بررسی مقادیر میکروپلاستیک‌ها و روش‌های نمونه‌برداری آن‌ها در شبکه توزیع آب آشامیدنی: یک مطالعه‌ی مرور سیستماتیک و متاآنالیز

Abstract

چکیده مقدمه: شناسایی میکروپلاستیک‌ها (MPs) در آب لوله‌کشی اخیرا توجه زیادی را به خود جلب کرده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی روش‌های شناسایی و آنالیز میکروپلاستیک در آب لوله‌کشی به روش مرور سیستماتیک و متاآنالیز انجام شد. تمام تکنیک‌های مورد استفاده برای نمونه‌برداری، پردازش و آنالیز میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین ویژگی‌های ذرات میکروپلاستیک موجود در آب لوله‌کشی در مطالعات مختلف شناسایی شده براساس فراوانی، نوع، رنگ و شکل بررسی شد. مواد و روش کار: با استفاده از استراتژی جستجوی تایید شده توسط ارزیابان ((microplastic* OR micro-plastic* OR "emerging pollutants" OR "emerging contaminants") AND ("drinking water" OR "potable water" OR "tap water") AND (detect* OR extract* OR identification OR identify OR quantification OR quantify OR analysis OR analyze OR enumeration OR monitor* OR occurrence OR presence OR sampling))، پایگاه‌های داده مختلف از جمله Web of Science، PubMed، Science direct، Scopus، Springer، و MDPI برای یافتن مقالات منتشر شده تا ژانویه 2025 جستجو شد. در مجموع 6100 مقاله یافت شد که پس از انجام سه مرحله غربالگری در سطوح عنوان، چکیده و متن کامل و سپس ارزیابی کیفیت مطالعات، 43 مقاله وارد مرور سیستماتیک شدند. در پایان میانگین میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی با استفاده از مدل اثر تصادفی متاآنالیز شد. جهت گزارش نتایج از نمودار forest plot استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین تلفیقی میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی 98/56 ذره در لیتر است. در اکثر مطالعات نمونه برداری عمدتاً بصورت دستی و با حجم کمتر از 1 لیتر مورد استفاده قرار گرفته است. روش‌های میکروسکوپی، طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه و رامان روش‌های رایج استخراج و شناسایی ذرات میکروپلاستیک هستند. فراوان ترین پلیمر شناسایی شده پلی اتیلن و پس از آن پلی اتیلن تری‌ فتالات و پلی پروپیلن است. فرم الیافی و قطعات اشکال غالب میکروپلاستیک‌های موجود در آب می‌باشند. نتیجه‌گیری: فقدان پروتکل هماهنگ و دشواری اعتبارسنجی روش‌های تجزیه و تحلیل میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی منجر به تولید داده‌های متفاوت و گاه متناقضی شده است که مقایسه نتایج را دشوار و غیر قابل اعتماد می‌کند. نتایج این بررسی سیستماتیک به ایجاد یک پروتکل جامع و ارائه یک روش استاندارد و هماهنگ برای تجزیه و تحلیل میکروپلاستیک‌ در آب لوله‌کشی می‌تواند کمک کند.. کلیدواژه‌ها: میکروپلاستیک، آب آشامیدنی، آب لوله کشی، نمونه برداری، شمارش، شناسایی