبرت; تاریخ پزشکی; تربتی, محمدعلی; سیدی وفایی, منوچهر
مقدمه و هدف: بیمارى دمانس به عنوان یك اختلال مزمن پیشرونده، یكى از عوامل ناتوان كننده در سنین پیرى است كه با افزایش قابل توجهی در سالهاى اخیر همراه مى¬باشد. طى دوران بیمارى شخص به مرور توانایى انجام كارهاى روزانه را از دست مى¬دهد. با مطالعه دقیق و بررسى متون پزشكى در دوره¬هاى مختلف مى¬توان از تجارب پزشكى، نوآوری¬ها و ابتكارات اطباى مشهور در تمامى حیطه¬هاى درمانى استفاده كرده و از آن در راستاى حل مشكلات كنونى و در پیش رو به كار برد. با توجه به اهمیت دوران سالمندی و عدم وجود درمانی قطعی برای این بیماری، مراجعه به مکاتب پزشکی پیشین و یافتن راههایی جدید برای پیشگیری از بیماری ضروری به نظر می¬رسد. هدف از این مطالعه بررسی سیر تاریخی بیماری نسیان در دوران طلایی اسلام می¬باشد. روش کار و مواد: این پژوهش یک مطالعه کیفی است که به بررسی نظر دانشمندان دوران طلایی اسلام در مورد نسیان می¬پردازد. برای انتخاب کتب معیارهایی مانند اعتبار و زبردستی مولفان در طبابت، تجربه عملی و رسایی و شیوایی آثار مد¬نظر قرار گرفت. در این راستا ٤ کتاب: الحاوى فى الطب تالیف زكریاى رازى، هدایه المتعلمین تالیف اخوینى بخارى، القانون فى¬الطب تالیف ابوعلى سینا، ذخیره خوارزمشاهى تالیف سید اسماعیل جرجانی جهت بررسی انتخاب شدند. یافته¬ها: یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد علیرغم انتساب شناسایی بیماری آلزایمر به قرن بیستم میلادی، دانشمندان برجسته اسلامی از جمله محمد ابن زکریای رازی، ابن سینا و حکیم سید اسماعیل جرجانی قرنها قبل به شناسایی، معرفی و ارایه راهکارهای درمانی برای بیماری با نامهایی متفاوت پرداخته¬اند. این تعاریف بسیار نزدیک به برخی از انواع دمانس می¬باشد. نتیجه گیری: اگرچه در طی قرون مختلف در دوران طلایی اسلام هر یک از حکما مواردی را به دانسته¬های حکمای قبلی اضافه کرده¬اند ولی می توان با قاطعیت اشاره کرد که نوشته¬های ابن سینا در قانون کاملترین و جامعترین توصیف مرتبط با آلزایمر در طب امروزی می¬باشد.
مقایسه اثر فرآورده برگرفته از طب سنتی ایرانی ( بر پایه تخم کرفس و انیسون) با متفورمین بر اولیگومنوره (احتباس طمث) بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی‫کیستیک‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1397) معینی جزنی, آرزو; تن ساز, مژگان; ناظمیه, حسین; صادقی بازرگانی, همایون; طب سنتی; حمدی, کبری; فضل جو, سيدمحمدباقر
مقدمه: سندرم تخمدان پلی‫کیستیک (PCOs) و الیگومنوره ناشی از آن اثرات مختلف سایکولوژیک و غیر سایکولوژیک بر سلامت زنان دارد. گیاهان دارویی یکی از استراتژیهای پیشنهادی برای درمان است.‬‬‬‬ هدف: هدف این مطالعه بررسی اثر فرآورده طب ایرانی بر اولیگومنوره بیماران PCOs و مقایسه آن با متفورمین بوده است.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ روش کار: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی سه سوکور تصادفی کنترل شده‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ بوده که در آن 72 بیمار 18 تا 40 ساله مبتلا به الیگومنوره در زمینه PCOs به صورت تصادفی به دو گروه 36 نفره دریافت کننده فرآورده طب ایرانی و متفورمین تقسیم شدند. گروه دریافت کننده فرآورده طب ایرانی، دو هفته روزانه 4.5 گرم پودر تخم کرفس و انیسون (6 کپسول منقسم در 3 وعده) و در سایر روزهای ماه و ایام خونریزی قاعدگی کپسول پلاسبو (3 عدد روزانه) استفاده و بعد از پاکی، فرآورده مجدد مصرف گردید. در گروه متفورمین، به مدت 2 هفته روزانه 1500 میلی¬گرم پودر متفورمین به صورت 6 کپسول منقسم در 3 وعده تجویز و در سایر روزهای ماه و ایام خونریزی، یک کپسول حاوی 500 میلی¬گرم متفورمین مصرف شد. این پروسه 3 دوره تکرار گردید. وقوع مرتب خونریزی قاعدگی، تغییرات تستوسترون و LH/FSH در پایان ماه سوم بررسی گردید. یافته¬ها: میانگین (انحراف معیار) سن و شاخص توده بدن بیماران، 26.5(6.1) و 26.4(3.5) بود. قاعدگی در 58.3% از بیماران گروه گیاهی و 25% گروه متفورمین به طور مرتب رخ داد (P<0.01) و میانگین (انحراف معیار) تعداد پریود در ماه بیماران گروه گیاهی افزایش معنی¬دار داشت (P=0.001). همچنین کاهش معنی¬دار تستوسترون (P=0.005) و LH/FSH (P=0.002) بدون عوارض جانبی جدی در گروه گیاهی مشاهده گردید. نتیجه¬گیری: فرآورده طب ایرانی در درمان اولیگومنوره بیماران PCOs در مقایسه با متفورمین برتری داشته و به نظر می‫رسد این فرآورده گیاهی بتواند جایگزین متفورمین در درمان این بیماران باشد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
