مقایسه تاثیر فاکتور غنی از پلاکت با کورتیکواستروئیدها در درمان بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی : مرور نظام مند
Abstract
مقدمه: لیکن پلان دهانی یک اختلال مزمن و بالقوه بدخیم مخاط دهان است. کورتیکواستروئیدها به عنوان درمان خط اول برای بیماران لیکن پلان دهان استفاده می شوند. با این حال، آنها عوارض جانبی زیادی دارند. کنسانتره پلاکتی (پلاسمای غنی از پلاکت و فیبرین غنی از پلاکت) مواد بیواکتیو اتولوگی هستند که فاکتورهای رشد بالاتری نسبت به مقادیر معمول لازم برای بازسازی و ترمیم بافت دارند. مطالعات متعددی اثرات این محصولات را بر روی لیکن پلان دهانی در مقایسه با استروئیدهای موضعی بررسی کرده اند ولیکن نتایج آنها همگن نیست. بنابراین، این مرور سیستماتیک و متاآنالیز جهت مقایسه اثرات محصولات غنی از پلاکت اتولوگ در درمان لیکن پلان دهانی با استروئیدهای موضعی انجام شده است.
روشها و مواد: جستجوی سیستماتیک متون در PubMed، Web of Science، Scopus، Embase و Cochrane تا 30 دسامبر 2023 برای کارآزمایی‌های تصادفی کنترل‌شده انجام گرفت. دستورالعمل های PRISMA برای انتخاب مقالات رعایت شد. پارامترهای نتیجه شامل تغییر در اندازه ضایعات، تغییر در درد و تغییر در نمره بالینی بود. برای ادغام مطالعات، متاآنالیز با استفاده از اختلاف میانگین استاندارد شده توسط مدل اثرات تصادفی برای تخمین اندازه اثر در درمان لیکن پلان دهانی انجام گردید.
یافته ها: با جستجو در پایگاه های مذکور، 210 مقاله حاصل شد. پس از غربالگری و بررسی متون، در مجموع شش مطالعه، شامل 109 بیمار لیکن پلان دهانی، وارد مطالعه شدند. هر دو روش درمانی بهبود معنی داری را در پارامترهای نتیجه (اندازه ضایعه، نمره درد، نمره Thongprasom) از ابتدای شروع درمان تا پایان درمان و بعد از دوره پیگیری نشان دادند. تفاوت معنی داری در برآورد تلفیقی کاهش درد SMD در بیماران دو گروه وجود نداشت (SMD = 0.17 (95% CI: -0.47 to 0.81); I2 = 63.6%). SMD نمره Thongprasom در بیماران دریافت کننده کنسانتره پلاکتی اتولوگ کمتر از گروه های کورتیکواستروئیدی بود (بدون اندازه اثر معنی دار) (SMD= -2.88 (95% CI: -5.51 to -0.25); I2 = 91.7%). بنابراین، تفاوت آماری معنی داری بین کنسانتره پلاکت اتولوگ و استروئیدهای موضعی از نظر درد و نمره بالینی وجود نداشت.
نتیجه گیری: کنسانتره پلاکتی اتولوگ و استروئیدهای موضعی باعث کاهش اندازه ضایعات، مقیاس Thongprasom و درد در بیماران لیکن پلان دهانی شدند، اما تفاوت بین دو درمان از نظر آماری معنی‌دار نبود. بنابراین، کنسانتره پلاکتی اتولوگ می تواند به عنوان یک درمان جایگزین برای استروئیدهای موضعی در نظر گرفته شود.