ارتباط مقادیر سرمی فاکتورهای استرس اکسیداتیو با شدت اختلالات شناختی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس
چکیده
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) شایع ترین علت ناتوانی غیرتروماتیک در جوانان است. ام اس میتواند با طیف وسیعی از علائم مانند اختلال شناختی بروز یابد. استرس اکسیداتیو پایه اصلی پاتوژنز ام اس است. بین فاکتورهای استرس اکسیداتیو و پیشرفت بیماری در بیماران ام اس همبستگی مثبت وجود دارد. مطالعات محدودی در مورد نقش استرس اکسیداتیو در اختلال شناختی مربوط به MS وجود دارد. در این مطالعه، نقش آنتی‌اکسیدان‌های آندوژن و فاکتورهای استرس اکسیداتیو را در عملکرد شناختی، شدت ناتوانی ناشی از ام اس و یافته های دموگرافیک در نمونه ای از بیماران ام اس ارزیابی کردیم.
مواد و روشها: بیماران بزرگسال (بیش از 18 سال) با تشخیص قطعی ام اس بر اساس معیارها مک دونالد (2017) در این مطالعه وارد شدند. ارزیابی شناختی با استفاده از نسخه فارسی معتبر تست شناختی MACFIMS که از هفت تست مختلف تشکیل شده است، انجام شد. بر اساس دستورالعمل تست، اختلال شناختی به عنوان نقص در حداقل دو جزء مختلف MACFIMS تعریف شد. بیماران به دو گروه دارای اختلال شناختی و بدون اختلال شناختی تقسیم شدند. عوامل آنتی‌اکسیدانی مورد بررسی شامل CAT، GPX1، GPX2، GSH، SOD و TAC بود. MDA نیز به عنوان نشانگر استرس اکسیداتیو اندازه گیری شد.
نتایج: 71 بیمار در این مطالعه شرکت کردند. نوع ام اس در 28/80 درصد از شرکت‌کنندگان، ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) بود. طول مدت بیماری (P<0.01)، نوع MS (p<0.01) و نمره EDSS (p<0.01) بین گروه‌های دارای اختلال شناختی و بدون اختلال شناختی متفاوت بود، اما تفاوت معنی‌داری در CAT (p=0.80) GPX1 (p=0.71)، GPX2 (p=0.41)، GSH (p=0.96)، TAC (p=0.13)، SOD (p=0.37)، و MDA (p=0.82) وجود نداشت. تفاوت معنی داری بین بیماران RRMS و MS پیشرونده (PMS) در سطوح GPX1 (p=0.01)، GPX2 (p=0.01) و SOD (p=0.01) مشاهده شد. همچنین، سطوح بالاتری از CAT (02/0=p) و TAC (01/0p<) در بیماران مرد مبتلا به MS پیدا شد. از نظر بررسی دقیق ارتباط بین اجزای MACFIMS و سطوح استرس اکسیداتیو و فاکتورهای آنتی‌اکسیدانی، رابطه معنی داری در این رابطه وجود نداشت (05/0p>). بر اساس تجزیه و تحلیل رگرسیون لجستیک چند متغیره، تنها طول مدت بیماری (0.03=p) و GPX1 ((0.01=p به طور مستقل با اختلال شناختی در بیماران ام اس در نمونه ما مرتبط بودند.