مقایسه اثرات درمانی فراورده های گیاهی طب سنتی ریوند ختایی، فاوانیا و داروی مفنامیک اسید بر دیسمنوره اولیه: یک مطالعه کارازمایی بالینی تصادفی شده
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1397) رجب زاده, فرین; خدائی, لاله; صاحبی, لیلا; طب سنتی; فضل جو, سيدمحمدباقر; عباسعلیزاده, شمسی
مقدمه: دیسمنوره اولیه از شایع ترین اختلالات زنان است که در طب سنتی ایران راهکارهای درمانی مختلفی برای این اختلال ذکر شده است. هدف: در این مطالعه اثرات درمانی فرآورده های گیاهی طب سنتی ریوند ختایی، فاوانیا و داروی مفنامیک اسید بر دیسمنوره اولیه مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. روش کار و مواد: در این کارآزمایی بالینی تصادفی دو سو کور 105 نفر از دانشجویان ساکن خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی تبریز 18-35 سال وارد مطالعه شده و به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. در طي سیکل اول ) کنترل ( پلاسبو به بیماران داده شد و از بیماران خواسته شد تا درجه شدت و مدت درد را به همراه سایر علائم پاسخ دهند. در طي سیکل دوم و سوم از کپسولي حاوي 500 میلي گرم ریشه گیاه ریوندختایي به گروه آزمایش یک، کپسول 500 میلي گرمي حاوي فاوانیا به گروه آزمایشي دوم و کپسولي حاوي 250 میلي گرم Mefenamic acid در پوکه هاي کپسولي 500 میلي گرمي به گروه سوم داده شد. فرمهاي پیگیري و عوارض دارویي در پایان هر دوره قاعدگي تکمیل گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد ریوند ختائی در مقایسه با گیاه فاوانیا و داروی مفنامیک اسید به صورت معناداری موجب کاهش شدت و مدت درد قاعدگی گردید (p<0.001). همچنین حجم خونریزی قاعدگی در این افراد به طور معناداری کاهش یافته بود که میزان این تغییرات درمقایسه با گروه مفنامیک اسید کمتر بود (p>0.05). حجم خونریزی در گروه فاوانیا در مقایشه با دو گروه دیگر به طور معنادار بیشتر بود (p<0.001). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که ریوند ختائی به طور معناداری موجب کاهش شدت و مدت درد قاعدگی و میزان حجم خونریزی در طی قاعدگی شده و با توجه به اینکه عارضه جانبی عمده ای از آن گزارش نشده است، شاید بتواند جایگزین مناسبی در درمان دیسمنوره اولیه بیماران باشد.
بررسی اثر روش درمانی طب سنتی ایران بر پایه گیاه بوزیدان بر پارامترهای اسپرم مردان نابارور: کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی سه سو کور
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1397) نسیمی دوست ازگمی, رامین; حسین, ناظمیه; صادقی بازرگانی, همایون; نجات بخش, فاطمه; طب سنتی; زمردی, افشار; فضل جو, سيدمحمدباقر
مقدمه: ناباروری با عامل مردانه یکی از مشکلات مهم سلامتی است. حکمای طب سنتي از بوزیدان جهت درمان ناباروری مردان استفاده می¬کردند. هدف: در این مطالعه اثرات بوزیدان و پنتوکسی¬فیلین بر پارامترهای اسپرم مردان نابارور ایدیو پاتیک مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. روش کار: در این کارآزمایی بالینی تصادفی سه سو کور 100 نفر از مردان متاهل نابارور 18 تا 45 ساله وارد مطالعه شده و به صورت تصادفی به دو گروه گیاهی و پنتوکسی¬فیلین تقسیم شدند. بیماران گروه گیاهی روزانه 5 گرم ریشه گیاه بوزیدان را در سه نوبت در 6 کپسول و بیماران گروه پنتوکسی¬فیلین 800 میلی گرم پنتوکسی¬فیلین را به همراه پلاسبو در 6 کپسول در سه نوبت به مدت 90 روز دریافت نمودند. پارامترهای اسپرم درابتدا و انتهای مطالعه طبق معیارهای WHO ارزیابی شدند. يافته¬ها: نتایج پژوهش نشان داد بوزیدان موجب افزایش معنی دار در میانگین تعداد اسپرم ها به میزان 12.5%(0.04= p)، میانگین سرعت پیشرونده اسپرم¬ها به مقدار 21.42%(0.001= p) و میانگین شکل نرمال اسپرم ها به میزان 25.56% (0.000= p) در مقایسه با مقادیر پایه گردید. پنتوکسی¬فیلین به طور معنی داری میانگین حجم منی را به میزان 16.46% (0.02= p)، میانگین سرعت پیشرونده اسپرم¬ها 25.97% (0.003= p) و میانگین شکل نرمال اسپرم را 13.28% (0.01= p) در مقایسه با مقادیر پایه افزایش داد. تفاوت معنی داری در میانگین حجم منی(0.11= p)، تعداد اسپرم(0.09= p ، سرعت پیشرونده به جلو(0.77= p) و شکل اسپرم (0.12= p) پس از درمان بین دو گروه وجود نداشت. هیچ عارضه جانبی جدی در دو گروه گزارش نشد. نتيجه گيري: نتایج نشان داد که بوزیدان به طور معنی¬‌داری موجب بهبود پارامترهای اسپرم مردان نابارور گردید. با توجه به عدم تفاوت آماری میان بوزیدان و پنتوکسی¬فیلین بر بهبود پارامترهای اسپرم مردان نابارور و نبود عوارض جانبی جدی، گیاه بوزیدان می¬تواند جایگزین مناسبی در درمان این افراد باشد.
