مقایسه میزان پوسیدگی دندان بر اساس شاخص DMFT بین مصرف کنندگان پنج دارو یا بیشتر (polypharmacy) با گروه کنترل در جمعیت کوهورت آذر

Abstract

مقدمه: با توجه به افزایش امید به زندگی و تعداد سالمندان، مصرف داروها و شیوع بیماری‌های مزمن افزایش یافته است. این وضعیت همراه با تعدد دارویی ناشی از ابتلا به بیماری‌های مختلف و شرایط سیستمیک متعدد، می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. امروزه تعدد دارویی به یکی از مشکلات رایج در میان جمعیت بزرگسالان و میانسالان تبدیل شده است. این مسئله نه تنها سلامت عمومی بلکه سلامت دهان و دندان را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال، مطالعات محدودی در سطح جهان در زمینه شاخص پوسیدگی دندان (DMFT) در افراد با مصرف داروهای متعدد انجام شده است و تا جایی که می‌دانیم، در ایران مطالعه‌ای در این زمینه صورت نگرفته است. با توجه به این‌که در جمعیت کوهورت آذر اطلاعات جامعی در زمینه های مختلف، از جمله تعداد داروهای مصرفی و متغیرهای مرتبط با آن، جمع‌آوری شده است، مطالعه حاضر با هدف مقایسه شاخص پوسیدگی دندان (DMFT) بین مصرف‌کنندگان پنج دارو یا بیشتر و گروه کنترل در جمعیت کوهورت آذر طراحی شده است. مواد و روش ها: مطالعه کوهورت آذر از سال ۱۳۹۳ در شهرستان شبستر واقع در استان آذربایجان شرقی در شمالغرب ایران بین ۱۵۰۰۶ بین جمعیت بزرگسال ۷۰-۳۵ ساله آغاز شده است. متغیرهای متعدد در مطالعه کوهورت آذر از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. شاخص DMFT توسط معاینه گر آموزش دیده مطابق پروتکل کشوری کوهورت پرشین ثبت شده بود. در مطالعه حاضر که یک مطالعه مقطعی تحلیلی می باشد؛ از داده های مطالعه کوهورت آذر استفاده شده است. داده های جمعیت کوهورت آذر از نظر وضعیت تعداد داروهای مصرفی به گروه تعدد دارویی (مصرف کنندگان پنج دارو و بیشتر) و مابقی افراد تحت عنوان گروه کنترل ( مصرف کنندگان زیر پنج دارو) در نظر گرفته شدند. داده های ۶ نفر از افراد به علت ناقص بودن از مطالعه خارج شدند. متغیر پیامد شاخص DMFT و اجزاء آن می باشد. برای مقایسه میانگین DMFT و اجزاء آن با وضعیت تعداد داروهای مصرفی، از آنالیزهای تی تست و آنووا استفاده شد. برای تعیین ارتباط بین شاخص DMFT و وضعیت تعداد داروهای مصرفی از آنالیز تحلیلی پیشرفته بر اساس آنالیز رگرسیون تعدیل شده و تعدیل نشده Negative binomial with loglink استفاده شد. اثر متغیرهای مخدوش کننده مانند ، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، جنس، سن، شاخص توده بدنی، سیگار ، فعالیت فیزیکی، وضعیت تأهل نیز در مدل رگرسیون وارد شدند. یافته ها: میانگین شاخص DMFT افراد با تعدد دارویی برابر با ۱۴/۸±۰۴/۲۵ و میانگین شاخص DMFT افراد گروه کنترل برابر ۹۳/۸±۸۸/۲۰ بود که بیشترین سهم آن برای دندان های از دست رفته (M) بود (۰۰۱/۰>P). بر این اساس تفاوت معنی داری بین میانگین شاخص DMFT و میانگین M با وضعیت تعداد داروهای مصرفی وجود داشت. در مدل رگرسیونی تعدیل نشده ارتباط معنی داری بین تعدد دارویی با جزء D، M، F و شاخص DMFT وجود داشت (۰۰۱/۰>P). ولی در مدل رگرسیونی تعدیل شده تنها جزء D ارتباط معنی داری با تعدد دارویی داشت (۰۳/۰P =). نتیجه گیری: با وجود عدم مشاهده ارتباط بین شاخص DMFT و تعدد دارویی، تفاوت معنی داری بین میانگین شاخص DMFT و تعداد دندان‌های از دست رفته با وضعیت تعداد داروهای مصرفی وجود داشت. شیوع بالای بی دندانی در کوهورت آذر، بر اهمیت توجه ویژه به سلامت دهان بیماران مصرف کننده ی داروهای متعدد تأکید می کند.