بررسی روایی و پایایی پرسشنامهﺳﻨﺠﺶ ﺳﻮﺍﺩ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﻤﻌﻴﺖ بزرگسال ﺷﻬﺮﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ (HELIA ) در سالمندان شهر تبریز

Abstract

خلاصه فارسی مقدمه و هدف: با توجه به پیشرفت فن آوری و به روزرسانی سریع مطالب آموزشی در زمینه بهداشت ، ضروری است که افراد سالمند اطلاعات بهداشتی بهره مند شوند. با توجه به اینکه میزان سواد بهداشتی در بین افراد سالمند بسیار کم است ، واز آنجا که ارتقاء سواد سلامت یکی از ستون های نظام سلامت است ، تهیه ابزاری مناسب برای ارتقاء سطح سلامت سالمندان می تواند مفید باشد. بنابراین ، هدف ازپژوهش حاضر ارزیابی روایی و پایایی پرسشنامه سواد سلامت HELIA در میان افراد سالمند در شهر تبریز بود. مواد و روش کار: مطالعه از نوع مقطعی با حجم نمونه 495 نفر سالمند ساکن شهر تبریز بود. نمونه گیری به صورت خوشه ای دو مرحله‌ای انجام شد.روایی صوری، روایی محتوایی بااستفاده از شاخص(CVR و CVI) ؛ روایی سازه به کمک تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی انجام شد. پایایی پرسشنامه از طریق همسانی درونی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، روش بازآزمون و محاسبه ضریب همبستگی درون طبقه ای بررسی گردید. کلیه نتایج آماری حاصل با استفاده از نرم افزارSpss-24 وStata-15 انجام گرفت. یافته‌ها: میانگین سن شرکت کنندگان87/64بود، اکثریت شرکت کنندگان زن ( 7/53 درصد) بودند. .در روایی محتوی بر اساس نتایج CVI و CVR شش پرسش حذف شد . روایی همزمان این پرسشنامه با یک زیرمقیاس از پرسشنامه IHLQ ارزیابی شد و ضریب همبستگی پیرسون برابر با 76/0 بود. در تحليل عاملي اکتشافی (EFA) 92/35 درصد از واریانس بیان شد. در تحلیل عاملی تاییدی همه ی عامل ها ضریب عاملی بیشتر از 3/0 داشتند و هیچ موردی حذف نشد. شاخصهای حاصل از CFA نشانگر برازش مدل بود (χ2 [791] = 662.317 ، p <0.0001، CFI = 0.913، AIC= 19263.700 BIC= 19675.711، TLI = 0.977، RMSEA = 0.077 [(0.071-0.084]). میزان همسانی دورنی به روش آلفا کرونباخ 70/0تا 95/0 بود.همچنین در روش تعیین پایایی به روش آزمون- بازآزمون میزان همبستگی درون خوشه ای برابر با 90/0 ( فاصله اطمینان 95%، 83/0-94/0) بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان می¬دهد که پرسشنامه هلیا ابزار مناسبی را برای ارزیابی سواد سلامت در سالمندان ایرانی ارائه می¬دهد که به لحاظ اعتبار، قابلیت اطمینان، سادگی از اعتبار مناسبی برخوردار است. همچنین 35 درصد از سواد سلامت توسط این زیرمقیاسها در پرسشنامه بیان شده است که نشان دهنده این است که جنبه هایی از سواد سلامت در سالمندان وجود دارد که در این پرسشنامه لحاظ نشده است و نیازمند بررسیهای بیشتر است. کلمات کلیدی: پرسشنامه هلیا؛ روایی؛ پایایی؛ سواد سلامت، سالمندان،