بررسی اثربخشی روش درمانی طب سنتی ایرانی (حب شبیار) در درمان آب سیاه (گلوکوم زاویه باز) : یک مطالعه کارآزمایی بالینی دو سو کور
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1397) خلیل بنی حبیب, ابراهیم; محمدی, قدیر; طب سنتی; مصطفایی, علی; فضل جو, محمد باقر
: Glaucoma is one of the most important preventable causes of blindness which still the cause of it is unknown. Open-angle glaucoma (OAG) is the most common form of glaucoma, which silently, progressively and asymptomatically reduces bilateral vision. The use of herbal remedies in traditional medicine has a long history because of their low cost, few side effects in comparison to chemical drugs, availability, and efficacy. In traditional Iranian medicine, statements have been made about treating increased aqueous humor and the presence of obstruction at its outlet, which causes reduced vision and even blindness. For this propose, some traditional medicine books have proposed treating glaucoma with Hab Shabyar. This study evaluates the therapeutic effects of Hab Shabyar in patients with OAG. Materials and Methods: This double-blind, randomized, placebo-controlled trial conducted on 50 patients with OAG and intraocular pressure (IOP) of 11-26 mmHg. A total of 50 patients OAG were randomized into two groups of 25 (intervention and control) patients. The intervention group was received the usual treatment (Timolol drop every 12 hours) plus 500 mg of Hab Shabyar daily for one month per night for two months, and the control group was received a drop of timolol every 12 hours plus 500 mg of wheat germ as a placebo for two months each night. The IOP in patients with OAG was measured with Goldman Tonometer in each group and compared at before the intervention (t1), one month (t2), and two months (t3) after the intervention. . Results: The mean decrease in intraocular pressure for the right eye at three times [t2 in comparison with t1 (p = 0.002), t3 in comparison with t2 (p <0.001), and t3 in comparison with t2 (p = 0.008)] in the intervention group was statistically significant, but the mean decrease in the placebo group was not significant. Similar results were obtained for the left eye, the mean left IOP in the intervention group was significantly decreased two months after the intervention (p = 0.004) with the time before the intervention but this difference was not significant in the control group at three times before, one month and two months after the intervention. Conclusions: Our study demonstrated that consumption of timolol plus500 mg Hab Shabyar for 8 weeks instead of consuming of timolol alone was probably more effective for reducing intraocular pressure in patients with OAG. To confirm these findings, further controlled studies should be performed.
اصول و تکنیک های جراحی های دستگاه ادراری تناسلی در کتب طبی منتخب( فردوس الحکمه، الحاوی فی الطب، القانون فی الطب، کامل الصناعه الطبیه و التصریف لمن عجز عن التالیف)
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1397) توکلی قاضی جهانی, فاطمه; تربتی, محمدعلی; نامدار, حسین; تاریخ پزشکی; حاج ابراهیمی, سکینه
مقدمه: امروزه جراحی¬ ارولوژی به صورت یک رشته تخصصی همانند سایر رشته¬های پزشکی درحال پیشرفت می¬باشد به طوری که هرروزه تکنیک¬ها و ابزارهای جدید جراحی جهت رفاه حال بیماران و کمک به پزشکان ابداع می¬شوند. بیماری¬های دستگاه ادراری تناسلی همواره همراه انسان بوده¬اند و پزشکان در هر دوره با توجه به امکانات تشخیصی و درمانی موجود سعی در کاهش آلام بشر داشته¬اند. با بررسی و مطالعه دقیق متون پزشکی دوران مختلف می¬توان از سیر رشد این دانش آگاهی پیدا کرد. هدف: هدف از این مطالعه بررسی اصول و تکنیک¬های جراحی¬های دستگاه ادراری تناسلی در کتب طب سنتی می¬باشد. روش کار و مواد: اين پژوهش يک مطالعهﻱ کيفی است که به بررسی اعمال جراحی مربوط به دستگاه ادراری تناسلی تشریح شده توسط حکمای منتخب دوران طلايی اسلام می‌پردازد. برای انتخاب کتاب‌ها معيارهايی مانند اعتبار و زبردستی مؤلفان در طبابت، تجربه عملی و رسايی و شيوايی آثار مدنظر قرار¬گرفت. در اين راستا پنج کتاب: فردوس الحکمه تألیف علی بن ربّن طبری، الحاوى فی‌ الطب تأليف زكرياى رازى، القانون فی‌الطب تأليف ابوعلى‌سينا، کامل الصناعه الطبیه تأليف مجوسی اهوازی و مهم‌ترین کتاب طبی اسلامی در زمینه جراحی- جلد سی‌ام التصریف لمن عجز عن التألیف - اثر زهراوی جهت بررسی انتخاب شدند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان ¬می‌دهد که برخلاف تصور عموم که جراحی¬های دستگاه ادراری تناسلی را پدیده¬ای نوظهور و مربوط به دوران جدید می¬دانند، این جراحی¬ها در دورهﻱ طلایی اسلام به صورت وسیع و با رعایت استانداردهای موردقبول انجام می¬گرفته¬اند که در بیشتر موارد قابل مقایسه با روش¬های امروزی می¬باشند. با توجه به یافته¬های این مطالعه می¬توان گفت که پایه¬های این دانش در آن دوره بنا¬ نهاده شده¬است. اصول و کلیات تاکنون کمابیش حفظ شده و تکنیک¬ها همگام با پیشرفت علوم و فنون توسعه یافته و پیشرفت کرده¬اند. نتیجه‌گیری: با وجود پیشرفت¬های چشمگیر در حوزهﻱ جراحی¬های دستگاه ادراری¬تناسلی به جرأت می¬توان گفت اصول و کلیات آن در دورهﻱ طلایی اسلام و توسط پزشکان برجستهﻱ آن دوره بنا نهاده¬شده و تا حال حاضر کمابیش حفظ شده و تکنیک¬ها همگام با پیشرفت¬های زمان توسعه یافته و پیشرفت کرده¬اند. با قاطعیت می¬توان گفت مجوسی اهوازی و ابوالقاسم زهراوی پایه گذاران جراحی ارولوژی بوده¬اند و ¬زکریای رازی نیز نقش برجسته¬ای در توسعهﻱ این رشته داشته است.
