School of Health and Nutrition

Permanent URI for this communityhttps://dspace.tbzmed.ac.ir/handle/123456789/9

The Faculty of Health was established under the name of “Faculty of Health and Nutrition” in 1991 by incorporating the departments of Biochemistry and Nutrition of the Faculty of Pharmacy; Health Department of the Faculty of Medicine; and the department of Disease Control and Environmental Health of the Faculty of Paramedical Sciences. The Faculty of Health was located at the building of the Faculty of Pharmacy, Rehabilitation and Dentistry for several years. In 2001, the faculty was relocated to its main building and formally began its educational activities. The Faculty of Health began its research and educational activities in 2012. The school of Nutrition was firstly established as a department inside the School of Health and Nutrition in 1991 following the merging of the departments of Biochemistry and Nutrition from the school of Pharmacy (1974), the department of Health from the school of Medicine (1953) and the departments of Environmental Health and Disease Control (1987) from the school of Paramedical sciences. The school gained its independency and has started its educational activities with independent staff and facilities and its own educational space and laboratories in 2012.

Browse

Has files: Yes

Search Results

Now showing 1 - 10 of 1031
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    Investigating the amounts of microplastics and their sampling methods in the tap water distribution network: a systematic review and meta-analysis
    (Tabriz University of Medical Sciences, School of Health, 2025) Malekzadeh, Masoumeh; Aslani, Hassan
    Abstract: Identifying microplastics (MPs) in tap water attracted much attention, recently. Present study was aimed to systematically review MPs contamination and characteristics in tap water. All techniques used for sampling, processing and analyzing of MPs in tap water were also assessed. Furthermore, characteristics of MPs, including the abundance, type, color and shape were summarized. Various data bases including Web of Science, PubMed, Science direct, Scopus, Springer, and MDPI was searched to find published articles up to January 2025. The occurrence of MPs in tap water was Meta-analyzed using the random effect model. A total of 6100 articles were found, of which 43 were included in the systematic review process. The results indicated that the pooled mean of MPs in tap water is 56.98 P/L. Manual sampling with a sample volume of less than 1 liter has mainly used, and microscopic, Raman, and Fourier-transform infrared spectroscopy (FTIR) were the common methods of extracting and identifying of MPs. The most abundant polymer identified was Polyethylene (PE), followed by Polyethylene terephthalate (PET) and polypropylene (PP). The fibers and fragments were the dominant forms of MPs found in water. The lack of harmonized protocol and the difficulty of validating MP analysis methods in tap water have led to different and sometimes contradictory data, which makes it difficult and unreliable to compare the results. The results of this systematic review will help to establish a comprehensive protocol and provide a standardized and harmonized method for MP analysis in tap water. Key Words: Microplastics, drinking water, tap water, sampling, identification, characterization
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    بررسی مقادیر میکروپلاستیک‌ها و روش‌های نمونه‌برداری آن‌ها در شبکه توزیع آب آشامیدنی: یک مطالعه‌ی مرور سیستماتیک و متاآنالیز
    (دانشگاه علوم پژشکی تبریز/ دانشکده بهداشت, 1404) ملک زاده, معصومه; اصلانی, حسن
    چکیده مقدمه: شناسایی میکروپلاستیک‌ها (MPs) در آب لوله‌کشی اخیرا توجه زیادی را به خود جلب کرده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی روش‌های شناسایی و آنالیز میکروپلاستیک در آب لوله‌کشی به روش مرور سیستماتیک و متاآنالیز انجام شد. تمام تکنیک‌های مورد استفاده برای نمونه‌برداری، پردازش و آنالیز میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین ویژگی‌های ذرات میکروپلاستیک موجود در آب لوله‌کشی در مطالعات مختلف شناسایی شده براساس فراوانی، نوع، رنگ و شکل بررسی شد. مواد و روش کار: با استفاده از استراتژی جستجوی تایید شده توسط ارزیابان ((microplastic* OR micro-plastic* OR "emerging pollutants" OR "emerging contaminants") AND ("drinking water" OR "potable water" OR "tap water") AND (detect* OR extract* OR identification OR identify