بررسی آگاهی و نگرش کشاورزان، بهورزان و دهیاران شهرستان اردبیل در خصوص کاربرد سموم در کنترل آفات مزارع سیب زمینی با تاکید بر تقویت نقش بهورزان در کاهش اثرات زیان بار بهداشتی و زیست محیطی
چکیده
مقدمه و هدف: با توجه به تنوع سموم و افزایش مصرف در کشاورزی شناخت سطح آگاهی و نگرش کشاورزان از پیامدهای مصرف سموم برای ترویج استفاده از روش های سازگار با محیط و گسترش استفاده از تجهیزات ایمنی ضرورت دارد. این مطالعه با هدف بررسی آگاهی و نگرش و عملکرد کشاورزان، بهورزان و دهیاران شهرستان اردبیل در خصوص کاربرد سموم در کنترل آفات مزارع سیب زمینی با تاکید بر تقویت نقش بهورزان در کاهش اثرات زیان بار بهداشتی و زیست محیطی انجام شده است.
روش بررسی: در این طرح 132 نفر از سه گروه کشاورزان، بهورزان و دهیاران روستاهای شهرستان اردبیل(10 روستا) در سال 1397 مورد مطالعه قرار گرفتند. در مرحله اول داده ها در سه گروه توسط پرسشنامه محقق ساخته شامل پرسشنامه سنجش آگاهی (18 سوال)، نگرش (25 سوال) و عملکرد (16 سوال) جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS19 و آزمون های همبستگی رگرسیون، یو من ویتنی و تی تست در سطح معنی‌دار 5 درصد تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: براساس یافته های پژوهش میانگین و انحراف معیار آگاهی، نگرش در کشاورزان به ترتیب برابر 82/7± 33/30، 88/9 ±30/56 و 51/6 ±70/29؛ در دهیاران به ترتیب برابر 64/4± 11/29، 19/14±44/48 در بهورزان به ترتیب برابر 47/5± 48/31، 13/15± 52/44 بود. بعلاوه نتایج نشان داد که متغیر آموزش، نقش معنی داری بر آگاهی در خصوص کاربرد سموم در کنترل آفات مزارع سیب زمینی دارد (001/0>P). متغیرهای مستقل جمعیت شناختی ارتباطی بر آگاهی در خصوص کاربرد سموم در کنترل آفات مزارع سیب زمینی تاثیر معنی داری نداشتند (05/0<P). شغل افراد پاسخگو بر میزان نگرش کشاورز و دهیار و بهورز به ترتیب با میانگین نمره 30/56 و 44/48 و 52/44 تاثیر نقش معنی داری داشت (01/0>P). طبق نتایج، جنسیت افراد در میزان نگرش نقش معنی داری داشت (01/0>P). بین افرادی که دوره آموزشی دیده اند و دوره ندیده اند از نظر میزان آگاهی نقش معنی داری وجود داشت (01/0>P). همچنین منبع اطلاعات افراد بر میزان نگرش کشاورز نقش معنی داری داشت (01/0>P). ولی منبع اطلاع رسانی بر میزان آگاهی نقش معنی داری نداشت (05/0<P).
نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه، آموزش کشاورزان به منظور افزایش آگاهی و نگرش در خصوص کاربرد سموم میتواند موثر باشد، به طوری که میزان افزایش آگاهی در آموزش های چهره به چهره و با کیفیت و با استاندارد روز دنیا به حداکثر می رسد. انجام اين تحقيق ضرورت برگزاری دوره های کوتاه مدت و میان مدت و دراز مدت برنامه ریزی شده را نشان مي دهد. بنابراين، برنامه‌ريزي در جهت ارتقاء دانش و نگرش در زمينه انتخاب کود و روشهاي مبارزه با آفات و همچنين بهبود شرايط بازاريابي محصولات سالم، از اهميت فراواني برخوردار است. لذا تحقيقات جامع تر براي بررسي تاثير آموزش های مختلف بر روند افزايش آگاهی و نگرش در خصوص سموم توصيه مي شود.