تاثیر تکنیک های ذهن آگاهی در مشاوره با و بدون طب فشاری بر درد و تجربه زایمان در زنان نخست زا: یک کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی

Abstract

چکیده فارسی مقدمه: درد زایمان از جمله درد های طاقت فرسای زنان و از عوامل مؤثر در ایجاد تجربه ناخوشایند زایمان و درنتیجه عدم تمایل به زایمان طبیعی می باشد. برعکس، تجربه خوشايند مي تواند روند زايمان را بهبود بخشیده و احساس درک حمایت و کنترل را افزایش دهد. تاکنون تئوری های مختلفي در رابطه با مكانیسم درد زايمان معرفي شده است ولی هنوز هم روش موثر استانداردی برای کنترل و کاهش اين درد در طي لیبر شناسايي نشده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر تکنیک های ذهن آگاهي در مشاوره با و بدون طب فشاری بر درد و تجربه زايمان طراحي و اجرا شد. روش کار و مواد: 90 مادر باردار 32 تا 34 هفته نخست زا مراجعه کننده به درمانگاه تخصصی پریناتولوژی به بیمارستان های الزهرا و طالقانی و 29 بهمن تبریزکه دارای معیارهای ورود بودند، در این کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی شرکت کردند و با تقسیم بندی تصادفی با بلوک های 9 تایی با نسبت برابر به سه گروه (مداخله اول، دوم و کنترل) تخصیص داده شدند، پرسشنامه های مشخصات فردی اجتماعی برای شرکت کنندگان تکمیل شد. گروه مداخله، 8 جلسه برنامه مشاوره و گروه مداخله دوم علاوه بر ذهن آگاهی، تحریک نقاط طب فشاری (,KD1 (Kidney 1) (تکنیک ویژه شانه دستی) Special Hand-Comb Technique) در جلسات هفتم و هشتم آموزش داده شد و گروه کنترل مراقبت روتین دریافت نمود. در هنگام لیبر و زایمان شرکت کنندگان گروه مداخله اول تشویق شدند تا از شیوه های ذهن آگاهی در طی لیبر استفاده کنند. برای گروه مداخله دوم علاوه بر استفاده از تکنیک ذهن آگاهی در حین لیبر، از دیلاتاسیون شش سانتی متری، تحریک نقاط فشاری مشخص توسط خود مشارکت کنندگان انجام شد. در نهایت پس از زایمان و در طی 24 ساعت اول بعد زایمان و قبل از ترخیص، چک لیست مشخصات مامایی، پرسشنامه های درک درد زایمان، تجربه و حمایت و کنترل در زایمان به روش مصاحبه تکمیل شد. تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSSver26انجام شد. داده ها با آزمو ANCOVA آنالیز شدند. یافته ها: در مقایسه با گروه کنترل، میانگین نمره کلی درک درد در گروه مشاوره ذهن آگاهی (001/0>P ، 79/6- تا 54/39- : فاصله اطمینان 95 % ؛ 16/23- : تفاوت میانگین تعدیل شده) و در گروه مشاوره ذهن آگاهی با طب فشاری (001/0>P 18/14- تا 93/46- : فاصله اطمینان 95 % ؛ 55/30- : تفاوت میانگین تعدیل شده) به طور معنی داری کمتر بود. در مقایسه با گروه کنترل، میانگین نمره کلی تجربه زایمان در گروه مشاوره ذهن آگاهی( 001/0>P ، 89/0 تا 16/0 : فاصله اطمینان 95 % ؛ 53/0 : تفاوت میانگین تعدیل شده) و در گروه مشاوره ذهن آگاهی با طب فشاری( 001/0>P 03/1 تا 30/0 : فاصله اطمینان 95 % ؛ 66/0 : تفاوت میانگین تعدیل شده) به طور معنی داری بیشتر بود. در مقایسه با گروه کنترل، میانگین نمره حمایت و کنترل در گروه مشاوره ذهن آگاهی (001/0>P ، 09/33 تا 71/8 : فاصله اطمینان 95 % ؛ 90/20 : تفاوت میانگین تعدیل شده) و در گروه مشاوره ذهن آگاهی با طب فشاری (001/0>P 49/35 تا 11/11 : فاصله اطمینان 95 % ؛ 30/23 : تفاوت میانگین تعدیل شده) به طور معنی داری بیشتر بود. اگرچه میانگین نمره درک درد در گروه مداخله دریافت کننده مشاوره ذهن آگاهی توام با طب فشاری کمتر و میانگین نمره تجربه و حمایت و کنترل بیشتر بود اما بین گروه های مداخله از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود نداشت(05/0 P>). نتیجه گیری: آموزش و مشاوره در طی بارداری با رویکردهای ذهن آگاهی و طب فشاری بعنوان روش های کاهش درد آسان، در دسترس و با عوارض جانبی قابل چشم پوشی می توانند موجب بهبود درک درد زایمان، تجربه زایمان و احساس حمایت و کنترل بیشتر توسط زائوگردد. لذا توصیه می شود، سیاستگذاران بهداشتی برای ارائه رویکردهای مشاوره ای روانشناختی در رابطه با بارداری و زایمان و کاربرد طب فشاری، در مراکز بهداشتی درمانی برای زنان برنامه ریزی کنند.