OR quantification OR quantify OR analysis OR analyze OR enumeration OR monitor* OR occurrence OR presence OR sampling))، پایگاه‌های داده مختلف از جمله Web of Science، PubMed، Science direct، Scopus، Springer، و MDPI برای یافتن مقالات منتشر شده تا ژانویه 2025 جستجو شد. در مجموع 6100 مقاله یافت شد که پس از انجام سه مرحله غربالگری در سطوح عنوان، چکیده و متن کامل و سپس ارزیابی کیفیت مطالعات، 43 مقاله وارد مرور سیستماتیک شدند. در پایان میانگین میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی با استفاده از مدل اثر تصادفی متاآنالیز شد. جهت گزارش نتایج از نمودار forest plot استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین تلفیقی میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی 98/56 ذره در لیتر است. در اکثر مطالعات نمونه برداری عمدتاً بصورت دستی و با حجم کمتر از 1 لیتر مورد استفاده قرار گرفته است. روش‌های میکروسکوپی، طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه و رامان روش‌های رایج استخراج و شناسایی ذرات میکروپلاستیک هستند. فراوان ترین پلیمر شناسایی شده پلی اتیلن و پس از آن پلی اتیلن تری‌ فتالات و پلی پروپیلن است. فرم الیافی و قطعات اشکال غالب میکروپلاستیک‌های موجود در آب می‌باشند. نتیجه‌گیری: فقدان پروتکل هماهنگ و دشواری اعتبارسنجی روش‌های تجزیه و تحلیل میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی منجر به تولید داده‌های متفاوت و گاه متناقضی شده است که مقایسه نتایج را دشوار و غیر قابل اعتماد می‌کند. نتایج این بررسی سیستماتیک به ایجاد یک پروتکل جامع و ارائه یک روش استاندارد و هماهنگ برای تجزیه و تحلیل میکروپلاستیک‌ در آب لوله‌کشی می‌تواند کمک کند.. کلیدواژه‌ها: میکروپلاستیک، آب آشامیدنی، آب لوله کشی، نمونه برداری، شمارش، شناسایی
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    Design of active packaging based on chitosan/polyvinyl alcohol containing carbon nanoparticles produced from onion peel to increase the shelf life of red meat
    (Tabriz University of Medical Sciences Faculty of Nutrition and Food Sciences, 2025) Javdani, Hamed; Ehsani, Ali
    Abstract Background: Food, especially meat products, are exposed to physical, chemical and microbial hazards during storage. Active films containing antimicrobial and antioxidant compounds are used to improve quality, increase shelf life and control pathogens. In the present study, active packaging based on chitosan/polyvinyl alcohol containing carbon nanoparticles produced from onion peel was investigated to increase the shelf life of red meat during 20 days of storage. Material and Methods: To confirm and ensure the performance of the synthesized carbon dot films and nanoparticles, light absorption and fluorescence responses and particle size tests were performed with UV-vis spectrophotometer, fluorescence spectrophotometer, and DLS device for nanoparticles. Chitosan/polyvinyl alcohol films containing carbon dot were prepared by casting method. The properties of transparency, solubility, water vapor permeability, and tensile strength and elongation to elongation of the films were evaluated. In addition, the effects of the films on physical, mechanical properties and microbial tests using E. coli and S. aureus bacteria on red meat were performed at 4°C for 0, 4, 8, 12, 16, and 20 days. Results: The results of mechanical and chemical tests of the films showed that carbon nanoparticles with a size of 3 mm and appropriate uniformity were synthesized and by adding them to the film matrix at concentrations of 0.5-4.5%, they exhibited significant compatibility with the synthesized films based on chitosan and improved important physical and mechanical properties by 2% and 6.3%, respectively. Also, the obtained chitosan/polyvinyl alcohol/carbon dot film exhibited significant antibacterial activity (inhibition zone of 17.3 mm for E. coli and 18.3 mm for S. aureus) and high antioxidant properties (free radical inhibition of 56.5% in the DPPH method and 58.9% in the ABTS method). The optimal concentration of carbon dot was also obtained as 2% after conducting the necessary tests for use in film production. Conclusion: This study showed that the film containing carbon nanoparticles obtained from onion peel as a new compound can be used as a suitable option for active food packaging and to increase the shelf life of red meat by inhibiting bacterial growth and improving some physical-mechanical and chemical properties of chitosan/polyvinyl alcohol film. Keywords: Active packaging, chitosan, polyvinyl alcohol, carbon nanoparticles, onion peel extract.
