فراوانی و پیامد کوتاه مدت ناشی از سومصرف مواد محرک : یک مطالعه ی توصیفی مقطعی
چکیده
محرك‌هاي مغزی مانند آمفتامین‌ها و کوکائین فعالیت دستگاه اعصاب مرکزی را تحریک کرده و باعث سرخوشی، هوشیاری و انرژی زیاد می‌شوند. سوءمصرف این مواد، به ویژه مت‌آمفتامین، خطرات بهداشتی قابل توجهی از جمله عوارض شدید روانی و جسمی به همراه دارد. با وجود افزایش مصرف و خطرات مرتبط، کمبود اطلاعات اپیدمیولوژیک جامع در ایران وجود دارد. این مطالعه با هدف اندازه‌گیری شیوع و پیامدهای بهداشتی مسمومیت با مواد محرک (شیشه) انجام می‌شود تا اطلاعات ارزشمندی برای متخصصین بالینی، امدادگران و سیاست‌گذاران فراهم شود.
روش ها: در این مطالعه مقطعی-توصیفی از تاریخ 1/2/1403 تا تاریخ 29/3/1403 در مراکز آموزشی درمانی سینای تبریز انجام پذیرفت. تمام بیمارانی که به علت مسمومیت با مواد محرک (شیشه) در طی سال های 1399 تا 1401 به اورژانس بیمارستان سینا تبریز مراجعه نمودند وارد مطالعه شدند. داده های دموگرافیک (سن و جنسیت بیمار)، وضعیت تاهل ، سابقه مصرف مواد اپیوئیدی، سیگار و الکل، داده های مربوط به علایم حیاتی (فشارخون سیستولیک و دیاستولیک، ضربان قلبی و ریت تنفسی و دمای بدن و SpO2)، آزمایشات بدو ورود، از پرونده بیماران استخراج شد. همچنین داده های مربوط به پیامدها و پیش آگهی شامل مرگ و میر بیمار قبل از ترخیص و طول مدت بستری در بخش یا ICU، فوت و ترک بیمارستان برای هر بیمار ثبت شد. سپس فراوانی مسمومیت ناشی از سومصرف مواد محرک (شیشه) ، پیامدهای ناشی از سومصرف مواد محرک و عوامل جمعیت‌شناختی (سن، جنس، وضعیت تاهل، ...) اندازه گیری شد و ارتباط بین عوامل جمعیت‌شناختی و پیامدهای مسمومیت بررسی شد.
نتایج: نتایج ما نشان داد که در میان بیماران مسموم با مواد محرک (شیشه) ، ۹۶٪ مرد بودند و میانگین سنی آنها ۳۶.۸۹ سال بود. بیشتر بیماران (۷۱٪) در بخش‌های بستری و ۲۵٪ در ICU بستری بودند و ۶٪ از بیماران دچار عوارضی مانند تشنج (۵٪) و خونریزی گوارشی (۱٪) شدند. بعلاوه، تحلیل آماری نشان می‌دهد که بین سن افراد با مصرف اپیات هم‌بستگی خطی وجود دارد به طوری که در سنین پایین میزان مصرف بالاتر می‌باشد (0.028(P-value =. همچنین، بین جنسیت افراد و مصرف سیگار و اپیات هم بستگی خطی وجود دارد (0.019(P-value = و (0.014(P-value = به طوری که آقایان مصرف بالاتری داشتند.