بار سرطان های منتسب به قند خون ناشتا بالا و ارتباط آن با سطح اقتصادی-اجتماعی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹
Abstract
سرطان ها به عنوان اصلی ترین علل مرگ و میر و ناتوانی شناخته می شوند و قند خون ناشتای بالا یکی از عوامل خطر قابل توجه برای انواع سرطان ها به شمار می رود. مطالعه حاضر به گزارش موارد مرگ و میر و سال های زندگی شده با ناتوانی(دالی) ناشی از سرطان های منتسب به قند خون ناشتای بالا در ناحیه خاورمیانه و شمال آفریقا(منا) بر حسب کشور، سن، جنسیت، نوع سرطان و اندکس اجتماعی-جمعیتی بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹ می پردازد.
روش کار: داده های بار جهانی بیماری ها سال ۲۰۱۹ جهت گزارش موارد مرگ و میر و دالی ناشی از سرطان های مرتبط با قند خون ناشتای بالا برای تمام کشور های واقع در شمال آفریقا و خاورمیانه بین بازه زمانی ۲۰۱۹-۱۹۹۰ استفاده شد. نتایج به صورت عدد، کسر منتسب به جمعیت (PAF) و میزان در هر صد هزار نفر با بازه عدم قطعیت ۹۵ درصد گزارش شد.
یافته ها: در سال ۲۰۱۹، تعداد ۸/۱۹ هزار (۲/۴۰ – ۵/۵) موارد مرگ ناشی از سرطان منتسب به قند خون ناشتای بالا در منطقه منا وجود داشت، که نماینده ۷/۴ درصد (۳/۹ – ۳/۱) از تمام موارد مرگ ناشی از سرطان بود. تعداد دالی منطقه ای ناشی از سرطان منتسب به قند خون ناشتای بالا ۲/۴۶۲ هزار (۵/۹۵۹ – ۳/۱۲۷) بود که نشان دهنده ۸/۳ درصد (۶/۷ -۱/۱) از تمام موارد دالی ناشی از سرطان در سال ۲۰۱۹ بود. از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹، میزان دالی استاندارد شده سنی ناشی از سرطان منتسب به قند خون ناشتای بالا (در هر صد هزار نفر) از ۳/۵۶ (۱/۱۲۱ – ۶/۱۴) به ۱۰۷ (۸/۲۲۰ – ۸/۲۹) افزایش پیدا کرد که نشان دهنده افزایش ۱/۹۰ درصدی (۸/۱۲۷ – ۴/۶۴) است. در سال ۲۰۱۹، بیش ترین میزان دالی استاندارد شده سنی ناشی از سرطان منتسب به قند خون ناشتای بالا در قطر (۴/۲۷۰) و کمترین آن در سودان (۳/۷۵) بود. میزان دالی ناشی از سرطان منتسب به قند خون ناشتای بالا با افزایش سن، افزایش یافته و در مردان در بازه سنی ۷۰-۷۴ و در زنان ۷۹-۷۵ به بالاترین میزان خود رسیده است و پس از آن در هر دو جنس کاهش یافته است. همچنین به صورت کلی ارتباط مثبتی بین اندکس اجتماعی-جمعیتی کشور های منطقه با میزان دالی استاندارد شده سنی آن ها در تمام سرطان های منتسب به قند خون ناشتای بالا در این بازه زمانی وجود داشت.