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    طراحی بسته بندی فعال بر پایه کیتوزان/پلی‌وینیل ‌الکل حاوی نانوذرات کربنی تولید شده از پوست پیاز برای افزایش ماندگاری گوشت قرمز
    (دانشگاه علوم پژشکی تبریز/ دانشکده تغذیه وعلوم غذایی, 1404) جاودانی, حامد; احسانی, علی
    مقدمه: مواد غذايي به‌ویژه فرآورده‌هاي گوشتی در طول نگهداری در معرض فساد فيزيكي، شيميايي و ميكروبي قرار دارند. فیلم‌های فعال حاوی ترکیبات ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی به‌منظور بهبود کیفیت، افزايش زمان ماندگاری و کنترل عوامل بیماری‌زا استفاده می‌شوند. در مطالعه حاضر ارزیابی اثرات بسته¬بندی فعال بر پایه کیتوزان/ پلی¬وینیل الکل حاوی نانوذرات کربنی تولید شده از پوست پیاز برای افزایش ماندگاری گوشت قرمز در طول نگهداری 20 روز بررسی گردید. مواد و روش کار: برای تایید و اطمینان از عملکرد فیلم‌ها و نانوذرات کربن‌دات سنتز شده، پاسخ‌های جذب نور و فلورسانس و تست‌های اندازه ذرات با اسپکتروفتومتر UV-vis، اسپکتروفتومتر فلورسانس، و دستگاه DLS برای نانوذرات انجام شد. فيلم‌های کیتوزان/ پلی‌وینیل الکل حاوي کربن¬دات به روش قالب‌گیری تهيه گرديدند. ویژگی‌های شفافیت، حل¬شوندگی، نفوذپذیری به بخارآب و استحکام کششی و کشش¬پذیری تا نقطه طویل شدن فیلم‌ها ارزیابی شد. بعلاوه، اثرات فیلم‌ها بر ویژگی‌های فیزیکی، مکانیکی و آزمایشات میکروبی با استفاده از باکتری‌های E. coli و S. aureus بر روی گوشت قرمز در C4° در بازه زمانی 0، 4، 8، 12، 16 و 20 روز صورت پذیرفت. یافته‌ها: نتایج آزمون‌های مکانیکی و شیمیایی فیلم‌ها نشان داد که نانوذرات کربنی با سایز 3 میلی متر و یکنواختی مناسب سنتز شدند و با افزودن آن‌ها به ماتریکس فیلم در غلظت‌های %5/4 – 5/0، سازگاری قابل-توجهی با فیلم¬های سنتز شده بر پایه کیتوزان به نمایش گذاشته و خواص فیزیکی و مکانیکی مهم را به ترتیب %2 و %3/6 بهبود بخشیدند. همچنین فیلم کیتوزان/ پلی‌وینیل الکل/ کربن‌دات بدست آمده، فعالیت ضدباکتریایی قابل توجه (ناحیه مهار 3/17 میلی متر برای E. coli و 3/18 میلی ‌متر برای S. aureus ) و خواص آنتی اکسیدانی بالا (مهار رادیکال آزاد به میزان %5/56 در روش DPPH و %9/58 در روش ABTS) را به نمایش گذاشت. غلظت بهینه کربن‌دات نیز پس از انجام تست‌های لازم جهت استفاده در تولید فیلم، % 2 به ‌دست آمد. نتیجه¬گیری: اين مطالعه نشان داد كه فیلم حاوی نانوذرات کربنی حاصل شده از پوست پیاز به عنوان یک ترکیب جدید با مهار رشد باکتری‌ها و بهبود برخی ویژگی‌های فیزیکی-مکانیکی و شیمیایی فیلم کیتوزان/ پلی‌وینیل الکل، می‌تواند بعنوان یک گزینه مناسب برای بسته¬بندی فعال مواد¬ غذایی و نیز افزایش عمر نگهداری گوشت قرمز استفاده گردد. واژگان کلیدی: بسته¬بندی فعال، کیتوزان، پلی‌وینیل الکل، نانوذرات کربنی، عصاره پوست پیاز.
