تعیین میزان موفقیت درمان شیارپوش و عوامل مربوط به آن در کودکان مراجعه‌کننده به دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
Abstract
مقدمه: برای پیشگیری از پوسیدگی در کودکان و نوجوانان روش‌های مختلفی پیشنهاد شده است که یکی از آنها استفاده از شیارپوش‌هایی است که بر روی سطوح جونده دندان‌های مولر دائمی اعمال می‌شوند. عوامل زیادی بر میزان موفقیت درمان شیارپوش تأثیر می‌گذارند. بیشتر مطالعات به بررسی عوامل کلینیکی در موفقیت درمان شیارپوش و اغلب با هدف مقایسه و تأیید مزایای مواد مختلف مورد استفاده به عنوان شیارپوش و نیز شرایط آماده‌سازی دندان‌ها پرداخته‌اند و مطالعات اندکی در مورد نقش عواملی که احتمالا به صورت غیرمستقیم در نتیجه درمان شیارپوش‌ها تاثیر‌گذار باشند، صورت گرفته است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان موفقیت درمان شیارپوش و عوامل مربوط به آن در کودکان مراجعه‌کننده به دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی تحلیلی بود که جمعیت هدف آن کودکانی بودند که درمان شیارپوش دریافت کرده‌اند. برای انجام مطالعه از کودکانی که طی یک الی دو سال گذشته در دانشکده دندانپزشکی تبریز درمان شیارپوش دریافت کرده بودند، دعوت شد. با بررسی بایگانی پرونده بیماران مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی تبریز ، 65 کودک 7 تا 13 ساله شناسایی شدند که طی یک الی دو سال گذشته برای انجام درمان شیارپوش به بخش کودکان دانشکده مراجعه کرده بودند و از همه‌ی آنها برای شرکت در مطالعه دعوت شد و در نهایت 57 نفر از آنها در مطالعه شرکت کردند. برای اندازه‌گیری متغیر پیامد که در این مطالعه میزان موفقیت درمان شیارپوش مدنظر بود، از معاینه بالینی و ارزیابی شیارها با استفاده از یک سوند تیز و آینه دهانی بر روی یونیت دندانپزشکی و زیر نورکافی استفاده شد. موفقیت درمان در این مطالعه به صورت حضور کامل ماده شیارپوش بدون پوسیدگی ثانویه در زیر آن و و عدم موفقیت به صورت وجود پوسیدگی در زیر شیارپوش یا عدم حضور(کامل یا ناقص) ماده شیارپوش تعریف شد. برای جمع آوری اطلاعات متغیرهای مستقل شامل عوامل دموگرافیک (سن و جنسیت) و عوامل اجتماعی-اقتصادی (شغل والدین و محل زندگی) از یک پرسشنامه جمع آوری اطلاعات عمومی، برای متغیرهای سطح تحصیلات والدین، تغذیه کودک، تعداد دفعات مسواک زدن و استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید از پرسشنامه WHO و برای ثبت سابقه پوسیدگی قبلی از پرونده قبلی بیماران در بخش کودکان دانشکده استفاده گردید. برای بررسی رابطه متغیرهای مستقل با میزان موفقیت درمان شیارپوش به عنوان متغیر پیامد، ابتدا تحلیل تک‌متغیره با استفاده از رگرسیون لجستیک انجام شد و ارتباط هرکدام از متغیرهای مستقل با متغیر پیامد به تنهایی مورد تحلیل قرار گرفت. سپس با در نظر گرفتن متغیرهای مخدوشگر و برای انجام آنالیز رگرسیون چندگانه متغیرهایی که 2/0 P-value < داشتند کاندید ورود به تحلیل چندگانه شدند تا تأثیر همزمان آنها بر متغیر پیامد ارزیابی گردد. در مطالعه حاضر سطح معناداری برابر 05/0در نظر گرفته شد و تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 انجام گرفت.
نتایج: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که درمان شیارپوش در 56 درصد شرکت کنندگان موفق بود؛ همچنین نتایج رگرسیون لجستیک چندگانه نشان داد که سه متغیر محل سکونت، تعداد دفعات مسواک زدن کودکان و سابقه پوسیدگی دندان های کودکان به طور معناداری با موفقیت درمان شیارپوش ارتباط داشتند به گونه‌ای که در کودکان مناطق برخودار، کودکان با تعداد دفعات مسواک زدن بیشتر و کودکان با سابقه پوسیدگی کمتر به ترتیب نسبت به کودکان مناطق کم‌برخوردار، کودکان با تعداد دفعات مسواک زدن کمتر و کودکان با سابقه پوسیدگی بالاتر، میزان موفقیت درمان شیارپوش بالاتری مشاهده شد.
نتیجه گیری: عوامل متعددی در موفقیت درمان شیارپوش تاثیر دارند که در مطالعه حاضر تعداد دندان‌های پوسیده قبلی کودک، محل سکونت و تعداد دفعات مسواک زدن کودک با موفقیت درمان ارتباط داشتند که نشان می‌دهد انتخاب فرد و دندان در موفقیت درمان شیارپوش می‌تواند موثر باشد به گونه‌ای که در کودکان با شرایط اجتماعی – اقتصادی پایین و در کودکان با تعداد دندان های پوسیده‌ی بالا و همچنین در کودکان با تعداد دفعات مسواک زدن پایین، درمان شیارپوش باید با احتیاط انجام شده و از فواصل کوتاه در پیگیری استفاده شود.