بررسی شیوه‌های والدگری جهت کنترل رفتارهای نشسته و ارتباط رسانه‌ای گروه سنی 18-2 سال خانواده‌های تحت پوشش مراكز سلامت شهر تبریز، سال 95

Abstract

زمینه و هدف: استفاده بی‌رویه و نابجا از وسایل ارتباط الکترونیکی، تلویزیون، کامپیوتر، گوشی‌های هوشمند اثرات نامطلوب بر سلامت جمعیت‌ها تحمیل نموده است. هدف از این پژوهش، بررسی شیوه‌های والدگری مرتبط با کنترل رفتارهای نشسته کودکان و نوجوانان خانوارهای تحت پوشش مراکز سلامت شهر تبریز بود. متد و ابزار: در مطالعه مشاهدهای-مقطعی (cross sectional) حاضر، 480 والد و کودک از طریق نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای از بین مراکز سلامت شهر تبریز وارد مطالعه شدند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه چندگانه بود. پرسشنامه اطلاعات جمعیتی والد و کودک، پرسشنامه تعیین شیوه‌های والدگری مرتبط با کنترل رفتارهای نشسته با استفاده از پرسشنامه (Bjelland) و همکاران و الگوی رفتار نشسته کودکان و نوجوانان با اقتباس از پرسشنامه Global School based-student health survey (GSHS) انجام شد. تکمیل پرسشنامه به‌صورت خود-ایفا انجام شد (داده‌های مربوط به والدین کم‌سواد و کودکان زیر 10 سال همراه با مصاحبه انجام شد). تحلیل داده‌ها با متدهای آمار توصیفی و تحلیلی در نرم‌افزار SPSS نسخه 21 در سطح معنی‌داری 05/0 محاسبه شد. یافته‌ها: درمجموع 480 والد و کودک، 62/55% پسر با میانگین (انحراف معیار) سن56/10(89/3) شرکت داشتند. میانگین (انحراف معیار) مدت کل رفتارهای نشسته کودکان و نوجوانان بدون احتساب خواب شبانه در روز غیر تعطیل 615(06/331) دقیقه یا 25/10 ساعت در روز بود. نزدیک به صد درصد (8/98%) کودکان و نوجوانان دختر و پسر بیش از 2 ساعت در روز رفتار نشسته داشتند. جنسیت پسر ]نسبت شانس=13/2، (%95 فاصله اطمینان=31/37-3/1)[، سن بالای 5 سال ]نسبت شانس=09/4، (%95 فاصله اطمینان=56/15-14/1)[، وضعیت اقتصادی-اجتماعی متوسط و خوب ]نسبت شانس=53/0، (%95 فاصله اطمینان=33/21-1/0)[، فقدان آگاهی والد ]نسبت شانس=93/2، (%95 فاصله اطمینان=31/36-6/1)[ با مدت بازی‌های کامپیوتری و ارتباط رسانه‌ای، سن بالای 12 سال ]نسبت شانس=41/1، (%95 فاصله اطمینان=61/55-3/0)[، ارتباط توأم با دلیل و منطق ]نسبت شانس=49/2، (%95 فاصله اطمینان=57/35-4/1)[، با تماشای برنامه‌های تلویزیونی بیش از دو ساعت در روز در ایام هفته رابطه معنی‌دار نشان داد. نتیجه‌گیری: شیوع بازی‌های رایانه‌ای و گوشی‌های هوشمند بیش از مدت توصیه متخصصین، در کودکان زیر پنج سال و بالاتر، برنامه‌ریزی مداخلات آموزشی جهت آگاه‌سازی والدین و مراقبین کودکان زیر 5 سال و نوجوانان متعلق به خانواده‌های با وضعیت اقتصادی–اجتماعی خوب و متوسط در خصوص اثرات نامطلوب وسایل ارتباط الکترونیکی را ضروری می‌کند.