بررسی اثر سایتوتوکسیک مفردات گل گاوزبان ایرانی و افتیمون بر روی سلولهای سرطان سینه در محیط آزمایشگاه(Invitro)
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز - دانشکده طب سنتی, 1398) فیروزان, جواد; فضل جو, سید محمد باقر; تربتی, محمدعلی; محمدی, قدیر; طب ایرانی(طب سنتی ایرانی); برادران, بهزاد; خدایی, لاله
خلاصه فارسی مقدمه و هدف: در متون معتبر مکتب طب سنتی ایران، بالغ بر 107 گونه گیاهی در کنترل و درمان سرطان نام برده شده است. از این میان، خاصیت سایتوتوکسیک و ضد سرطانی تعداد 59 گونه گیاهی یا ترکیبات شیمیایی آنها تا به امروز در تحقیقات فارماکولوژیک تایید شده است. این ترکیبات از طریق تاثیر بر مسیرهای مولکولی مختلف منجر به توقف چرخه سلولی و القاء آپوپتوز در سلولهای سرطانی می شوند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی فعالیت آپوپتوتیک عصاره گیاهان گل گاوزبان ایرانی و افتیمون در رده های سلولی سرطان سینه ی موشی و انسانی می باشد. مواد و روش ها: برای بررسی اثرات سایتوتوکسیک عصاره گیاهان گل گاوزبان ایرانی و افتیمون تست MTT انجام گرفت. آزمایش Annexin/PI جهت ارزیابی میزان آپوپتوز انجام گردید. برای بررسی نوع مرگ سلول ها تست فلوسایتومتری انجام شد. جهت بررسی اثر سایتوتوکسیک عصاره این گیاهان بر روی بیان ژن های کاسپاز 3، کاسپاز 9 و BCL-2 از Real time PCR استفاده شد. به منظور ارزیابی مهار مهاجرت سلولی در سلولهای سرطانی آزمایش بهبود زخم انجام شد. یافته ها: آزمایش MTT نشان داد که عصاره های متانولی، دی کلرومتانی و اِن هگزانی هر دو گیاه گل گاوزبان ایرانی و افتیمون در روش وابسته به دوز، به طور چشمگیری رشد سلولهای سرطانی را مهار کردند. بر حسب نتایج آزمایش Annexin/PI ، عصاره دی کلرومتانی هر دو گیاه قابلیت چشمگیری در ایجاد آپوپتوز در سلولهای سرطان پستان نشان دادند. یافته ها نشان داد که عصاره ی دی کلرومتانی افتیمون و گل گاوزبان ایرانی به طور محسوسی بیان ژنهای کاسپاز 3 و 9 را افزایش می دهد حال آنکه بیان ژن Bcl-2 را کاهش می دهد. آزمایش بهبود زخم نشان داد که عصاره دی کلرومتانی می تواند مهاجرت سلول سرطانی را در مقایسه با دو عصاره ی دیگر مهار کند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که که عصاره دی کلرومتانی هر دو گیاه افتیمون و گل گاوزبان ایرانی می تواند رشد سلولهای سرطان پستان را کاهش دهد، آپوپتوز ایجاد کند و مهاجرت سلولی را در سلولهای سرطانی در مقایسه با دیگر عصاره ها مهار کند. بنابراین این عصاره ممکن است یک راهبرد نهایی برای درمان سرطان پستان در کنار سایر درمانها باشد. کلمات کلیدی: گل گاوزبان ایرانی، افتیمون، آپوپتوز، 4T1، MDA-MB-231
تاثير سريسين بر رفتارهاي اضطرابي، افسردگي و شاخص هاي استرس اکسيداتيو و آپوپتوتيک ناشي از استرس مزمن مهاري در موشهاي نر کوچک آزمايشگاهي
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1398) بناگذار محمدی, احد; صدیق اعتقاد, سعید; فضل جو, سید محمد باقر; اسلام جمال گلزاری, صمد; طب سنتی; محمودی, جواد; تربتی, محمد علی
مقدمه: استرس، افسردگي و اضطراب در حال حاضر بعنوان بيماريهاي شايع قرن مطرح هستند. مواجهه طولاني مدت با استرس از طريق مکانيسمهاي مختلف موجب عوارض خطيري ميگردد. پيشگيري از آثار مخرب استرس و ارائه روشهاي پيشگيرانه و درماني مناسب حايز اهميت مي باشد. هدف: از ساليان دور در طب سنتي ايران استفاده درماني از ابريشم بويژه جهت درمان افسردگي و تقويت مغز و قوت حافظه رايج بوده است. باتوجه به تصريح منابع طب سنتي بر جامعيت اثر ابريشم در طيف وسيعي از بيماريهاي مغزي، در اين پژوهش اثرات حفاظتي سريسين بعنوان پروتئين اصلي مستخرجه از ابريشم در پيشگيري از عوارض مغزي ناشي از استرس بررسي شده است. روش کار: حيوانات در طي 21 روز و به مدت 3 ساعت در هر روز تحت استرس مهاري قرار گرفتند. سريسين در دوزهاي 100، 150 و 200 mg/kg/day تجويز گرديد. در پايان دوره، آزمونهاي رفتاري جهت بررسي افسردگي و اضطراب بعمل آمد. سپس نمونه خون جهت سنجش سطح کورتيکوسترون سرم و نمونه هاي بافتي از قشر پيش پيشاني و هيپوکمپ جهت ارزيابي سطح شاخصهاي استرس اکسيداتيو و آپوپتوزيس اخذ گرديد. يافته ها: سريسين درصد دفعات حضور در محوطه مرکزي Open Field Test و درصد زماني و تعداد دفعات حضور در بازوهاي باز Elevated Plus Maze را افزايش داده و منجر به کاهش زمان بي‌حرکتي در Tail Suspension Test و Forced Swimming Test گرديد. مصرف سريسين باعث کاهش سطوح پراکسيداسيون چربي و افزايش ظرفيت تام آنتي اکسيداني (TAC) و فعاليت آنزيمي GPx و SOD در نواحي قشر پيش پيشاني و هيپوکمپ شد. سريسين غلظت کورتيکوسترون سرم را تعديل کرده و با کاهش نسبت پروتئينBax به Bcl-2 و کاهشCaspase 3 موجب مهار آپوپتوزيس شد. نتيجه: يافته ها مبين اثر حفاظتي سريسين در مواجهه با استرس مزمن مهاري و پيشگيري از تغييرات رفتاري، سايکو پاتولوژيک و مولکولي ناشي از آن است.
