بررسی فیتوشیمیایی و ضدمیکروبی گیاه Falcaria vulgaris

Abstract

مقدمه: جنس Falcaria از خانواده چتریان یا Umbelliferae میباشد که در ایران دو گونه Falcaria vulgaris و Falcaria falcarioides از این جنس موجود است. از این جنس، اثرات فارماکولوژیکی مانند اثر ضد سرطانی، ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی گزارش شده است. اهداف: با توجه به وجود ترکیبات با ارزش در سایر جنس های خانواده Umbelliferae و استفاده گسترده از گیاهان این خانواده به خصوص جنس فالکاریا در طب سنتی ایران بررسی فیتوشیمی گیاه Falcaria vulgaris Bernh. معقول به نظر می رسد. روش کار: ابتدا اندام‌های هوایی پودر شده گیاه به وسیله دستگاه سوکسله به ترتیب با حلال‌های ان هگزان، دی کلرومتان و متانول، عصاره گیری و خشک شدند. فراکسیونه نمودن عصاره متانولی خشک شده روی C18Sep-Pak صورت پذیرفت. جهت تعیین سیستم مناسب جداسازی ترکیبات توسط HPLC پره پراتیو، از دستگاه HPLC آنالیتیکال استفاده گردید، تعیین ساختار شیمیایی ترکیبات جدا شده به کمک HPLC پره¬پراتیو، با استفاده از روش-1HNMR و 13CNMR انجام شد. اندام هوایی گیاه دستگاه کلونجر اسانس گیری شد و در نهایت ترکیبات فرار اسانس توسط دستگاه GC-MS شناسایی گردید. خواص آنتی¬اکسیدانی، میزان فنول تام و فلاونوئید تام عصاره¬ها و فراکسیون¬ها اندازه¬گیری شد. اثرات ضد¬میکروبی عصاره¬ها و فراکسیون های عصاره موثر به روش آگار دیسک دیفیوژن بررسی شد. همچنین برای هر کدام از عصاره ها مقادیر MIC محاسبه شد. یافته ها: از بررسی فیتوشیمیایی عصاره متانولی گیاه F. vulgarisدو ترکیب فورانوکومارینی و یک ترکیب از مشتقات فنولی جداسازی گردید. آنالیز اسانس این گیاه، منجر به شناسایی1۷ ترکیب شد که اکثریت را سزکوئی ترپن های اکسیژنه تشکیل داده بودند. عصاره¬ی متانولی و فراکسیون 60% آن قویترین خاصیت جاروبگری رادیکال های آزاد را نشان دادند. همچنین نتایج تست بیولوژیک نشان داد که اثر مهاری عصاره دی کلرومتانی F. vulgaris در برابر اکثر سوشهای مورد مطالعه قابل توجه بود. با توجه به اثر مهاری بیشتر عصاره دی کلرومتانی نسبت به عصاره های متانولی و ان هگزانی، اقدام به تهیه فراکسیون های مختلف از عصاره دی کلرومتانی به روش VLC و بررسی اثر ضد میکروبی آنها گردید. فراکسیون 40% با ایجاد هاله های عدم رشد ۱۶ میلی متر و MIC برابر با 625/0 میلی گرم بر میلی لیتر روی باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس بیشترین اثر مهاری را داشت. نتیجه گیری: بررسی های فیتوشیمیایی، منجر به شناسایی 3 ترکیب در عصاره متانولی گیاه F. vulgaris شد. هر سه عصاره مورد مطالعه گیاه F. vulgaris، بر روی باکتریهای گرم مثبت اثرات ضد میکروبی قویتری نسبت به باکتریهای گرم منفی داشتند. در این بین، عصاره دی کلرومتانی و فراکسیون 40% این عصاره، قوی ترین اثر ضد میکروبی را از خود نشان دادند. همچنین عصاره¬ی متانولی و فراکسیون 60% آن قویترین خاصیت جاروبگری رادیکال های آزاد را نشان دادند. در بین فراکسیونهای عصاره متانولی، فراکسیون ۲۰% بالاترین محتوای فنولی و فلاونوئیدی را دارا بود. در بین فراکسیونهای عصاره متانولی، فراکسیونهای ۶۰ %، ۲۰% و ۴۰% به ترتیب بالاترین میزان محتوای فنولی را به خود اختصاص داده بودند.