بررسی میزان باقیمانده آفت کشها درمحصولات انگور، زردآلو و آلوچه شهرستان مراغه در سال 1399
چکیده
مقدمه: امنيت غذايي يكي از مسائل مهم براي مصرف‌كنندگان محصولات كشاورزي است. استفاده از آفتکش ها در افزايش كيفيت و كميت محصولات كشاورزي بسيار موثر مي¬باشد. با این وجود، مصرف بيش از حد آفت¬کش¬ها، عدم آگاهی کشاورزان در این زمینه و همچنین عدم رعايت دوره ماندگاري آفت¬کش¬ها، منجر به پیدایش باقیمانده آفت¬کش¬ها در محصولات کشاورزی و آلودگی محیط زیست مي¬گردد. بنابراین ارزیابی باقیمانده آفتکش ها در محصولات کشاورزی از جمله میوهها و سبزیجات ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی غلظت باقیمانده آفت¬کش¬ها در محصولات انگور، زردآلو و آلوچه شهرستان مراغه در سال 1399 بود.
مواد و روش¬ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی تعداد 32 نمونه انگور، زردآلو و آلوچه طی مدت 4 ماه از میدان میوه و تره بار مرکزی شهر مراغه جمع آوری شد. در کل در64 نمونه (شسته نشده و شسته شده) سطوح باقی مانده 8 نوع آفتکش در 28 نمونه و 17 نوع آفتکش در 36 نمونه، پس از آماده سازی نمونه ها و استخراج با روش QuEChERS، با استفاده از دستگاه GC/MS تعیین گردید. همچنین ارزیابی ریسک غیرسرطانی برای دو گروه بزرگسالان و کودکان براساس روش پیشنهادی سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا نیز انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 26 و در سطح معنی‌داری 05/0 انجام شد.
نتایج و بحث: در100 % نمونه‌های انگور (شسته نشده و شسته شده)، حداقل باقیمانده 11 نوع آفتکش یافت شد، در حالی که 33/33 درصد از نمونه‌ها دارای باقیمانده بیش از 11 نوع آفتکش بودند. در100 % نمونه‌های زردآلو (شسته نشده و شسته شده)، حداقل باقیمانده 11 نوع آفتکش یافت شد، در حالی که 33/83 درصد از نمونه‌ها دارای باقیمانده بیش از 11 نوع آفتکش بودند. در100 % نمونه‌های آلوچه (شسته نشده و شسته شده)، حداقل باقیمانده 10 نوع آفتکش یافت شد، در حالی که 33/83 درصد نمونه‌ها دارای باقیمانده بیش از 10 نوع آفتکش بودند.
در نمونه‌های انگور، زردآلو و آلوچه، به‌جز آفتکش پاراتیون، باقیمانده سایر آفت‌کش‌ها بیشتر از حداکثر سطح مجاز (MRL) توصیه شده توسط اتحادیه اروپا بودند. در نمونه‌های انگور به‌جز آفتکش های پاراتیون، دی سولفوتان، اتیون و آزینفوس متیل و در نمونه‌های زردآلو و آلوچه به‌جز آفت کش های پاراتیون، فنیتروتیون، کلرپیریفوس، مالاتیون و آزینفوس متیل، باقیمانده سایر آفت‌کش‌ها بیشتر از MRL توصیه شده توسط سازمان استاندارد ایران بودند.
نتایج ارزیابی ریسک تجمعی نشان داد که میانگین مقادیر HI ناشی از مصرف انگور، زردآلو و آلوچه شسته نشده برای بزرگسالان 37/0، 17/0 و 11/0 و کودکان به ترتیب 48/1، 68/0 و 45/0 بود. همچنین میانگین مقادیر HI ناشی از مصرف انگور، زردآلو و آلوچه شسته شده برای کودکان به ترتیب 84/0، 45/0 و 26/0 بود.
نتیجه گیری نهایی: به طور کلی میانگین باقیمانده آفت کش ها در 100 % نمونه های انگور، زردآلو و آلوچه در هر دو تیمار شسته نشده و شسته بالاتر از MRL بود. همچنین نتایج ارزیابی ریسک سلامتی نشان داد که کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض ریسک ناشی از آفت¬کشها هستند. ریسک سلامتی ناشی از مصرف انگور، زردآلو و آلوچه شسته نشده گروه‌های سنی بزرگسالان را تهدید نمی کند. با این حال، کودکان در معرض ریسک ناشی از باقیمانده های متعدد آفتکش ها در اثر مصرف انگور شسته شده و شسته نشده هستند.