گذر از مراحل مصرف سیگار و ارتباط آن با عملکرد روانشناختی خانواده و حمایت اجتماعی درک شده در دانش آموزان دبیرستان های پسرانه دوره دوّم شهر تبریز- 97-1396

Abstract

چکیده: مقدمه: نوجوانی دوره ای است که بسیاری از افراد، درگیر رفتارهای پرخطر از قبیل مصرف سیگار می : این مطالعه با هدف تعیین ارتباط عملکرد روانشناختی خانواده و حمایت اجتماعی درک شده با گذر از مراحل مصرف سیگار در دانش آموزان دبیرستان های پسرانه دوره دوّم شهر تبریز انجام شده است.روش کار: در این مطالعه طولی تحلیلی، 2072 دانش آموز ( 18-14 ساله) دبیرستان های وابسته به آموزش و پرورش تبریز به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در ابتدا پرسشنامه های مشخصات دموگرافیک، عوامل خطر، وضعیت مصرف سیگار، عملکرد روانشناختی خانواده های ایرانی و حمایت اجتماعی درک-شده و بعد از 6 ماه،دوباره پرسشنامه مربوط به وضعیت مصرف سیگار تکمیل شد. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS و آمار توصیفی و آنالیز رگرسیون لجستیک تک متغیره و چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، 4/14 درصد از دانش آموزان در مراحل نه گانه مصرف سیگار پیشرفت داشتند. بیشترین افزایش شیوع در فاز دوم مطالعه مربوط به مرحله Regular (مصرف عادی سیگار) و بیشترین کاهش مربوط به مرحله Immotive (افرادی که تابحال سیگار نکشیده اند و برنامه برای مصرف در پنج سال آینده را ندارند) بود. سطوح پایین عملکرد روانشناختی خانواده و حمایت اجتماعی درک شده در حالت تک متغیره بطور معنی داری با پیشرفت در مراحل مصرف سیگار ارتباط داشتند. این ارتباط با کنترل عوامل مخدوش کننده بالقوه نیز معنی دار بود. عملکرد قوی روانشناختی خانواده (294/0-113/0:CI 95% و 183/0OR=) نسبت به عملکرد متوسط و ضعیف روانشناختی خانواده و همچنین درک متوسط حمایت اجتماعی (313/0-130/0:CI 95% و 202/0OR=) و درک بالا (098/0-022/0:CI 95% و 038/0OR=) نسبت به درک پایین حمایت اجتماعی، نقش پیشگیرانه در گذر از مراحل مصرف سیگار دارند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه عملکرد روانشناختی مطلوب خانواده و درک بالا از حمایت اجتماعی، پیشگویی کننده-های قوی در گذر از مراحل مصرف سیگار می باشند، لازم است برنامه ریزی اصولی، دقیق و عملیاتی جهت تقویت کارکردهای روانشناختی خانواده و ایجاد و فراهم سازی بستر حمایت اجتماعی مناسب در نوجوانان طراحی و اجرا گردد تا از گرایش به مصرف سیگار و گذر به مراحل پیشرفته تر آن پیشگیری گردد