مقایسه ی فاکتور های التهابی،استرس اکسیداتیو و آنالیز اجزای بدنی در زنان یائسه مبتلا و غیرمبتلا به استئوپروز اولیه: یک مطالعه موردی شاهدی

Abstract

چکیده: مقدمه: پوکی استخوان یک بیماری شایع با اختلال سیستمیک در توده استخوانی است که منجر به شکستگی می شود. ارتباط مستقیمی بین فقدان استروژن در دوران یائسگی و پیشرفت پوکی استخوان وجود دارد. فاکتورهای مرتبط با استرس اکسیداتیو و عوامل التهابی از عوامل مطرح در پوکی استخوان می باشد. تعادل وضعیت اکسیداتیو نه تنها با افزایش سن بلکه با سطح پایین 17- بتا استرادیول که به عنوان یک آنتی-اکسیدان عمل می کند بهم می خورد. یکی دیگر از عوامل خطر برای از دست دادن استخوان، ترکیب بدنی (اجزای بدن) می باشد. این مطالعه با هدف مقایسه ی فاکتورهای التهابی، استرس اکسیداتیو و آنالیز اجزای بدنی در زنان یائسه 65-50 ساله مبتلا و غیرمبتلا به استئوپروز اولیه در شهر تبریز انجام گرفت. مواد و روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش مشاهده ای موردی-شاهدی است که از شهریور ماه 97 تا تیرماه 98 در مراکز بهداشتی-درمانی شهر تبریز انجام گرفت. از بین 850 زن یائسه واجد شرایط که به طور تصادفی انتخاب شده بود، 120 زن با دانسیته استخوانی نرمال و 120 زن با کاهش تراکم استخوانی (استئوپروز و استئوپنی) بر اساس داده های حاصل از روش dual-energy X-ray absorptiometry پس از رد علل ثانویه وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های دموگرافیک، مامایی، آنتروپومتریک، و برگ ثبت آزمایشات مربوط به سطوح سرمی فاکتورهای التهابی و استرس اکسیداتیو بود. داده های مربوط به ترکیب بدنی فرد با استفاده از دستگاه آنالیز ترکیب بدنی بررسی شد. فعالیت آنزیم سوپراکسیددسموتاز، سطوح سرمی ظرفیت تام آنتی اکسیدانی، مالون دی آلدئید، اینترلوکین-6، فاکتور نکروز دهنده تومور آلفا، تست پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا به روشهای بیوشیمیایی اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی شامل آزمون های مجذور کای، من ویتنی، تی مستقل، رگرسیون لجستیک با کنترل متغیرهای مخدوشگردر نرم افزار SPSS 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: تفاوت معنی داری بین دو گروه از نظر سن، سن یائسگی و سطح تحصیلات وجود داشت. نتایج آزمون رگرسیون لجستیک با کنترل مخدوش گرها نشان داد که سطح سرمی بالاتر مالون دی آلدهید)نسبت شانس تعدیل شده: 50/1، فاصله اطمینان 95%: (11/2 تا 07/1) ، 019/0 (P=و تست پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا (نسبت شانس تعدیل شده: 2/38، فاصله اطمینان 95%: (28/117 تا 46/12) ، 001/0 (P<به طور معنی داری با شانس بیشتر ابتلا به تراکم استخوانی پایین همراه یود. در مقابل، بیشتر بودن توده بافت چربی (نسبت شانس تعدیل شده: 85/0، فاصله اطمینان 95%: (/78/00تا92/0/) ، 001/0P<) ، توده بافت غیرچربی نرم (نسبت شانس تعدیل شده: 92/0، فاصله اطمینان 95%: (87/0تا 98/0) ، 014/0=(P، توده بافت غیرچربی (نسبت شانس تعدیل شده: 85/0، فاصله اطمینان 95%: (807/0تا 90/0) ، 001/0P<)، توده چربی احشایی (نسبت شانس تعدیل شده: 57/0، فاصله اطمینان 95%: (40/0تا 81/0) ، 002/0= (P، شاخص توده بدنی (نسبت شانس تعدیل شده: 78/0، فاصله اطمینان 95%: (71/0تا 85/0) ، 001/0P<)، و مواد معدنی (نسبت شانس تعدیل شده: 16/0، فاصله اطمینان 95%: (06/0تا 37/0)، 001/0P<) ، با خطر پایین تر برای کاهش تراکم استخوانی همراه بود. نتیجه گیری: سطوح سرمی بالاتر مالون دی آلدهید و پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا با ریسک افزایش یافته تراکم استخوانی همراه بود. در مقابل مقادیر بالاتر اجزای ترکیب بدنی بجز آب تاثیر حفاظتی در برابر کاهش تراکم استخوانی نشان داد. مطالعات بعدی جهت بررسی مکانیسم های دقیق در این ارتباط و سایر عوامل خطر پیشنهاد می شود.