تاثیر مشاوره دوران بارداری با رویکرد شناختی رفتاری بر عزت نفس و تصویر بدنی زنان شیرده: یک مطالعه ی شبه تجربی

Abstract

چکیده: مقدمه: عزت نفس و تصویر بدنی از جمله عواملی است که در دوران های مختلف زندگی یک زن دچار تغییر می گردد. بارداری و پس از زایمان از جمله دوران هایی است که بدن زنان با تغییرات فیزیولوژیک و آناتومیک متعددی روبه رو می گردد. لذا برخی زنان در این دوران کاهش عزت نفس و تصویر بدنی را تجربه می کنند. این دو عامل در کنار سایر عوامل می تواند موجب کاهش شیردهی انحصاری در میان زنان گردد. درمان شناختی رفتاری یکی از رویکردهای روانشناسی است که در بهبود بسیاری از اختلالات روانشناختی و شخصیتی از جمله اختلال در تصویر بدنی و ارتقا عزت نفس موثر می باشد. هدف از این مطالعه ی شبه تجربی تعیین تاثیر مشاوره در دوران بارداری با رویکرد شناختی رفتاری بر عزت نفس و تصویر بدنی (پیامدهای اولیه) و شیردهی انحصاری (پیامد ثانویه) می-باشد. روش: در این مطالعه ی شبه تجربی، 70 زن باردار حائز شرایط مراجعه کننده به مراکز سلامت شهر تبریز-ایران با استفاده از بلوک بندی تصادفی به دو گروه 35 نفره ی مداخله و کنترل تخصیص یافتند. برای گروه مداخله 8 جلسه درمان شناختی رفتاری براساس پروتکل درمانی Cash & Starchan برای تصویر بدنی وMicheal Free برای عزت نفس انجام گرفت. پرسشنامه های عزت نفس روزنبرگ و تصویر بدنی Multidimensional body self-relation questionnaire، قبل از مداخله، بلافاصله بعد از اتمام مداخله و 4 هفته پس از زایمان تکمیل شد. همچنین پرسشنامه ی شیردهی انحصاری در 4 هفته پس از زایمان تکمیل گردید. از آزمونهای تی مستقل، مجذور کای، ANOVA Repeated Measure برای آنالیز داده ها استفاده شد. نتایج: براساس آزمون Repeated Measure ANOVA و با کنترل نمره ی پایه، میانگین نمره عزت نفس (تفاوت میانگین: 18/7، فاصله ی اطمینان 95%: 43/4 تا 94/9؛ 001/0>p) و تصویر بدنی (تفاوت میانگین:74/49، فاصله ی اطمینان%95: 57/28 تا 91/70؛ 001/0>p ) در گروه مداخله به طور معنی داری بیشتر از گروه کنترل بود.6/63% از مادران گروه مداخله و 3/30% از مادران گروه کنترل شیردهی انحصاری داشتند که براساس آزمون مجذور کای در گروه مداخله به طور معنی داری بیشتر از گروه کنترل بود (007/0=p). نتیجه: رویکرد شناختی رفتاری در بهبود عزت نفس و ارتقای تصویر بدنی موثر بوده و از این طریق احتمال دارد سبب افزایش میزان شیردهی انحصاری در میان زنان گردد.