بررسی راهکارهای موثر برای ارتقاء سواد رسانه ای جامعه در مواجهه با اینفودمیک مربوط به سلامت با تاکید برکووید-19 از دیدگاه متخصصین اطلاعات سلامت در ایران

Abstract

خلاصه: مقدمه: اینفودمیک ناشی از ضعف سواد رسانه ای، منجر به ایجاد سردرگمی، عدم اطمینان و بروز رفتارهای خطرناک در جامعه می شود. کشورها در جهان براساس فرهنگ و زیرساخت های فناوری باید راهبرد های مدیریتی و کنترلی مناسبی را اتخاذ نمایند. هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی راهکارهای موثر برای ارتقاء سواد رسانه ای جامعه در مواجهه با اینفودمیک مربوط به کووید-19 از دیدگاه متخصصین اطلاعات سلامت در ایران بود. روش كار و مواد: این مطالعه کاربردی با روش ترکیبی انجام شد. ابتدا با روش مرور دامنه‌ای استراتژی های ارتقای سواد رسانه برای مقابله با اینفودمیک از مستندات مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی استخراج و با تحلیل تماتیک، دسته بندی شد. سپس راهبردهای پیشنهادی تبدیل به پرسشنامه شد و نهایتاً بعد از تایید روایی و پایایی، برای نظرسنجی از متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی و "متخصصین آموزش و ارتقای سلامت در ایران استفاده شد. حجم نمونه براساس جدول کرچسی و مورگان 169 و نمونه گیری براساس نمونه قابل دسترس 68 نفر تعیین شد. داده با استفاده از آمار توصيفی و استنباطی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: تعداد 133 مدرک بر اساس پریسما مرور حیطه ای واجد شرایط شناخته شد و تعداد 74 استراتژی ارتقای سواد رسانه ای و مقابله با اینفودمیک از آنها استخراج ودر قالب 10 تم اصلی شامل نظارت دولتی، آموزش، فرهنگ تفکر انتقادی، فناوری، کنترل و تصحیح اشاعه اطلاعات موثق، مداخلات روانشناختی، شبکه های اجتماعی، نظارت مردمی و نفوذ مشاهیر در سه طبقه موضوعی شامل نقش دولت، نقش مردم و نقش فناوری دسته بندی شد. میانگین امتیازات کلی پرسشنامه اطلاعات موضوعی (24/4)، نقش دولت (38/4)، نقش مردم (47/4) و استفاده از ابزارهای فناورانه (89/3) در مقابله با اختلالات اطلاعاتی و اینفودمیک، بالاتر از حد متوسط بود و تمامی راهبردهای پیشنهادی از امتیاز مطلوبی برخوردار بودند. اختلاف معناداری مابین سن، رشته تحصیلی و سابقه شغلی پاسخگویان از نظر امتیاز پاسخ به سوالات پرسشنامه وجود نداشت. نتيجه گيري: آموزش سواد رسانه ای ، کسب مهارتهای مبتنی برشواهد بودن و تفکر انتقادی باید در بین مردم نهادینه شود. دولت ها باید با سیاست گذاری های شفاف و فرهنگ سازی گام های اساسی بردارند و استفاده از ابزارهای فناورانه مانند بازی های اموزشی و هوش مصنوعی باید مورد توجه مردم و دولت ها قرار گیرد. واژگان كليدي: اینفودمیک، کووید-19، سواد اطلاعاتی، سواد رسانه، استراتژی.