بررسی وضعیت روش‌های تدریس بکار گرفته شده در آموزش کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایران و تعیین روش‌های کاربردی از دیدگاه مدرسین رشته

Abstract

خلاصه فارسی مقدمه و هدف: امروزه روش‌های تدریس از مهم‌ترین مؤلفه‌های آموزش عالی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت روش‌های تدریس بکار گرفته شده در آموزش کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایران و تعیین روش‌های کاربردی از دیدگاه مدرسین رشته انجام یافته است. روش کار و مواد: این پژوهش بنیادی با روش ترکیبی (کمی- کیفی) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش تمامی اعضای هیئت علمی گروه‌های کتابداری دانشگاه‌های هر دو وزارت بهداشت و علوم بودند. ابزار گردآوری داده‌ها برای مطالعه کمی، طراحی پرسشنامه و برای مطالعه کیفی، گروه بحث متمرکز بود. مرحله اول تکمیل پرسشنامه توسط مشارکت‌کنندگان بود. در مرحله دوم از روی مرور متون انجام یافته از پایگاه‌های اطلاعاتی ERIC، Pubmed و Scopus روش‌های بالقوه و مورد اشاره در ادبیات رشته استخراج و همراه با روش‌های مورد استفاده اساتید برگرفته از هدف اول ترکیب و وارد چک لیست شد. در مرحله سوم فوکوس گروپ متشکل از متخصصین آموزش پزشکی، دانش‌آموختگان و اساتید گروه‌ها تشکیل شد و روش‌های تدریس کاربردی برای تمام دروس تا مرحله اشباع مورد بحث واقع شدند. برای آنالیز داده‌های کمی از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 و آماره‌های توصیفی فراوانی و درصد فراوانی و آماره‌های تحلیلی آزمون مجذور کای و Fisher’s exact test استفاده شد. یافته‌ها: از نظر فراوانی روش‌های تدریس «سخنرانی» در هر دو وزارت بهداشت و علوم با درصد فراوانی 100%، روش «نشان دادن عملی» در وزارت بهداشت با درصد فراوانی 5/33% و در وزارت علوم با درصد فراوانی 8/41%، روش «بحث گروهی» در وزارت بهداشت با درصد فراوانی 7/28% و در وزارت علوم با درصد فراوانی 7/20% و روش «سخنرانی برنامه‌ریزی شده» در وزارت بهداشت با درصد فراوانی 4/28% و در وزارت علوم با درصد فراوانی 5/14% بیشترین میزان فراوانی را در بین روش‌های تدریس دارا بودند. همچنین روش «یادگیری مشارکتی» با درصد فراوانی 1% و روش «رل مدلینگ» با درصد فراوانی 7/0% کمترین میزان فراوانی را در وزارت بهداشت؛ و روش «رل مدلینگ» با درصد فراوانی 5/0% و روش «یادگیری مبتنی بر مساله» با درصد فراوانی 2/0% در وزارت علوم کمترین میزان فراوانی را در بین سایر روش‌های تدریس دارا بودند. مطابق یافته‌های پژوهش در تمامی روش‌های تدریس مورد استفاده توسط اساتید وزارت بهداشت و وزارت علوم رابطه‌ی آماری معناداری بین متغیرهای رتبه‌ی علمی، جنسیت، سابقه تدریس و استفاده از روش‌های تدریس زیر سطح اطمینان (05/0 P- value <) وجود داشت. نتیجه‌گیری: با توجه به گسترش و کاربرد روش‌های تدریس فعال و مزایای این‌گونه روش‌های تدریس در میزان یادگیری فراگیران، لزوم بازنگری در کوریکولوم درسی این رشته در هر دو وزارت بهداشت و علوم می‌تواند به ارتقا و پویایی این رشته کمک کند.