بررسی قابل مشاهده بودن کانال مندیبل در مقاطع کراس سکشنال تصاویر توموگرافی با اشعه‌ی مخروطی با توجه به معیار سن و جنس
چکیده
مقدمه:
قبــل از انجــام هــر عمــل جراحــی توجــه بــه ســاختارهای آناتومیکی ناحیه عمل و مشخص کردن موقعیت دقیق آن‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. کانال مندیبولار نیز به‌عنوان بخـشی از فـک پـایین کـه دارای دسته‌جات عصبی و عروق خـونی می‌باشد، دارای اهمیـت بیولوژیک خاصی است و نیازمند تکنیک مناسب برای بررسی می¬باشد. هدف از این مطالعه بررسی قابل مشاهده بودن کانال مندیبل در مقاطع کراس سکشنال تصاویر توموگرافی با اشعه¬ی مخروطی (CBCT) با توجه به معیار سن و جنس می¬باشد.
روش کار:
در این مطالعه تصاویر CBCT فک پایین 90 بیمار که به بخش رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. دو نفر رادیولوژیست دهان، که تجربه کار با نرم‌افزار مورد استفاده و تصاویر CBCT را داشتند، به طور جداگانه به ارزیابی تصاویر کراس سکشنال جهت تعیین مشاهده یا عدم مشاهده کانال مندیبولار در دو بعد عمودی و افقی پرداختند .برای هر بیمار سمت چپ و راست مندیبل به‌صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفت. چک‌لیستی تهیه شد و در صورت مشاهده کانال درصد میزان مشاهده بر اساس محیط کورتیکال کانال ثبت شد. سپس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط SPSS v 24 تحت تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج:
بیماران شامل 41 مرد (6/45 %) و 49 زن (4/54 %) می¬شدند. متوسط سن در بین بیماران 47/48 (+/- 7/18) بود. در تعداد 66 بیمار (3/73 %) امکان مشاهده کانال مندیبل در نیمه چپ و در 62 (9/68 %) امکان مشاهده کانال مندیبل در نیمه راست در تصاویر CBCT وجود داشت. جنسیت تأثیر معنی‌داری در میزان مشاهده/عدم مشاهده کانال داشت به‌طوری‌که در زنان هم در سمت چپ و هم در سمت راست امکان مشاهده به‌طوری معنی‌داری کمتر بود (016/0=p سمت چپ و 012/0 = P سمت راست). تفاوتی ازنظر میزان سنی در میزان مشاهده کانال وجود نداشت(898/0=p سمت چپ و 519/0 = P سمت راست). همچنین تفاوت معنی‌داری ازنظر چپ یا راست بودن نیمه فک تحتانی در میزان قابل مشاهده بودن کانال وجود نداشت (511/0 = P).
نتیجه‌گیری:
مطالعه حاضر نشان داد تکنیک تصویربرداری CBCT روش مناسبی برای بررسی کانال مندیبل می¬باشد. جنسیت تأثیر معنی‌داری در میزان مشاهده/عدم مشاهده کانال دارد. هرچند در این مطالعه تفاوتی ازنظر میزان سنی و چپ یا راست بودن نیمه فک تحتانی در میزان مشاهده کانال وجود نداشت.