بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌مالاریایی گیاه Muscari inconstrictum
Abstract
مقدمه: جنس کلاغک (muscari) از خانواده مارچوبگان (Asparagaceae ) در مناطق مدیترانه‌ای می‌رویند. این جنس در ایران 8 گونه دارد. موسکاری و جنس های دیگر این خانواده به عنوان گیاهان زینتی شناخته می‌شوند. تاکنون مطالعات اندکی روی اسانس ها و عصاره‌های این گیاهان و فعالیت زیستی آن‌ها انجام گرفته است.
هدف: مطالعه فوق به منظور ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی و آنتی مالاریایی گیاه muscari inconstrictum انجام شده است.
روش کار: عصاره گیری از پیاز و دانه گیاه با روش سوکسله ترتیب با حلال های ان-هگزان، کلروفرم و متانول انجام گردید. فراکسیونه نمودن عصاره ان-هگزانی و کلروفرمی روی ستون VLC )سیلیکاژل( با فاز متحرک با نسبتهای افزایش یابنده اتیل استات: ان-هگزان و در نهایت توسط متانول صورت پذیرفت. اسانس‌گیری از پیاز و دانه گیاه با روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام گردید. محتوای اسانس گیاه به وسیله GC-MS تعیین گردید. خواص آنتی اکسیدانی، میزان فنول تام و فلاونوئید تام عصاره ها به ترتیب با معرف های DPPH، فولین شیکالتو و آلومینیم کلراید ارزیابی شد. فعالیت آنتی مالاریایی عصاره ها بر اساس کریستالیزاسیون مولکول هم صورت پذیرفت. هم چنین از روش TLC برای تشخیص متابولیت های ثانویه‌ی قویترین فراکسیون‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: در میان عصاره‌ها، عصاره ان-هگزانی پیاز باmg/ml 003/0 ± 68/0IC50= و در میان فراکسیون های آن ، فراکسیون 40% با mg/ml 009/0 ± 56/0IC50= دارای قوی ترین اثرات ضد مالاریائی می‌باشند. عصاره ی کلروفرمی پیاز و فراکسیون های 80 %، 100 % و متانولی آن قویترین خاصیت جاروبگوی رادیکال های آزاد را نشان دادند همان طور که بیشترین محتوی فنول و فلاونوئید مربوط به عصاره ی کلروفرمی پیاز می‌باشد.
نتیجه‌گیری: فراکسیون 40% ان-هگزانی پیاز قویترین اثرات آنتی مالاریائی را از خود نشان داد که می‌تواند مربوط به حضور ترکیبات ساپونینی باشد. عصاره کلروفرمی پیاز احتمالا" به دلیل داشتن ترکیبات فنولی اثر جاروبگری رادیکال آزاد قابل توجهی را نشان داد.