بررسی هیستوپاتولوژیک ضایعات جاینت سل گرانولومای محیطی و مرکزی در دانشکده دندانپزشکی تبریز (سال97-83)
چکیده
مقدمه و هدف: جاینت سل گرانولومای فکین یک ضایعه تومور مانند نسبتأ شایع حفره دهان است. جاینت سل گرانولومای ایجاد شده در استخوان، جاینت سل گرانولومای مرکزی نامیده می شود و آن هایی که در زائده آلوئولار بی دندانی یا لثه به وجود می آیند، جاینت سل گرانولومای محیطی نامیده می شوند. مطالعات پایه در زمینه شناسایی پارامترهای هیستوپاتولوژیک این ضایعات می تواند برای پیش بینی رفتار کلینیکی مهاجم یا غیر مهاجم و پروگنوز این ضایعات کمک کند، که درنتیجه باعث انتخاب روش های درمانی مناسبترشود.
هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات هیستوپاتولوژیک ضایعات جاینت سل گرانولومای محیطی و مرکزی در بیماران مراجعه کننده به بخش آسیب شناسی دهان دانشکده دندانپزشکی تبریز است.
روش کار: این مطالعه ی گذشته نگر توصیفی-مقایسه ای با استفاده از نمونه های موجود ضایعات جاینت سل گرانولومای محیطی و مرکزی در آرشیو بخش آسیب شناسی دهان دانشکده دندانپزشکی تبریز طی سالهای 83تا 97 به صورت تمام سرشماری انجام شد. اطلاعات مربوط به پرونده بیماران و همچنین لام های رنگ آمیزی شده هماتوکسیلین-ائوزین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج توسط نرم افزار SPSS 19 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بصورت فراوانی، درصد فراوانی و میانگین ارائه شد. جهت مقایسه متغیرها در این ضایعات از آزمون کای اسکوار و آزمون دقیق فیشر استفاده شد.
یافته ها: درمجموع 73 بیمار مبتلا به ضایعات جاینت سل گرانولوما 66 مورد مربوط به جاینت سل گرانولومای محیطی و 7 مورد مربوط به جاینت سل گرانولومای مرکزی بودند. از نظر محل وقوع ضایعات محیطی 45/45% ضایعات در فک بالا، 5/51 % در خلف فکین قرار داشتند. همچنین 8/84 % ضایعات محیطی در لثه مشاهده شدند. در ضایعات مرکزی 4/71% ضایعات در فک پایین و در خلف فکین بودند. میانگین سنی ضایعات محیطی 03/16±09/40 و ضایعات مرکزی 18/16±57/49 بود. در بررسی هیستوپاتولوژیک اکثریت سلولهای جاینت با کمتر از 20 هسته در موارد محیطی و مرکزی گزارش شده اند. همچنین سایز سلول های جاینت در موارد محیطی و مرکزی بیشتر از نوع کوچک بود. همچنین سلول های استرومایی در 7/85 % موارد مرکزی و 1/56 % ضایعات محیطی به صورت دوکی بودند. نواحی هموراژی و عروق خونی در ضایعات محیطی و مرکزی به ترتیب 5/98 % و 100% دیده شد. در ضایعات محیطی نواحی میکزوئید 7/19 % ، فیبروز زمینه ای 5/51 % و در ضایعات مرکزی به ترتیب 3/14 % و 1/57 % گزارش شد. همچنین تشکیل استئوئید در 4/45 % ضایعات محیطی و 7/85% ضایعات مرکزی وجود داشت. در مقایسه ضایعات ارتباط معنی داری بین دو نوع ضایعه جاینت سل گرانولومای مرکزی و محیطی از نظر ویژگی های هیستوپاتولوژیک وجود نداشت. ولی از لحاظ تشکیل استئوئید اختلاف معنی داری بین جاینت سل گرانولومای مرکزی و محیطی دیده شد که در نوع مرکزی بیشتر بود (015/0=P).
بحث و نتیجه گیری: بر اساس مطالعه حاضر تفاوت مشخصی بین ضایعات جاینت سل گرانولومای محیطی و مرکزی بر اساس معیارهای هیستوپاتولوژیک ضایعه شامل استروما و ویژگی های سلول های جاینت مشاهده نشد. مطالعات آینده با تعداد بیشتر ضایعات برای مشخص کردن دقیق تفاوت های احتمالی این ضایعات پیشنهاد می شود.