بررسی اثر داروهای Ibrutinib و Venetoclax بر مکانیسم‌های مهار ایمونولوژیک در سلول‌های لوسمیک بیماران مبتلا به لوسمی لنفوسیتیک حاد (ALL)

Abstract

امروزه یکی از مهمترین چالش‌های درمان سرطان‌ها، فرار سلول‌های توموری از پاسخ سیستم ایمنی میزبان می‌باشد که منجر به کاهش اثربخشی درمان و عود بیماری می‌شود. استفاده از داروهای هدفمند و استراتژی‌های درمانی برای غلبه بر این مکانیسم‌ها امروزه مورد توجه قرار گرفته است. یکی از انواع داروهای هدفمند، Small Molecule Inhibitors (SMI) ‌ها می‌باشند که با توجه به قابلیت نفوذ به درون سلول و مهار هدف‌های مشخص و همچنین میزان در دسترس بودن و قیمت مناسب نسبت به داروهای دیگر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) شایعترین بدخیمی در کودکان می‌باشد که از رشد کنترل نشده سلول‌های نابالغ لنفوسیت‌های B و T ایجاد می‌شود. مولکول‌های مختلفی در مسیرهای سیگنالینگ متفاوت در ایجاد و پیشرفت این بیماری نقش دارند که در این بین Bcl-2 و BTK دو مارکر کلیدی در بقا و پیشرفت بیماری می‌باشند. BTK به عنوان یک مولکول حیاتی در مسیر سیگنالینگ (BCR) B cell receptor نقش مهمی در رشد و تمایز لنفوسیت‌های B دارد. همچنین سلول‌های لوسمیک ALL با افزایش بیان قابل توجه Bcl-2 به عنوان یک مارکر آنتی آپوپتوتیک سبب حفظ و بقا خود و جلوگیری از آپوپتوز میشوند. هدف از انجام این مطالعه استفاده از دو داروی Ibrutinib و Venetoclax (که به ترتیب BTK و Bcl-2 را مهار می‌کنند) بر روی سلول‌های توموری ALL و سنجش میزان اثربخشی نسبت به داروهای معمول و همچنین ارزیابی تغییرات بیان لیگاندهای مهاری Gal-9، PD-L1، CD200، CD155 و CD47 و سایتوکاین مهاری TGF-β، به عنوان مکانیسم‌های مهاری و فرار تومور می‌باشد. مواد و روش‌ها این مطالعه بر روی بیماران تازه تشخیص داده شده ALL انجام شده است که 20 نمونه مغز استخوان از بیماران وارد مطالعه شدند. جداسازی سلول‌های تک هسته ای مغز استخوان با استفاده از روش شیب چگالی با فایکول انجام شد. در مرحله بعد سلول‌های لوسمیک CD19+ با روش جداسازی بیدهای مغناطیسی (MACS) جداسازی شدند و خلوص سلول‌های جدا شده با روش فلوسایتومتری تعیین شد. سپس کشت سلولهای لوسمیک جداشده در غلظت‌های مختلف به صورت سریالی در زمان مختلف انجام شد و میزان سایتوتوکسیسیتی با روش MTT سنجیده شد و غلظت و زمان انکوباسیون بهینه تعیین شد. نهایتا کشت و تیمار با دارو‌های مدنظر در پلیت 96 و 6 خانه انجام شد و بعد از 48 ساعت انکوباسیون، میزان تکثیر با روش MTT، ارزیابی آپوپتوز با روش فلوسیتومتری و تغییرات بیان ژن لیگاندهای Gal-9، PD-L1، CD200، CD155 و CD47 و سایتوکاین مهاری TGF-β با روش RT-PCR ارزیابی شد. نتایج پس از انجام فلوسایتومتری با استفاده از آنتی بادی‌ها علیه CD34 و CD10 میزان خلوص سلول‌های لوسمیک بیش از 98 درصد تعیین شد. داروهای Ibrutinib و Venetoclax نسبت به داروی وینکریستین به عنوان داروی معمول شیمی درمانی، به طور معناداری منجر به جلوگیری از تکثیر سلول‌های توموری شد. همچنین این داروها منجر به افزایش میزان آپوپتوز شدند که در داروی Venetoclax به طور فزاینده ای آپوپتوز مشاهده شد. همچنین تیمار سلولهای لوسمیک ALL با داروهای مورد نظر موجب تغییرات در میزان بیان ژن لیگاندها و سایتوکاین مهاری شده است. اگرچه این تغییرات از نظر آماری معنی دار نبودند.