بررسی شیوع مصرف سیگار غیرروزانه (Non-daily) در دانشجویان شهر تبریز و پیشگویی‌کننده‌های آن: مطالعه‌ی مبتنی بر وب
چکیده
زمینه و هدف: سیگاری‌های غیرروزانه خطرات سلامتی ناشی از مصرف سیگار را بسیار بیشتر از افراد غیرسیگاری تجربه می‌کنند، با این حال بیشتر آنها خود را سیگاری نمی‌دانند. این شکل از مصرف سیگار در دهه‌های اخیر در افراد جوان و به ویژه در دانشجویان روند رو به رشدی داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی شیوع مصرف سیگار غیرروزانه و پیشگویی کننده‌های آن در دانشجویان شهر تبریز بود.
روش کار: این مطالعه‌ی مقطعی مبتنی بر وب، در ماه‌های اردیبهشت و خرداد سال 1398 در تبریز انجام شد. تعداد 3666 دانشجو از همه دانشگاه‌های موجود در سطح شهر، به طور تناسبی-تصادفی با توجه به تعداد دانشجو در هر دانشگاه، وارد مطالعه شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق یک پرسشنامه‌ی آنلاین جمع‌آوری شد. پیشگویی کننده‌های مصرف سیگار غیرروزانه با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک بررسی شد.
نتایج: مطالعه‌ی حاضر نشان داد 7/15 درصد دانشجوها سیگاری روزانه و 8/7 درصد آنها سیگاری غیرروزانه بودند. سیگاری‌های غیرروزانه در مقایسه با غیرسیگاری‌ها شانس بیشتری برای بروز رفتارهای پرخطر از قبیل سوء مصرف مواد (96/2=OR و فاصله اطمینان 95%: 13/4-12/2)، مصرف نوشیدنی‌های الکلی (54/2=OR و فاصله اطمینان 95%: 62/3-78/1) و تجربه‌ی مصرف قلیان (30/9=OR و فاصله اطمینان 95%: 25/14-06/6) و مصرف منظم آن (22/24=OR و فاصله اطمینان 95%: 46/39-86/14) داشتند. با کنترل سایر متغیرها، نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که پیشگویی کننده‌های مصرف سیگار غیرروزانه شامل دختر بودن (25/6=OR و فاصله اطمینان 95%: 14/10-57/4)، سیگاری ندانستن خود (69/11=OR و فاصله اطمینان 95%: 91/86-19/6)، عدم وابستگی به نیکوتین (02/10=OR و فاصله اطمینان 95%: 58/23-21/4) و نداشتن قصد ترک سیگار در ماه‌های آینده (27/2=OR و فاصله اطمینان 95%: 04/4-28/1) بود.
نتیجه‌گیری: سیگاری‌های غیرروزانه به دلیل خصوصیاتی مثل سیگاری ندانستن خود و نداشتن قصدی برای ترک سیگار خود و همچنین انجام رفتارهای پرخطر، بایستی بیشتر مورد توجه برنامه‌های کنترل و ترک مصرف سیگار از سوی سیاست‌گذاران سلامت قرار بگیرند.
واژگان کلیدی: رفتارهای پرخطر، مصرف سیگار غیرروزانه، مصرف سیگار روزانه، مصرف قلیان، سوء مصرف مواد