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    Investigating the amounts and distribution of microplastics in the surface soil around the landfill site of Tabriz city in 1401-1402
    (Tabriz University of Medical Sciences, School of Health, 2025) Asadi, Mohammadjavad; Taghipour, Hassan
    Abstract Background: With the ever-increasing population and mismanagement of plastic waste, the world, including Iran, is witnessing a rise in waste quantities, particularly plastic waste. This is emerging as a significant threat to the environment. Landfilling remains a widely used method of waste disposal globally. However, no comprehensive study has yet been conducted in Tabriz to assess soil pollution from macro-, meso-, and microplastics around landfill areas. Therefore, given the importance of health and environmental considerations, this study aims to investigate the distribution of microplastics in the surface soil surrounding the landfill in Tabriz City. Methodology: This study was conducted in three stages. In the first stage, both quantitative and qualitative data on municipal solid waste generation in Tabriz were collected based on reports from the Waste Management Organization of the Municipality of Tabriz, along with field observations at the landfill site in northwestern Iran. In the second stage, the distribution of macro, meso, and microplastics in the soil around the landfill in Tabriz City was investigated. To determine their quantities, surface soil samples around the landfill were collected. For sampling from the landfill site, a composite sampling method was used. Samples were taken from the soil to a depth of 20 cm using a metal template with dimensions of 0.5m x 0.5m. The weight of each composite sample is about 2 kg. Sampling was conducted at regular intervals in the direction of the prevailing wind, against the prevailing wind, and in two directions perpendicular to the prevailing wind. A total of 22 samples were analyzed. To identify and assess microplastics, five main steps were taken: 1.Primary screening (for macro- and mesoplastics), 2. Separation based on density (using ZnCl2), 3. Acid digestion, 4. Screening and filtration, 5. Visual sorting. In the third stage of this study, the Raman spectroscopy method was used to determine the characteristics of microplastics in terms of the type of constituent polymers, and the SEM method was used in terms of the surface morphology of microplastics. Results: Findings revealed that although per capita waste generation in Tabriz has decreased in recent years, the current system for managing and landfilling plastic waste remains inadequate. The mean abundance of macro, meso, and microplastics from the surface to a depth of 20 cm in the soil of the landfill site is 2.95±12.62, 1.24±4.79, and 470±188 Item/ kg(dw) was obtained. The statistical results also showed that the prevailing wind in the region did not have a significant effect on the dispersion and distribution of microplastics. The most abundant microplastics in the soil of the studied area belonged to pieces and film-shaped particles, respectively, and the most abundant color was white. Five types of polymers were identified in the soil around the landfill site, the highest and lowest frequencies of which were PS and PA with 40 and 5%, respectively. Conclusion: Despite the decrease in total waste, the percentage of plastic waste entering Tabriz's waste landfill has been increasing in recent years (1384-1402). Key contributors to soil plastic pollution include excessive plastic consumption (especially single-use plastics), rapid lifestyle changes, improper burial practices, and neglect of the waste management hierarchy. Therefore, promoting sustainable lifestyles, minimizing the production and use of plastic, especially packaging materials, and rigorously implementing the waste management hierarchy (avoidance, reduction, segregation, recycling, processing, and proper disposal) are strongly recommended to mitigate environmental impacts, particularly on soil and water resources. Keywords: plastic, microplastic, soil, landfill, waste.
