طراحی چارچوب رهبری جهت اجرای موفق و استمرار برنامه های بیماری های غیر واگیر

Abstract

چکیده مقدمه: بیماری¬های غیرواگیر به عنوان یکی از چالش های اصلی در جهان، نیاز به واکنش هوشمندانه از سوی نظام¬سلامت به همراه برنامه¬های مراقبتی پایدار و رهبری موثر دارد. مطالعه حاضر، چارچوبی جامع جهت تقویت رهبری برای اجرای پایدار برنامه¬های بیماری¬های غیرواگیر در ایران ارائه می¬دهد. روش کار: این¬مطالعه به صورت ترکیبی با استفاده از مرورگستره¬متون برای تعیین ویژگی های رهبری، مصاحبه¬های کیفی برای تکمیل و تعیین ویژگی¬های رهبری و سازمانی، پرسشنامه¬پایداری برای ارزیابی پایداری برنامه بیماری¬های غیرواگیر، توسعه پنل¬خبرگان و روش¬دلفی برای تدوین برنامه آموزشی و چارچوب رهبری بین سال¬های 1399 تا 1401 انجام¬شد. شرکت¬کنندگان شامل 46 مدیر¬استانی گروه بیماری¬های غیرواگیر در دانشگاه¬های علوم¬پزشکی کشور بودند. یافته ها: چارچوب¬رهبری تدوین شده از سه قسمت اصلی ویژگی¬رهبری، عناصرپایداری برنامه¬ها و اهرم¬های عملکردی نظام¬سلامت تشکیل شده¬است. اهرم¬های عملکردی در پنج دسته شامل تامین-مالی، همکاری بین¬بخشی، زیر¬ساخت¬ها و درون¬دادهای نظام¬سلامت، مدیریت و سیاست¬گذاری، قانونی، اجرایی و اداری طبقه¬بندی شده¬است. ویژگی¬رهبری مجموع شایستگی¬ها، وظایف و سبک-های رهبری مورد نیاز مدیران را نشان می¬دهد. ویژگی¬های رهبری شامل پانزده شایستگی، چهار وظیفه و پنج سبک می¬باشد. همچنین نمره میانگین پایداری برنامه بیماری¬های غیرواگیر 3.54 بوده که در سطح متوسط ارزیابی می¬شود. حیطه پایداری تامین¬مالی با 2.79 دارای پایین¬ترین میانگین و حیطه سازگاری با 4.24 دارای بالاترین میانگین در بین حیطه¬های پایداری قرار¬داشته¬اند. نتیجه گیری: برای تحقق اهداف برنامه بیماری¬های غیرواگیر و ایفای نقش¬رهبریِ¬مدیران، عوامل چالشی مثل ناپایداری مالی، ناکافی بودن نیروی¬انسانی، همکاری ضعیف بین¬بخشی وجود¬دارد. عملکرد رهبر، تحت تاثیر اهرم¬های عملکردی نظام¬سلامت می¬باشد، لذا برنامه¬ریزی برای رفع موانع فوق الزامی بوده و به دلیل تاثیر¬متقابل اهرم¬های عملکردی و ویژگی¬های رهبری، لزوم مجهز شدن رهبر برنامه به شایستگی¬های مدیریت منابع، همکاری بین بخشی، الزامیست. همچنین با توجه به پایداری متوسط برنامه بیماری¬های غیرواگیر و موانع موجود در اهرم¬های عملکردی نظام¬سلامت، دوره¬ها و سرفصل-های آموزشی برای توانمندسازی رهبر برنامه بیماری¬های غیرواگیر ارائه گردید. کلیدواژه ها: بیماری های غیر واگیر، پایداری برنامه، رهبری، شایستگی های حرفه ای، سبک رهبری