ارزیابی رادیومیکس میزان آتروفی ماده خاکستری سطحی و عمقی پارانشیم مغز در مبتلایان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس مزمن در مقایسه با افراد نرمال
چکیده
آتروفی در مولتیپل اسکلروزیس اغلب به علت تخریب و دمیلیناسیون گسترده آکسونی در نظر گرفته می‌شود. در مولتیپل اسکلروزیس آتروفی مغز بسیار گسترده است ولی به‌صورت طبیعی تقریباً 1.35-0.5٪ در سال در فرد نرمال نیز رخ می‌دهد. آتروفی مغز در اوایل دوره بیماری به وجود می‌آید و با پیشرفت بیماری تسریع می‌یابد. هدف این مطالعه ارزیابی کمی میزان تغییرات حجم ماده خاکستری سطحی و عمقی پارانشیم مغز در مبتلایان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس مزمن در مقایسه با افراد نرمال بود.
مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه مورد شاهدی بوده و بیماران مراجعه‌کننده به بیمارستان امام رضا (ع) تبریز در سال 1401 که از نظر بالینی و پاراکلینیک تشخیص مولتیپل اسکلروزیس فرم عودکننده- فروکش‌کننده (RRMS) آن‌ها قطعی بود و حداقل از شروع بیماری دو سال گذشته و تحت درمان با داروی اینترفرون بود، وارد مطالعه شدند. در این مطالعه، تعداد 54 نفر تحت مطالعه و بررسی قرار گرفتند که 18 نفر (33.3درصد) در گروه نرمال و 36 نفر (66.6 درصد) در گروه MS بود. نمونه‌گیری به روش در دسترس بود. بعد از اخذ رضایت از بیماران، آن‌ها به همکار رادیولوژیست طرح ارجاع شدند و پس از اخذ اطلاعات ضروری مدنظر در پرسشنامه، طرح فایل DCOM تصاویر MRI آخر بیماران اخذ و پس از ثبت اطلاعات این تصاویر، فایل آن‌ها تحت آنالیز حجم- سنجی قرار گرفته و نتایج توسط رادیولوژیست طرح مورد بررسی و نتایج به‌دست‌آمده ثبت و در نهایت میزان آتروفی و کاهش حجم ماده خاکستری سطحی و عمقی در مقایسه با افراد همسان نرمال سنجیده شد. تحلیل کمی حجم-سنجی ساختارهای مغزی از نرم‌افزار Freesurfer ورژن 7 انجام شد.
یافته‌ها: در این مطالعه، از میان متغیرهای تغییرات حجم ساختارهای ماده خاکستری سطحی و عمقی پارانشیم،, تغییرات حجم در تالاموس راست (0.035P=)و چپ (0.002P=) مغز در مبتلایان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس مزمن به‌طور معنادار بیشتر از افراد نرمال مورد مطالعه بود؛ درحالی‌که متغیرهای میزان آتروفی ماده خاکستری سطحی راست و چپ, ماده خاکستری عمقی مغز، هسته کودیت راست و چپ، هسته پوتامن راست و چپ و هسته گلوبوس پالیدوس راست و چپ، بین دو گروه مبتلایان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس مزمن و افراد نرمال تفاوت معناداری وجود نداشت(0.05P.value > ).