طراحی چارچوب مشارکت اجتماعی در مراقبت های بهداشتی اولیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان

Abstract

مقدمه: مشارکت اجتماعی در برنامه‌ریزی، ارائه و ارزیابی خدمات بهداشتی به‌عنوان یکی از اصول مراقبت‌های بهداشتی اولیه توسط سازمان بهداشت جهانی در کنفرانس آلما آتا در سال ۱۹۷۸ مطرح گردید، اما تاکنون یک الگوی علمی مناسب مشارکت اجتماعی در مراقبت‌های بهداشتی اولیه متناسب بافرهنگ و شرایط اجتماعی ایران و در قالب نظام شبکه بهداشت و درمان شهرستان وجود ندارد. هدف: مطالعه حاضر باهدف طراحی چارچوب مشارکت اجتماعی در مراقبت‌های اولیه بهداشتی در شبکه‌های بهداشت و درمان انجام شد. مواد و روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی بود.ابتدا یک مطالعه مروری برای ، شناسایی الگوها و حیطه های مشارکت اجتماعی در مراقبت های اولیه بهداشتی در جهان انجام شد. سپس برای شناسایی تجربیات و انتظارات نیروهای بهداشتی و مردم با تجربه مشارکت در برنامه های بهداشتی از مصاحبه(نیمه ساختاریافته) استفاده شد. در ادامه با استفاده از نتایج مراحل قبل، چارچوب پیشنهادی تدوین و در قالب پانل خبرگان بازبینی و نهایی گردید. و نهایتا" از طریق روش دلفی، اعتبار آن ارزیابی شد. یافته‌ها:نتایج مرور مقالات موجود، در قالب الگوهای مورداستفاده،حیطه‌های مشارکت، استراتژی‌های تقویت مشارکت، چالش‌ها و موانع مشارکت و نتایج و پیامدها به‌صورت الگوی مفهومی استخراج گردید. اسنادی از سابقه و تجربیات مشارکت اجتماعی در شهرستان دیواندره یافت نشد و نتایج تحلیل‌های کیفی در 30طبقه، 95درون‌مایه اصلی و 237درون‌مایه فرعی دسته‌بندی گردید. درنهایت و با توجه به نتایج مراحل قبل، چارچوب مشارکت اجتماعی در سه حیطه اصلی که عبارت‌اند از : زمینه و دروندادهای مشارکت مردم(شامل ؛ اهداف و انتظارات،توانمندی‌های موجود، تسهیل‌کننده‌ها، موانع و زیرساخت‌های لازم می‌باشند)؛ فرایند مشارکت مردم (که حیطه‌ها و سطوح مشارکت را در بر می‌گیرد) و پیامدهای مشارکت مردم (شاخص‌های مشارکت مردم و شاخص‌های سلامت در این حیطه قرار می‌گیرند) به صورت یک فرایند طراحی گردید و اعتبار آن توسط متخصصین و صاحبنظران، به جز در زمینه پیاده سازی ساختار، که منصفانه ارزیابی شد در بقیه حیطه ها خوب و عالی ارزیابی شد. نتیجه‌گیری: چارچوب طراحی‌شده در این مطالعه می‌تواند به‌عنوان راهنمای عمل سیاست‌گذاران و مسئولین ملی و محلی مورداستفاده قرار گیرد.