آموزش پزشکی در ربع رشیدی و مقایسه آن با آموزش پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز - دانشکده طب سنتی, 1398) جبارزاده اسفنجانی, امیراله; خلیلی, مجید; تاریخ علوم پزشکی; جباری بیرامی, حسین
چکیده تامین منابع انسانی توانمند و کارآمد اصلی ترین وظیفه دانشگاه می باشد که نیازمند بهره گیری از الگو های مناسب بویژه تجارب تاریخی و ملی می باشد. این مطالعه با هدف بررسی چگونگی آموزش پزشکی در دانشگاه ربع رشیدی تبریز در قرن هشتم هجری و مقایسه آن با آموزش پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز به عنوان یکی از دانشگاههای پیشتاز کشور جهت معرفی موارد قابل اجرا و پیاده سازی طراحی و انجام شده است. روش کار در این مطالعه متد ترکیبی توصیفی – تطبیقی اسنادی با بررسی گسترده متون آموزش پزشکی شاخص های قابل سنجش استخراج و با تکنیک دلفی نهایی گردیدند و در ادامه شاخص ها از متون معتبر و گزارشات اخیر دانشگاه علوم پزشکی، استخراج، مقایسه و در نهایت موارد کاربردی و قابل اجرا برای امروز دانشگاهها، نتیجه گیری شدند. یافته ها در قالب جداول توصیفی و مقایسه ای نشان داده شدند. یافته ها یافته های مطالعه در بخش تعیین شاخص ها 27 مقاله را در جدول خلاصه سازی نمایش داده و شاخص های30 گانه ای را از آنها استخراج و پس از نهایی شدن 20 شاخص، در دو دانشگاه مقایسه و در جدول نشان داده شده است .جدول مقایسه ای در حیطه های تولیت ، آموزش ، پژوهش و خدمات را در بر می گیرد . بحث و نتیجه گیری پیشرفتهای دانشگاه ربع رشیدی بیانگر موارد قابل تائید و کاربردی در مراجع و متون علمی معتبر می باشد و در این مطالعه نیز باستناد یافته ها و شواهد تائید کننده آنها حداقل سی نکته کاربردی را جهت استفاده و پیاده سازی در عمل توصیه نموده است.
بررسی اثر عصاره هیدروالکلی گل گاوزبان ایرانی بر رفتارشبه اضطرابی و افسردگی در مدل استرس مزمن مهاری موش سوری
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز - دانشکده طب سنتی, 1398) نوری, محمد; حامد یزدان, ساناز; صدیق اعتقاد, سعید; رنجبر, فاطمه; طب سنتی; اعرج خدائی, مصطفی; تربتی, محمد علی
چکیده فارسی: مقدمه: افسردگي يک بيماري تهديدکننده، ناتوان کننده و رايج در بين اقشار مختلف جامعه مي باشد. با توجه به عوارض جانبي داروهاي رایج ضدافسردگي توجه محققان به سمت ترکيبات طبيعي جلب شده است. هدف: بررسی تأثیر درمان Echium amoenum (E.amoenum) بر رفتارهای اضطراب آور و افسردگی همچنین نشانگرهای عصبی، التهابی و کبدی در بروز استرس محدودکننده . روش کار: خواص فیتوشیمیایی E.amoenum با استفاده از ارزیابی سطح کل فنولیک ، فلاونوئید ، اسید رزماریک و فعالیت مهار رادیکال تجزیه تحلیل شد. حيوانات به طورتصادفي به پنج گروه تقسيم شدند: شاهد ، RS ، RS + E75 ، RS + E150 وRS + E300 و در طي 14 روز و به مدت 3 ساعت در هر روز تحت استرس مهاري قرار گرفتند. گروه RS نرمال سالین و گروه درمان، دوزهاي 75، 150 و 300 mg/kg/day بصورت (po)گرفتند. در پايان ، آزمونهاي رفتاري افسردگي و اضطراب بعمل آمد. نمونه های بافتی پره¬فرونتال (PFC)، هیپوکمپ (HIP) و کبد برای ارزیابی پروتئین¬های NF-κB، TNF-α، IL-1β، IL-6 و هیستولوژی کبد و نمونه خون جهت سنجش کورتیکواسترون، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلانین فسفاتاز (ALP) اخذ گردید. يافته ها: عصاره گل¬گاوزبان درصد دفعات حضور در محوطه مرکزيOpen Field Test و درصد زماني و تعداد دفعات حضور در بازوهاي باز Elevated Plus Maze را افزايش داده و منجر به کاهش زمان بي حرکتي در Tail Suspension Test و Forced Swimming Test گرديد. همچنین سطح کورتیکواسترون سرم، بیان پروتئین مارکرهای عصبی التهابی HIP و PFC را کاهش داد. هیچ تغییر هیستوپاتولوژیکی در گروههای تحت درمان با E. amoenum مشاهده نشد. نتایج: يافته¬ها مبين اثر حفاظتي گل¬گاوزبان ¬ایرانی در مواجهه با استرس ¬مزمن ¬مهاري و پيشگيري از تغييرات رفتاري، سايکوپاتولوژيک و مولکولي ناشي از آن است و می تواند یک استراتژی مکمل موثر و ایمن برای درمان تغییرات بیوشیمیایی و رفتاری مرتبط با استرس باشد. واژگان کليدي: استرس مهاری، اضطراب، افسردگي، گل گاوزبان ایرانی، التهاب عصبي، كورتيكوسترون ،
تبيين تب بر مبنای منابع طب سنّتي ايرانی
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز - دانشکده طب سنتی, 1398) هادیان, فاطمه; زرگران, آرمان; بشارت, مهدی; موسوی بزاز, مجتبی; طب سنتی; ورشوچی, مجتبی; فیض آبادی, زهره
مقدمه: تب یکی از مهمترین و شایعترین علائم بیماری‌ها در تمام سنین است، که می‌تواند ناشی از انواع امراضی مانند: عفونی، خودایمنی، سرطان‌ها، اختلالات غددی و یا عوارض دارویی باشد. در طب ایرانی تب هم می‌تواند خود یک بیماری مستقل باشد و هم می‌تواند از یک بیماری دیگر ناشی شود. در هر دو دیدگاه طبی، درمان علامتی جایز نبوده و حتما باید دنبال رفع سبب اصلی بود. در طی این مطالعه برآنیم تا با بررسی بیشتر تب از دیدگاه طب ایرانی در کنار طب رایج زوایای جدیدی برای تشخیص و درمان تب فراهم آوریم. روش‌ها: این مطالعه یک تحقیق کیفی است، که در آن با بررسی فصل حمیات (تب‌ها) در کتب معتبر طب سنتی ایرانی به راهکارهای تشخیصی و درمانی تب از دیدگاه طب ایرانی پرداخته شد. یافته‌ها: تب از منظر طب ایرانی یک بیماری محسوب می‌شود، هر چند می‌تواند عارضه بیماری دیگری نیز باشد و یا به بیماری دیگری منتقل گردد. انواع تب بر حسب محل درگیری در بدن شامل تب روزانه، تب خلطی یا عفونی (با درگیری اخلاط دم، صفرا، بلغم، سودا و یا ترکیبی از چند خلط) و تب دق هستند. در طب ایرانی به اتیولوژی و اسباب تب، عوامل زمینه‌ساز آن، افراد مستعد به تب، تشخیص افتراقی‌های تب، انتقال بیماری به مرض دیگر در صورت خطای پزشک و نیز تدابیر جامع درمانی اعم از سبک زندگی، غذاها و نوشیدنی‌ها، تجویز انواع داروهای گیاهی ساده و مرکب و اعمال یداوی پرداخته شده‌است. نتیجه: در طب ایرانی بصورت بسیار دقیق به مقوله تب پرداخته شده است که ممکن است در امور روزمره کمتر به این نکات توجه شود. کنار هم قرار دادن دو دیدگاه طب ایرانی و رایج برای مداوای بیماران می‌تواند کمک شایانی به بهبود سریعتر بیماران بنماید، که این امر نیازمند مطالعات بالینی بیشتری است.
