بررسی عوامل موثر بر میرایی زود هنگام سکته مغزی در استان آذربایجان شرقی

Abstract

زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین علل مرگ و ناتوانی در ایران سکته مغزی می¬باشد. سکته مسئول 7/5 میلیون مرگ در سال که تقریباً معادل با 9/9 درصد از کل مرگ¬ها را تشکیل می¬دهد. مطالعه حاضر به‌منظور محاسبه میرایی زودهنگام و عوامل مؤثر بر این میرایی در بیماران با اولین سکته مغزی در استان آذربایجان شرقی صورت پذیرفت. مواد و روش کار: این مطالعه به روش طولی از آذر سال 1392 الی فروردین سال 1393 اجرا گردید. طراحی این مطالعه مبتنی بر بیمارستان بود. آزمودنی‌های مطالعه شامل بيماران با تشخیص قطعي سكته مغزي ايسكميك و هموراژيك بودند كه در بيمارستان¬های رازی و امام رضا (ع) شهر تبریز كه تنها مركز ارجاعي اين بيماران در استان آذربایجان شرقی است بستري شدند. جهت انجام تحلیل بقا از رگرسیون کاکس و کاپلان مایر استفاده شد .داده¬ها توسط نرم‌افزاری آماری SPSS نسخه 23 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. P-value کمتر از 05/0 به‌عنوان سطح معنی¬داری در نظر گرفته شد. نتایج: در طول دوره مطالعه 409 شرکت‌کننده با اولین سکته مغزی با میانگین سنی 81/68 و انحراف معیار 80/12 وارد مطالعه شدند. نسبت مرد به زن در جمعیت موردمطالعه 27/1 بود. میانگین سنی افراد فوتی در بازه زمانی 28 روز 97/73 (88/10) و بازماندگان 04/67 (94/12) بود و اختلاف آماری معنی-داری بین میانگین سنی بازماندگان و متوفیان مشاهده شد (001/0=pvalue در بازه زمانی 28 روزه از کل موارد بیماری 105 مورد فوت نموده بودند. همچنین میزان کشندگی در هموراژیک 2/49% و در ایسکمیک 7/21% بود و اختلاف آماری معنی¬داری بین تایپ سکته مشاهده گردید میانگین بقای 28 روز در سکته مغزی ایسکمیک 23/18 (98/8) روز بود و این میانگین در سکته مغزی هموراژیک 72/14 (94/8) روز بود . ازنظر فاکتورهای پیش¬بینی کننده مرگ در تحلیل تک متغیره سن، تایپ سکته، شاخص شدت سکته مغزی، مصرف سیگار، دیابت، LDL و HDL خطر میرایی کوتاه‌مدت را فزایش می¬دادند که بیشترین ارتباط بر میرایی کوتاه‌مدت متعلق به شاخص شدت سکته مغزی، سن و تایپ سکته بودند. در تحلیل چند متغیره؛ به ازای هرسال افزایش میانگین سنی با تطبیق هم‌زمان بر روی سایر متغیرها خطر نسبی میرایی 28 روزه سکته مغزی 5 درصد افزایش و به ازای هر واحد افزایش شدت سکته مغزی خطر نسبی میرایی 28 روزه سکته مغزی 11 درصد و خطر نسبی میرایی سکته مغزی هموراژیک نسبت به ایسکمیک 137 درصد بیشتر به‌عنوان متغیرهای پیش‌بینی کننده میرایی کوتاه‌مدت (28 روزه) بودند. نتیجه¬گیری: مطالعه حاضر الگوهای میرایی کوتاه‌مدت اولین سکته مغزی در شمال غرب کشور را نشان داد. یافته¬های این مطالعه نشان داد میزان کشندگی در استان آذربایجان شرقی مشابه با میزان¬ کشندگی در سایر نقاط جهان می¬باشد.سن سکته مغزی در این مطالعه پایین‌تر از سایر نقاط جهان بود نتایج مطالعه حاضر نشان داد از عوامل مؤثر بر میرایی کوتاه‌مدت (28 روزه) کهولت سنی (افزایش میانگین سنی)، سکته مغزی هموراژیک، شدت سکته مغزی NIHSS(بالای 19-15 و بالای 20) از مهم‌ترین عوامل مؤثره بر میرایی کوتاه‌مدت در تحلیل چند متغیره بودند. ميزان ميرايي در مطالعه حاضر قابل‌توجه است، به نظر می‌رسد تمهيدات مناسب درماني و مراقبتي در جهت كاهش اين ميزان ضروري می باشد با شناسایی عوامل خطر عمده و پیشگیری از آنها می‌توان میزان‌های ابتلا و میرایی به سکته مغزی را کاهش داد.