بررسی ارتباط بین شاخ صهای التهابی و آنتیاکسیدانی رژیم غذایی با وضعیت سلامت استخوان در زنان یائسهی مبتلا به پوکی استخوان و سال م
چکیده
مقدمه و هدف: التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو نقش مهمی در پاتوژنز بسیاری از بیماری‌ها از جمله پوکی استخوان دارند. پتانسیل التهابی رژیم غذایی می‌تواند پاسخ‌های التهابی در بدن را تحت تأثیر قرار دهد. شاخص التهابی رژیم غذایی (DII) برای اندازه‌گیری پتانسیل التهابی غذا استفاده می‌شود. همچنین ترکیبات آنتیاکسیدانی رژیم غذایی نقش محافظتی در برابر استرس اکسیداتیو دارند. مطالعات محدودی در ارتباط با شاخص‌های التهابی و آنتیاکسیدانی رژیم غذایی با پوکی استخوان وجود دارد. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط شاخص‌های التهابی و آنتیاکسیدانی رژیم غذایی با وضعیت سلامت استخوان در زنان یائسهی مبتلا به پوکی استخوان/استئوپنی و سالم بود.
روش کار: این مطالعه به صورت مورد- شاهدی بر روی 262 زن یائسه (131 نفر در گروه مورد مبتلا به پوکی استخوان /استئوپنی و 131 نفر سالم) در محدوده‌ی سنی 70-40 سال انجام گرفت. تشخیص پوکی استخوان با استفاده از اندازه‌گیری BMD در ناحیه‌ی فمور و مهره‌های کمری با استفاده از روش جذب‌سنجی اشعه‌ی ایکس انجام گرفت. DII و DTAC با استفاده از پرسشنامه‌ی نیمه‌کمی 168 قلمی بسامد خوراک ارزیابی شد. DTAC بر اساس قدرت آنتی‌اکسيداني احياء کننده‌ی آهن (FRAP) محاسبه شد.
نتایج: میانگین شاخص التهابی رژیم غذایی در زنان یائسهی مبتلا به پوکی استخوان-استئوپنی (67/1± 23/0-) و سالم (81/1±68/0-) بود (03/0=p). ارتباط مثبتی بین امتیاز التهابی بالا و شانس خطر ابتلا به پوکی استخوان-استئوپنی مشاهده شد. شانس خطر پوکی استخوان-استئوپنی زنان یائسه در سهک 3 امتیاز E-DII (بیشترین امتیاز E-DII) در مقایسه با زنان در سهک 1 (کمترین امتیاز E-DII) در مدل خام به طور معنی‌داری بالاتر بود (OR:2.20, 95% CI:1.20,4.04, p-trend=0.01). بعد از تعدیل مخدوشگرها شامل شاخص توده‌ی بدنی، سن، درآمد، سطح تحصیلات، فعالیت فیزیکی، مصرف مکمل کلسیم و مکمل ویتامین D، ارتباط مثبتی بین E-DII و شانس خطر ابتلا به پوکی استخوان-استئوپنی مشاهده شد (OR:2.43, 95% CI:1.19,4.95, p-trend=0.02). در مطالعه‌ی میانگین DTAC در زنان یائسهی مبتلا به پوکی استخوان-استئوپنی و سالم تفاوت معنی‌داری نداشت، و رابطه‌ی معنی‌داری بین شانس خطر ابتلا به پوکی استخوان و DTAC مشاهده نشد، ولی بین DTAC و BMD در ناحیه‌ی فمور در مدل خام رابطه‌ی مثبتی وجود داشت. زنان در سهک 3 (بیشترین DTAC) در مقایسه با زنان در سهک 1 (کمترین DTAC)، شانس کمتری برای داشتن BMD پایین در ناحیه‌ی فمور در مدل خام داشتند (OR:0.51, 95% CI:0.95,0.28 , p-trend=0.03). دریافت آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین A، بتاکاروتن، ویتامین C، روی و سلنیوم در سهک 3 DTAC بالاتر از سهک 1 DTAC بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه نشان داد که رژیم با DII بالاتر ارتباط مثبت معنی‌داری با افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان در زنان یائسه دارد.
واژگان کلیدی: شاخص التهابی رژیم غذایی، ظرفیت تام آنتیاکسیدانی رژیم غذایی، پوکی استخوان، پرسشنامه‌ی بسامد خوراک