بررسی سیر تاریخی سلامت سالمندی از دیدگاه طب سنتی ایران در کتب طبی
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز - دانشکده طب سنتی, 1398) مردانی, رویا; مطلبی, حسین; پارسیان, زهرا; تاریخ علوم پزشکی; تربتی, محمد علی; اعرج خدائی, سید مصطفی
مقدمه و هدف: سالمندی از معضلات کنونی جامعه بشریت میباشد هر چند در سال‌های اخیر به این مسئله توجه ویژه‌ای می‌شود ولی با مطالعه و بررسی متون پزشکی گذشته می‌توان به این مسئله پی برد که گذشتگان اهمیت ویژه‌ای به دوران پیری، تغذیه، بهداشت، درمان و سایر عوارض ناشی از این دوران پرداخته‌اند. هدف از این مطالعه بررسی سیر تاریخی سلامت سالمندی از قرن دوم هجری قمری تا پایان قرن سیزدهم می‌باشد. روش کار و مواد: این پژوهش یك مطالعه مروری است که به بررسی نظر دانشمندان و حکیمان در مورد سلامت سالمندی می‌پردازد. برای انتخاب کتب معیارهایی مانند اعتبار و زبردستی مولفان در طبابت، تجربه عملی، رسایی و شیوایی آثار مد نظر قرار گرفت. در این راستا هشت کتاب‌ از حکیمان بنام قرن دوم تا سیزدهم هجری جهت بررسی انتخاب شد. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد دانشمندان و حکیمان در طول تاریخ، به دوران سالمندی توجه داشته و برای گذران بهتر این دوره سنی به ارائه راهکارهای تغذیه‌ای، بهداشتی و درمانی پرداخته‌اند. نتیجه‌گیری: در طی قرون مختلف هر یك از حکما با دیدی متفاوت به دوران سالمندی توجه داشته و به نکاتی اشاره کرده‌اند. می‌‌توان گفت: این مطالب گاه با هم در یک راستا، گاه مکمل یکدیگر و گاه با همدیگر هم پوشانی دارند.
رفتار طبیبان از دیدگاه حکمای منتخب ایرانی
(دانشگاه علوم پزشكي تبريز ،دانشکده طب سنّتی, 1398) فرجی, ثریا; خلیلی, مجید; تاریخ علوم پزشکی; سیف فرشد, مهران; سیّدی, محسن
طبابت از مهم‌ترین علومی است که در سراسر دوران حیات آدمی، همواره نقشی اثربخش و پویا داشته است و به موازات تکامل علمی و فنّیِ انسان، این دانش نیز تکامل یافته است. از آنجا که طبّ، ارتباط مستقیمی با حیاتِ آدمی و سلامتِ وی دارد، همواره مورد توجّه تمام انسان‌ها بوده و در نتیجه طبیب، جایگاه والایی در اجتماعات انسانی داشته است. این جایگاه والا، در گذر زمان و با درآمیختگیِ طبّ با فلسفه و اعتقادات مذهبی و فرهنگی، سبب شده است که بخش عمده‌ای از رویکردهای طبّی، معطوف به امور اخلاقی باشد. با آنکه این امر بطور نسبی با ساختارهای فرهنگی و مذهبیِ هر تمدّنی تناسب دارد، امّا عموما در تمام جوامع و تمدّن‌ها، مجموعه آن فرآیندها ذیل اخلاقِ پزشکی گرد آمده و همواره رعایت شده‌اند. در سراسر تاریخ ایران قبل و بعد از اسلام، همسو با گستردگی و پیشرفت دانش طب، نسبت به همروزگاران خود، مجموعه اصول اخلاقی مرتبط با حوزۀ طبّ، جایگاه قابل اعتنایی داشته است. مسائلی همچون نحوۀ آموزش طب، روابط میان پزشک و بیمار، حفظ اسرار بیماران، خصوصیات اخلاقیِ طبیب و... از جملۀ این امور است. بنا به اهمّیتِ این رهیافت‌های اخلاقی در اعتلای جایگاهِ طب و طبیبان در گسترۀ تاریخ طبّ ایرانی، مطالعه و بررسیِ رفتار طبیبان از منظر اخلاقی، از بایسته‌ها و الزامات پژوهشیِ این روزگار است که می‌تواند به تببین و تثبیتِ نظام اخلاقیِ پزشکی، بیش از پیش یاری رساند. پژوهش حاضر با درکِ این ضرورت، عهده‎دار بررسی دیدگاه‎های اخلاقی این شش حکیم برگزیده شده از میان حکمای دوره اسلامی در بازه زمانی سده سوم تا دوازدهم هجری است: اسحاق بن علی رُهاوی، محمّد بن زکریای رازی، مجوسی اهوازی، ابن‌سینا، نظامی عروضی و عقیلی شیرازی خراسانی. از منظر ساختار شناسی، پژوهش حاضر تحقیقی است «توصیفی» بر مبنای «تحلیلِ تاریخی» و هدف آن، تبیین مهم‎ترین ویژگی‎های اخلاقی طبیب، بر اساس آرای این شش حکیم است. نتایج پژوهش، نشان‌گر آن است که موضوع اخلاق پزشکی، بخشی جدایی‎ناپذیر از حرفه طبابت این شش طبیب بوده، که در آثار ایشان به روشنی نمایان است.