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    بررسی مقادیر و پراکندگی میکروپلاستیک‌ها در خاک سطحی اطراف محل دفن پسماند شهر تبریز در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱
    (دانشگاه علوم پژشکی تبریز/ دانشکده بهداشت, 1404) اسدی, محمد جواد; تقی پور, حسن
    چکیده مقدمه: با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و از طرفی سوءمدیریت زائدات پلاستیکی، امروزه جهان و ایران شاهد افزایش مقادیر پسماندها به ‌ویژه زائدات پلاستیکی است که به‌عنوان یکی از تهدیدهای نوظهور برای محیط‌زیست شناخته می‌شود. دفن پسماند، یکی از روش‌های رایج دفع در جهان است. با این حال، تاکنون در تبریز مطالعه جامعی در رابطه با آلودگی خاک محل‌های دفن به ماکرو، مزو و میکروپلاستیک‌ها وجود ندارد. لذا هدف این مطالعه، بررسی مقادیر و پراکندگی میکروپلاستیک‌ها در خاک سطحی اطراف محل دفن پسماند شهر تبریز است. روش کار: این مطالعه در سه مرحله انجام گرفت. مرحله اول، شامل جمع‌آوری داده‌های کمی و کیفی از پسماندهای تولیدی شهر تبریز با استناد به گزارش‌های سازمان مدیریت پسماند شهرداری و بازدید میدانی از محل دفن واقع در شمال‌غرب ایران بود. در مرحله دوم، نمونه‌برداری از خاک سطحی با استفاده از روش مرکب و قالب فلزی با ابعادm 5/0× m۵/0، از خاک تا عمق cm 20 (جرم هر نمونه مرکب حدود 2 کیلوگرم)، انجام گرفت. در مجموع 22 نمونه از فواصل منظم در جهت باد غالب و مخالف آن و همچنین دو جهت عمود بر باد غالب برداشت و آنالیز گردید. شناسایی و ارزیابی میکروپلاستیک‌ها طی پنج مرحله اصلی شامل: ۱- غربالگری اولیه ۲- جداسازی بر اساس چگالی (با استفاده از ZnCl2)، 3- هضم اسیدی، ۴- غربالگری و فیلتراسیون و ۵- مرتب‌سازی بصری صورت گرفت. در مرحله سوم این مطالعه برای تعیین مشخصات میکروپلاستیک‌ها از نظر نوع پلیمرهای سازنده از روش اسپکتروسکوپی Raman و از نظر مرفولوژی سطح میکروپلاستیک¬ها از روش SEM استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که نرخ سرانه تولید پسماند در شهر تبریز در چند سال گذشته روندی رو به کاهش داشته ولی در شرايط كنوني، سيستم‌ موجود مدیریت و دفن پسماندها، به ویژه برای زائدات پلاستیکی، نامطلوب است. میانگین فراوانی ماکرو، مزو و میکرپلاستیک‌ها از سطح تا عمق cm 20 خاک محل دفن پسماند به ترتیب (dw)Item/kg 62/12± 95/2 و 79/4± 24/1 و 188± 470 به‌دست آمد. همچنین نتایج آماری نشان داد، که باد غالب در منطقه تاثیر معنی‌داری در پراکنش و توزیع میکرپلاستیک‌ها نداشته است. بیشترین درصد ذرات به شکل قطعه و فیلم و از نظر رنگ، سفید بودند. پنج نوع پلیمر در خاک اطراف محل دفن شناسایی شد که بیشترین و کمترین فراوانی مربوط به PS و PA به ترتیب با 40 و 5 درصد بودند. نتیجه‌گیری: علی‌رغم کاهش روند ورود کل پسماندها، درصد زائدات پلاستیکی ورودی به محل دفن پسماند شهر تبریز در سال‌های اخیر (1384-1402) روند افزایشی داشته است. از دلایل اصلی آلودگی خاک به پلاستیک، احتمالا می‌توان به مصرف بی‌رویه پلاستیک، تغییر سبک زندگی، دفن غیراصولی و رعایت نکردن سلسله مراتب مدیریت پسماند اشاره کرد. لذا اصلاح سبک زندگی، عدم تولید و مصرف بی‌رویه کالاهای بسته‌بندی شده با پلاستیک و دقت به سلسله مراتب مدیریت پسماندها (اجتناب، کاهش، تفکیک، بازیافت و فرآوری و دفع صحیح پسماندها) توصیه می‌شود. کلمات کلیدی: پلاستیک، میکروپلاستیک، خاک، محل دفن، پسماند.
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    An investigation of the surface soil heavy metal pollution and health risk assessment in the western industrial region in Tabriz
    (Tabriz University of Medical Sciences, School of Health, 2024) Imani, Masoumeh; Shakerkhatibi, Mohammad
    Background and Objective: The issue of environmental pollution has emerged as a significant global concern in recent years. The process of urbanization, industrialization, and agricultural activities have contributed significantly to environmental contamination, including soil pollution. Heavy metals represent one of the most critical soil pollutants, with the potential to cause significant environmental and health problems. These metals can pose serious risks to human health through direct or indirect exposure, including ingestion, inhalation, and dermal absorption. Therefore, the aim of this study is to assess surface soil contamination with heavy metals in the industrial