بررسی الگوی تجویز داروهای سایکوتروپ توسط پزشکان در شهر تبریز در سال 1401
Abstract
اختلالات روانی، مانند اضطراب و افسردگی، در سال‌های 1398 و 1399 به طور قابل توجهی جمعیت‌های جهانی را تحت تأثیر قرار داده و شیوع آنها با ظهور کووید-۱۹ افزایش یافته است. این اختلالات ۱۳.۴٪ از مردم جهان و ۲۱٪ از ایرانیان را تحت تأثیر قرار داده‌اند. تحلیل نسخه‌های دارویی برای ارزیابی و بهبود مراقبت‌های پزشکی به صورت مقرون به صرفه، حیاتی است. این مطالعه الگوهای نسخه‌نویسی داروهای سایکوتروپ در محیط‌های سرپایی را برای بهبود درک استفاده از داروها در انواع بیماران بررسی کرد و هدف آن کمک به متخصصان بهداشت و درمان در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در مورد نسخه‌نویسی داروها است، موضوعی که در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
روش: یک مطالعه توصیفی با استفاده از داده‌های استخراج‌شده از سازمان تأمین اجتماعی ایران انجام شد. نسخه‌های تجویزی در تبریز از مارس 1401 تا مارس 1402 تحلیل شدند. داده‌های نسخه‌ها بر اساس دسته‌بندی دارویی، تخصص پزشک، گروه سنی و جنسیت دسته‌بندی شدند. سپس تحلیل آماری با استفاده از SPSS 2022 انجام شد.
نتایج: ما تعداد نسخه‌های داروهای سایکوتروپ تجویزشده توسط ۷۲۴۶ پزشک برای ۴۱۳۴۶۶ نفر را در طول یک سال بررسی کردیم که ۴۴.۹٪ از جمعیت هدف ما را تشکیل می‌دادند. میانگین سنی افراد دریافت‌کننده داروهای سایکوتروپ ۴۵.۵۷ سال بود. گاباپنتین بیشترین میزان نسخه‌نویسی را داشت و پس از آن سرترالین قرار داشت. سایر داروهای سایکوتروپ شامل آلپرازولام، کلردیازپوکساید و والپروات بودند. داروهای ضد افسردگی ۳۸.۱٪ از کل نسخه‌ها را تشکیل می‌دادند و داروهای ضد اضطراب ۱۸.۶٪ را تشکیل می‌دادند. بزرگسالان در همه گروه‌های سنی بیشترین میزان نسخه‌نویسی داروهای سایکوتروپ را داشتند. بیشتر بیماران زن بودند (۶۳.۵٪). پزشکان عمومی بیشترین تعداد نسخه‌های داروهای سایکوتروپ را داشتند و روان‌پزشکان 25.8٪ از کل نسخه‌ها را تجویز کرده بودند.