تبیین روشهای پاکسازی اخلاط(مواد) سرد دماغی(مغزی) در کتب مرجع طب سنتی ایرانی
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1398) عطیه, دادور; فضل جو, سید محمد باقر; طب سنتی; طاهراقدم, علی اکبر; یوسفی, مهدی
در طب ایرانی دماغ (مغز) به عنوان یکی از اعضای بسیار مهم و حیاتی نقش مهمی در بروز و ظهور عملکردهای اختصاصی خود و سایر ارگان ها دارد به گونه ای که حکمای طب ایرانی معتقدند عملکرد اعضای دیگر نیز رابطه بسیار تنگاتنگی با سلامت سیستم عصبی دارد. وابستگی بخش‌های مختلف امور طبیعیه به اخلاط، مبین نقش کلیدی آن در تشخیص و درمان بیماری‌هاست. تغییرات کمی و کیفی اخلاط موجب سوء مزاج‌ در بدن می‌شود و بخش عمده‌ای از بیماری‌ها ناشی از سوء مزاج (اعم از ساده و مادی) است. اخلاط از دیدگاه طب ایرانی، مواد سیالی هستند که در حالت طبیعی بدن با مقادیر متناسب و متعادل در آن جریان داشته و تعادل کمی و کیفی آنها باعث سلامتی بدن و تنظیم طبیعی تمام مکانیسم های حیاتی آن می شود. از دیدگاه طب ایرانی، برای درمان برخی از بیماریهای مغزی ابتدا بایستی بر اساس علایم و نشانه ها، نوع خلط افزایش یافته یا تغییریافته را شناسایی نمود سپس به بدن برای تعادل آنها (با روشهایی مثل دفع و پاکسازی این مواد) کمک کرد. در این پژوهش برآنیم تا به کمک منابع اصیل طب ایرانی، روشهای شناسایی اخلاط سرد افزایش یافته در مغز را تبیین نموده و راهکارهای ممانعت از زیادی و تجمع این مواد را بازگو و روشهای دفع آنها از بدن و به ویژه مغز را استخراج و تبیین نماییم.
تهیه دهانشویه از عصاره قسمت¬های هوایی گیاه آویشن شیرازی و اولئو¬¬گم رزین کندر و ارزیابی اثرات بالینی آنها
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1398/03/30) خوشبخت, زلیخا; تربتی, محمد علی; همیشه کار, حامد; داروسازی سنتی; خدایی, لاله; خشابی, احسان
مقدمه: پلاک¬های دندانی مقدمه پوسیدگی¬های دندان محسوب می¬شوند و چون برداشت مکانیکی پلاک¬ها توسط مسواک حتی در بهترین حالت، به صورت کامل صورت نمی¬گیرد، لذا دهانشویه¬ها به عنوان مرسومترین روش کنترل شیمیایی پلاک¬ها مطرح می¬باشند. عوارض جانبی آزار¬دهنده کلرهگزیدین استفاده از آن را محدود نموده است. با توجه به تمایل فزاینده استفاده از فرآورده¬های گیاهی، استفاده از متون و منابع طب مکمل و سنتی می¬تواند کمک کننده باشد. هدف: در این مطالعه اثرات درمانی دهانشویه¬های گیاهی آویشن و کندر بررسی و با دهانشویه استاندارد کلرهگزیدین موردمقایسه قرار گرفت. روش کار و مواد: این مطالعه بالینی دو سوکور تصادفی شده، روی 140 بیمار مراجعه کننده به بخش بیماریهای دانشکده دندانپزشکی دانشگاه ارومیه (در قالب چهار گروه 35 نفری که سه گروه دهانشویه¬های گیاهی کندر، آویشن ومخلوطی ازهر دو عصاره و گروه چهارم دهانشویه کلرهگزیدین دریافت کردند) در یک بازه زمانی سه هفته¬ای انجام شد. شاخص¬های¬ پلاک، التهاب ،خونریزی لثه و رنگ دندانها در روز اول، چهاردهم و بیست و یکم مطالعه تعین و مقایسه گردیدند. یافته¬ها: بررسی¬ها نشان داد که دهانشویه¬های گیاهی همانندکلرهگزیدین تغییر معنی¬داری در شاخص پلاک، خونریزی و التهاب لثه ایجاد کردند و تفاوت معنی¬داری از این بابت بین آنها وجود نداشت. همچنین دهانشویه¬های گیاهی از شدت رنگ و اندازه سطوح رنگی دندانها به شکل معنی¬داری کم کردند ولیکن کاهش معنی¬داری در درصد دندانهای رنگی ایجاد نشد. دهانشویه کلرهگزیدین به شکل معنی¬داری شدت، وسعت و درصد رنگ دندانها را افزایش داد. نتیجه¬گیری: هر سه دهانشویه گیاهی کارایی درمانی مناسب دارند ولی با توجه به بیشترین میزان رضایتمندی( 94 درصد) و کمترین عارضه جانبی در دهانشویه آویشن و نبود تفاوت معنی¬دار در تاثیر دهانشویه¬های گیاهی مورد مطالعه با همدیگر، به نظر میرسد که دهانشویه آویشن به تنهایی نتایج مورد دلخواه را تامین میکند و ترکیب آن با عصاره کندر ارجحیت خاصی ندارد.