area west of Tabriz city and evaluate the associated health risks. Materials and Methods: This cross-sectional, descriptive-analytical study was conducted to assess heavy metal contamination in surface soils of the western industrial zone of Tabriz in 2023. A total of 48 soil samples were collected from three areas (highway-adjacent, agricultural, and residential) at a depth of 0–10 cm. Key soil properties, including pH, electrical conductivity, texture, and cation exchange capacity, were determined. After initial preparation and acid digestion, total heavy metal concentrations and their bioavailability in plants and humans were assessed using a single-step extraction method with EDTA and glycine, analyzed by ICP-OES. The health risk assessment was performed based on the U.S. Environmental Protection Agency (EPA) guidelines for children (1–17 years) and adults (18+ years). Additionally, the environmental risk of heavy metals was evaluated using the Pollution Index (PI) and the Nemerow Integrated Pollution Index (NIPI) for the three studied areas. Results: The results indicated that the concentrations of zinc, nickel, chromium, and copper in the surface soils of the industrial region were 71.47, 64.37, 30.96, and 26.30 mg/kg, respectively. The primary sources of contamination were anthropogenic activities, including industrial wastewater discharge, waste disposal, traffic emissions, and agricultural fertilizers and pesticides. Zinc exhibited the highest bioavailability in plants (4.57 mg/kg) and humans (5.93 mg/kg). The highest concentrations of zinc and copper were found in soils near the highway, while nickel, chromium, lead, and arsenic had elevated levels in agricultural and residential soils. Lead and copper in highway-adjacent soils exhibited 33% and 27% plant bioavailability in agricultural areas, whereas cadmium and lead showed the highest plant uptake (23%) in residential soils. In terms of human bioavailability, arsenic and lead near highways had 33% absorption, while arsenic and cadmium in agricultural (29%) and residential (28%) areas had the highest levels. The Hazard Quotient (HQ) and Hazard Index (HI) values indicated that non-carcinogenic risks for all metals were below the acceptable limit (<1), but the cumulative non-carcinogenic risk (Total HI) was higher in children than in adults. The Carcinogenic Risk (CR) assessment identified nickel and arsenic as the most hazardous metals, with nickel posing a carcinogenic risk through ingestion 60 times higher than the acceptable limit (CR > 10⁻⁶) in children. The PI values confirmed severe heavy metal pollution in the study area, with zinc having the highest contamination level (4.86) near the highway. Chromium (3.27), zinc (3.25), and nickel (3.12) showed high contamination levels in residential soils. The NIPI index revealed that 67% of highway-adjacent soils and 65% of residential soils were highly polluted. Conclusion: Heavy metal contamination in the region’s soils is primarily due to anthropogenic activities, with non-carcinogenic and carcinogenic risks being higher in children than in adults. Nickel and arsenic were identified as the most hazardous metals, and elevated concentrations of zinc, chromium, and nickel were confirmed in highway-adjacent and residential soils. To mitigate the effects of this contamination, stricter regulations on heavy metal emissions should be enforced. Additionally, industries should be encouraged to adopt cleaner technologies, and environmental monitoring should be intensified. Effective soil remediation methods, such as phytoremediation, along with continuous collaboration among governmental agencies, industries, and local communities, are essential steps in addressing this issue. Keywords: Soil pollution, Heavy metals, Bioavailability, Health risk assessment, Pollution Index
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    بررسی آلودگی خاک سطحی به فلزات سنگین در منطقه صنعتی غرب تبریز و ارزیابی خطر بهداشتی
