طراحی، ایجاد و ارزیابی سامانه تصمیم یار تجویز منطقی آنتی بیوتیک برای بخش مراقبت ویژه ی نوزادان

Abstract

مقدمه: پزشکان جهت جلوگیری از عوارض بعدی ناشی از عفونت، تنها بر اساس علایم بالینی، آنتی¬بیوتیک درمانی به صورت تجربی را برای نوزادان آغاز می¬نمایند. لذا در بسیاری موارد، این امر باعث تجویز آنتی¬بیوتیک غیر ضروری و یا نامناسب و به¬دنبال آن، ایجاد مقاومت آنتی¬بیوتیکی می¬گردد. هدف: هدف از این پژوهش طراحی و ارزیابی سامانه¬ی تصمیم¬یار تجویز منطقی آنتی¬بیوتیک، بر اساس ریسک ابتلا به عفونت و الگوی مقاومت آنتی¬بیوتیکی، می¬باشد. روش کار و مواد: پژوهش حاضر در سه فاز توصیفی، توسعه¬ای و ارزیابی انجام شد. در فاز توصیفی، ابتدا با انجام مطالعه¬ی مرور نظام¬مند و فراتحلیل، الگوی مقاومت آنتی¬بیوتیکی در ایران مشخص شد. سپس طی یک مطالعه¬ی مقطعی، رده¬ی مشکلات مربوط به آنتی¬بیوتیک درمانی در بخش مراقبت ویژه¬ی نوزادان، مشخص شد. در ادامه ریسک فاکتورهای بالینی ابتلا به سپسیس نوزادان با استفاده از مطالعه¬ی دلفی فازی، مشخص گردید و قواعد تصمیم تشخیص سپسیس، با برگزاری جلسات گروهی متمرکز، نهایی گشت. در فاز توسعه¬ای، سامانه به¬صورت کاربر محور بر اساس معماری سه لایه و در محیط ASP.net طراحی شد. در فاز ارزیابی، دقت، حساسیت و ویژگی سامانه مشخص شد. تاثیر سامانه بر رفتار تجویزی پزشکان مبتنی بر سناریو ارزیابی شد و در نهایت، کاربرد پذیری سامانه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته¬ها: پایگاه دانش بر اساس 26 ریسک فاکتور بالینی و 24 قاعده¬ی تصمیم¬گیری در خصوص سپسیس نوزادی طراحی شد. سپس سامانه¬ی تصمیم¬یار بر اساس رده¬ی مشکلات آنتی¬بیوتیک درمانی و نوع الگوی مقاومت آنتی-بیوتیکی در هر منطقه¬ی جغرافیایی، به صورت مبتنی بر وب و در قالب سه ماژول ورود داده، پشتیبان تصمیم و گزارشات طراحی شد. دقت، حساسیت و ویژگی سامانه به ترتیب 7/85% و 3/83% و 90% می¬باشد. سامانه بر کاهش تعداد موارد مشکوک سپسیس و تغییر در گروه¬های خطر سپسیس، تاثیر معنی¬دار داشت (001/0>P). در 7/76% موارد، پس از استفاده از سامانه، تجویزها اصلاح شده بود. در ارزیابی کاربرد پذیری سامانه، سودمندی و رضایت از سامانه، بالاترین امتیاز را داشتند. نتیجه گیری: سامانه¬ی تصمیم¬یار تجویز منطقی آنتی¬بیوتیک به متخصص نوزادان کمک می¬کند تا سپسیس را به طور دقیق تشخیص دهد. در نتیجه استفاده از آنتی¬بیوتیک¬های بی اهمیت کاهش یابد و همچنین تا حد زیادی از تجویز اشتباه جلوگیری شود. کلمات کلیدی: عفونت نوزادی، آنتی¬بیوتیک، مقاومت آنتی¬بیوتیکی، مشکلات مرتبط با دارو، درمان تجربی، ریسک فاکتور سپسیس، نوزاد، سامانه تصمیم¬یار، خطای دارویی، تجویز منطقی دارو