فرمولاسیون فراورده موضعی عصاره ی برگ مورد و بررسی تأثیرات آن بر فاکتور های انعقادی در مدل تجربی خونریزی در موش صحرایی
(دانشگاه علم پزشکی تبریز، دانشکده طب سنتی, 1399) ابراهیمی, فاطمه; محمودی, جواد; داروسازی سنتی; ولیزاده, هادی; تربتی, محمد علی
مقدمه: Myrtus communis L. (MC) یک گیاه دارویی شناخته شده در طب سنتی می باشد که در ترکیب شیمیایی این گیاه مقادیر بالایی از ترکیبات فنولی (بویژه تانن¬های قابل هیدرولیز) یافت می شوند. بر اساس متون طب سنتی، این گیاه به طور گسترده¬ جهت کنترل خونریزی¬ از قسمت های مختلف بدن به کار می¬رفته است. با این وجود، تا¬کنون درباره اثرات ضد خونریزی گیاه "مورد" مطالعه فارماکولوژیکی صورت نگرفته است. هدف: فرمولاسيون فرآورده موضعي از عصاره¬ی برگ مورد و ارزيابي تأثيرات هموستاتیک آن با استفاده از مطالعات in vivo و in vitro. مواد و روش کار: بدین منظور عصاره آبی برگ مورد تهیه شده و میزان ترکیبات پلی¬فنولی و تانن تام آن بوسیله روش¬های استاندارد تعیین گردید. سپس ژل 5% عصاره با افزودن اکسیپیانت¬های مناسب تهیه گردیده و تست¬های کنترلی لازم بر روی آن انجام گرفت. در ادامه دو پارامتر مدت زمان و میزان خونریزی در محیط in vivo در موش¬های صحرایی تحت درمان قرار گرفته با مواد زیر اندازه¬گیری شدند: محلول عصاره آبی برگ مورد (MCE) با غلظت¬های 1، 5/2، 5، 5/7، 10، 15 و 20%، ژل 5% عصاره برگ مورد (MCG)، محلول تانیک اسید (TA) با غلظت¬های 1، 5/2، 5، 5/7 و 10%، نرمال سالین (NS)، و محلول مانسل (MS) به¬ عنوان محلول هموستاتیک تجاری. همچنین تاثیر MCE 5% و TA 5% بر زمان پروترومبین (PT) و زمان نسبی ترومبوپلاستین فعال شده (aPTT) همراه با تست¬های رسوب پروتئینی و تجمع پلاکتی در محیط in vitro بررسی شدند. یافته ها: در مدل تجربی خونریزی دم در موش صحرایی مدت زمان و میزان خونریزی در گروه MCE 5% در مقایسه با گروه NS کاهش چشمگیری نشان داد (P<0.001). مدت زمان و میزان خونریزی در گروه MS تفاوت معنی داری با گروه MCE 5% نداشت. تجمع پلاکتی توسط میکروسکوپ فلورسنت مشاهده گردید. میزان PT و aPTT با MCE 5% به حدود دو برابر مقادیر اولیه افزایش یافت. همچنین، رسوب پروتئینی و کاهش معنی¬دار در پروتئین¬های سرمی توسط MCE 5% مشاهده گردید. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر افق های جدیدی را بر روی اثرات هموستاتیک MCE می گشاید، که این اثر احتمالاً تا حدودی از طریق تحریک تجمع پلاکتی ایجاد می¬گردد. بنابراین، می¬توان آن را به عنوان منبع جدیدی از داروی هموستاتیک با منشأ گیاهی مورد بررسی¬های بیشتر قرار داد.
مقایسه اثر بخشی روغن مصطکی و روغن کنجد بر فاکتورهای التهابی و هیستوپاتولوژیک بیماری کولیت اولسروز در مدل حیوانی (رت)
(دانشگاه علوم پزشکی تبریز دانشکده طب سنتی, 1399) استوان, مریم; تربتی, محمد علی; طب سنتی; خضرایی, هاجر; فضل جو, سید محمد باقر
خلاصه فارسی: مقدمه: درخت مصطکی(Pistacia lentiscus) متعلق به خانواده Anacardiaceaeاست. صمغ آن دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات مصطکی بر سایتوکاین های TNF-α، اینترلوکین۶ و میلوپراکسیداز در موش های صحرایی مبتلا به کولیت است. روش کار و مواد: 48 موش نر نژاد Sprague-Dawley به طور تصادفی به شش گروه تقسیم شدند: گروه اول موش های بدون القا کولیت و با تجویز نرمال سالین به صورت داخل مقعدی، گروه دوم موش های با القا کولیت بدون درمان و فقط با تجویز نرمال سالین به صورت داخل مقعدی، گروه سوم موش های با القا کولیت با تجویز پردنیزولون (5 میلی گرم درکیلوگرم در روز) به صورت خوراکی، گروه چهارم موش های با القا کولیت با تجویز روغن مصطکی (400 میلی گرم بر کیلوگرم در روز) به صورت خوراکی، گروه پنجم موش های با القا کولیت با تجویز روغن مصطکی به صورت داخل مقعدی، گروه ششم موش های با القا کولیت با تجویز روغن کنجد بصورت خوراکی به مدت شش روز متوالی. اثرات درمان با تعیین سیتوکین های اینترلوکین۶، TNF-αو فعالیت میلوپراکسیداز (MPO) و نمرات ماکروسکوپی و پارامترهای هیستوپاتولوژیک ارزیابی شد. نتایج هر گروه با موش های گروه کولیت با تجویز نرمال سالین به شکل انما (موش های گروه دوم) مقایسه شد. یافته ها: پس از مصرف روغن کنجد به شکل خوراکی، میزان میلوپراکسید از در مقایسه با گروه کولیت با تجویز سرم نرمال سالین به طور قابل توجهی کاهش یافت (025/0P=). تجویز روغن مصطکی (400 میلی گرم بر کیلوگرم خوراکی) در کاهش شدت کولیت از طریق کاهشTotal Colitis Index (046/0P=) بعد از شش روز موثر بود. تجویز مقعدی مصطکی، TNF-αرا شبیه به گروه پردنیزولون به شکل خوراکی به طور قابل توجهی کاهش داد و TNF-α گروه کنترل در مقایسه با گروه کولیت بدون درمان کاهش معنی داری داشت (024/0P=). اینترلوکین۶ در گروه های روغن مصطکی هم به شکل انما و هم خوراکی و روغن کنجد به شکل خوراکی تغییر نکرد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج ما، روغن مصطکی به شکل انما و خوراکی و روغن كنجد به شکل خوراکی سایتوکاین های التهابی را کاهش میدهند و این نشان میدهد كه میتوانند به عنوان منابع طبیعی برای كاهش التهاب كولیت اولسراتیو مورد استفاده قرار گیرند.