    (دانشگاه علوم پژشکی تبریز/ دانشکده بهداشت, 1404) ایمانی, معصومه; شاکر خطیبی, محمد
    سابقه و هدف: امروزه، آلودگی‌های زیست محیطی نگرانی بزرگی در سراسر جهان است. توسعه شهرنشینی، صنعتی شدن و فعالیت‌های کشاورزی منجر به افزایش آلودگی محیط زیست، به ویژه آلودگی خاک شده است. فلزات سنگین به عنوان مهم ترین آلاینده‌های خاک می‌توانند مشکلات زیست محیطی و بهداشتی قابل توجهی ایجاد کنند. این فلزات می‌توانند به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق بلع، تنفس و جذب پوستی، خطرات قابل توجهی برای سلامت انسان به همراه داشته باشند. از این رو، هدف از این مطالعه تعیین آلودگی خاک سطحی به فلزات سنگین در منطقه صنعتی غرب شهر تبریز و ارزیابی خطر بهداشتی است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی و توصیفی _ تحلیلی، پس از بازدید‌های میدانی، تعداد 48 نمونه خاک سطحی در سال 1402 از محدوده منطقه صنعتی غرب شهر تبریز جمع آوری شد. نمونه¬ها از سه منطقه اطراف بزرگراه، کشاورزی و مسکونی از عمق صفر تا 10 سانتی متری سطح خاک برداشته شده و ویژگی‌های مهم خاک شامل pH، هدايت الكتريكى، بافت و ظرفیت تبادل کاتیونی در نمونه‌ها تعیین گردید. پـس از آماده سـازی اولیه و هضم اسـیدی، غلظت کل فلزات سنگین و میزان دسترسی زیستی و انسانی فلزات سنگین به روش استخراج تک مرحله‌ای به ترتیب با EDTA و گلایسین با استفاده از دسـتگاه ICP-OES تعیین گردید. برای ارزیابی میزان خطر بهداشتی از شاخص‌های غیر سرطان زایی و سرطان زایی براساس روش پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا برای کودکان (1-17 سال) و بزرگسالان (بیش از 18 سال) استفاده شد. همچنین، ارزیابی خطر زیست محیطی فلزات سنگین در سه منطقه (اطراف جاده، کشاورزی و مسکونی) با استفاده از شاخص آلودگی (PI) و شاخص تجمعی آلودگی (NIPI) تعیین گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که غلظت فلزات سنگین روی، نیکل، کروم و مس در خاک سطحی منطقه صنعتی غرب تبریز به ترتیب 47/71، 37/64، 96/30 و30/26 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. این آلودگی عمدتأ ناشی از فعالیت‌های انسانی مانند تخلیه پساب‌های صنعتی، پسماندها، ترافیک و مصرف کودها و سموم شیمیایی است. بیشترین میزان دسترسی زیستی فلزات در گیاه و انسان مربوط به فلز روی بود که مقادیر آن به ترتیب 57/4 و 93/5 میلی‌گرم بر کیلوگرم اندازه‌گیری شد. همچنین، غلظت فلزات روی و مس در خاک اطراف بزرگراه بیشتر از سایر مناطق بود، در حالی‌که نیکل، کروم، سرب و آرسنیک در خاک‌های مناطق مسکونی و کشاورزی مقادیر بالاتری داشتند. از طرفی، فلزات سرب و مس در خاک‌های اطراف بزرگراه به ترتیب 33 درصد و در منطقه کشاورزی 27 درصد و کادمیوم و سرب در خاک منطقه مسکونی با 23 درصد بیشترین دسترسی گیاهی را داشتند. از نظر دسترسی انسانی، آرسنیک و سرب در خاک اطراف بزرگراه 33 درصد و آرسنیک و کادمیوم در خاک‌های مناطق کشاورزی 29 درصد و مسکونی 28 درصد جذب بالاتری داشتند. بررسی شاخص های خطر (HQ و HI) نشان داد که میزان خطر غیرسرطان‌زایی برای همه فلزات کمتر از حد مجاز (کمتر از 1) است. اما میزان خطر تجمعی غیرسرطان‌زایی (Total HI) در کودکان بیشتر از بزرگسالان برآورد شد. علاوه براین، بررسی شاخص خطر سرطان‌زایی (CR) نشان داد که نیکل و آرسنیک، خطرناک‌ترین فلزات شناسایی شده هستند و خطرسرطان‌زایی نیکل از مسیر بلع در کودکان، 60 برابر بیشتر از حد مجاز (CR>10-6) است. شاخص آلودگی (PI) نشان داد که در منطقه بررسی شده، آلودگی شدید فلزات سنگین وجود دارد. در خاک اطراف بزرگراه، بیشترین میزان آلودگی مربوط به فلز روی (86/4) بود. در مناطق مسکونی نیز آلودگی بالای کروم (27/3)، روی (25/3) و نیکل (12/3) مشاهده شد. شاخص NIPI نشان داد که 67 درصد خاک اطراف بزرگراه و 65 درصد خاک منطقه مسکونی به شدت آلوده هستند. نتیجه‌گیری: آلودگی فلزات سنگین در خاک‌های منطقه عمدتا ناشی از فعالیت‌های انسانی است و خطرات غیرسرطانی و سرطان زایی در کودکان بیشتر از بزرگسالان ارزیابی شد. نیکل و آرسنیک به عنوان خطرناک‌ترین فلزات شناسایی شدند و غلظت بالای روی، کروم و نیکل در خاک‌های اطراف جاده و مناطق مسکونی تأیید شد. برای کاهش اثرات این آلودگی لازم است قوانین سختگیرانه‌تری برای کنترل انتشار فلزات سنگین وضع شود. صنایع به استفاده از فناوری‌های پاک تشویق شوند و نظارت‌های محیط‌زیستی تقویت گردد. همچنین، به کار‌گیری روش‌های موثر پاکسازی خاک مانند گیاه پالایی و همکاری مستمر میان نهادهای دولتی، صنایع و جوامع محلی نیز از اقدامات ضروری در این زمینه است. کلمات کلیدی: آلودگی خاک، فلزات سنگین، دسترسی زیستی، ارزیابی خطر سلامتی، شاخص آلودگی
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    The Effect of Ginkgo Biloba Supplementation on Serum Levels of Certain Markers Muscle Demage Following Prolonged Aerobic Exercise in Amateur Athletes: A Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Clinical Trial
    (Tabriz University of Medical Sciences Faculty of Nutrition and Food Sciences, 2025) Mohammad Emami, Mohammad Emami; Barzegar, Ali
    Abstract Background: Delayed onset muscle soreness (DOMS) is a common physiological issue in athletes. Due to its antioxidant and anti-inflammatory properties, Ginkgo biloba may help reduce exercise-induced muscle damage. This study aimed to evaluate the effects of Ginkgo biloba supplementation on markers of muscle soreness following exhaustive aerobic exercise in non-professional male athletes. Methods: In this randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial, 24 non-professional male athletes were randomly assigned to two groups: a supplement group (receiving 200 mg/day of Ginkgo biloba) and a placebo group, for a duration of two weeks. At the end of the supplementation period, a Bruce treadmill test was performed to induce muscle fatigue. Blood samples were collected at four time points (before intervention, after two weeks, immediately post-exercise, and 24 hours post-exercise). Data were analyzed using SPSS software at a significance level of 0.05. Results: The mean serum levels of myoglobin, lactate, and lactate dehydrogenase (LDH) were significantly lower in the Ginkgo biloba group compared to the placebo group. Additionally, DOMS intensity was significantly reduced in the supplement group both immediately after exercise and 24 hours later. However, blood pressure, heart rate, and oxygen pulse were not significantly affected by the supplementation, and no significant differences were observed between the groups. Conclusion: Ginkgo biloba supplementation may reduce muscle damage and DOMS severity after intense aerobic exercise. It may serve as an effective nutritional strategy to accelerate muscle recovery in non-professional athletes. Keywords: Ginkgo biloba, muscle soreness, lactate dehydrogenase, myoglobin, non-professional athlete.
  • Thumbnail Image
    Item type: Item ,
    تاثیر مکمل یاری جینکوبیلوبا بر سطح سرمی برخی شاخص‌های کوفتگی عضلانی پس از فعالیت هوازی وامانده ساز درمردان ورزشکار غیر حرفه ای: کارآزمایی بالینی تصادفی دو
    (دانشگاه علوم پژشکی تبریز/ دانشکده تغذیه وعلوم غذایی, 1404) امامی, محمد; برزگر, علی
    چکیده مقدمه و هدف: کوفتگی عضلانی تأخیری (DOMS) یکی از مشکلات طبیعی در ورزشکاران است. جینکوبیلوبا به‌دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی ممکن است در کاهش آسیب عضلانی مؤثر باشد. هدف این مطالعه بررسی تأثیر مکمل‌یاری با جینکوبیلوبا بر شاخص‌های کوفتگی عضلانی پس از فعالیت هوازی وامانده‌ساز در مردان ورزشکار غیرحرفه‌ای بود. مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور کنترل‌شده با دارونما، ۲۴ مرد ورزشکار غیرحرفه‌ای به‌صورت تصادفی در دو گروه مکمل (دریافت روزانه ۲۰۰ میلی‌گرم جینکوبیلوبا) و دارونما (نشاسته) به مدت دو هفته تقسیم شدند. پس از اتمام دوره مکمل‌یاری، آزمون هوازی بروس برای ایجاد واماندگی عضلانی اجرا شد. نمونه‌گیری خونی در چهار زمان (پیش از مداخله، پس از دو هفته، بلافاصله پس از آزمون و ۲۴ ساعت بعد) انجام شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و در سطح معنی‌داری 05/0 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: میانگین سطح سرمی میوگلوبین، لاکتات و لاکتات دهیدروژناز (LDH) در گروه دریافت‌کننده مکمل جینکوبیلوبا به‌طور معنی‌داری کمتر از گروه دارونما بود. همچنین شدت DOMS در مراحل بلافاصله پس از فعالیت و ۲۴ ساعت بعد، در گروه مکمل به‌طور معناداری کمتر بود. با این حال، فشار خون، ضربان قلب و نبض اکسیژن تحت تأثیر مکمل قرار نگرفتند و بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: مکمل‌یاری با جینکوبیلوبا ممکن است منجر به کاهش آسیب عضلانی و شدت DOMS پس از تمرین شدید هوازی شود. این مکمل ممکن است به‌عنوان یک راهکار تغذیه‌ای مؤثر برای تسریع ریکاوری عضلانی در ورزشکاران غیرحرفه‌ای مورد استفاده قرار گیرد. واژگان کلیدی: جینکوبیلوبا، کوفتگی عضلانی، لاکتات دهیدروژناز، میوگلوبین، ورزشکاران غیرحرفه‌ای.