ارزیابی مبتنی بر الگوی جغرافیایی (GIS) سکته مغزی در شهر تبریز

Abstract

سکته مغزی به مرگ ناگهانی برخی از سلول های مغزی به دلیل کمبود اکسیژن گفته می شود که جریان خون به مغز در اثر انسداد یا پارگی سرخرگ مغز از بین می رود. سکته ی مغزی یک سندرم بالینی تعریف شده از نقص عصبی کانونی حاد است که به آسیب عروقی (انفارکتوس، خونریزی) سیستم عصبی مرکزی نسبت داده می شود. تفاوت در وقوع بیماری، از نظر زمان، مکان و شخص، پتانسیل های پیشگیری را نشان می دهد. بروز سکته مغزی و مرگ و میر ناشی از سکته مغزی تفاوت جغرافیایی قابل توجهی را در بین کشورها نشان می دهد. برای ارزیابی امکان استراتژی های پیشگیری، مطالعاتی برای ارزیابی میزان الگوی بیماری توسط شیوع عوامل خطر شناخته شده مورد نیاز است. مطالعات مربوط به الگوهای جغرافیایی بروز سکته مغزی شامل مشکلات روش شناختی مانند بازیابی موارد غیر بستری در بیمارستان و اعتبار سنجی کیس ها و شرایط استاندارد پیش نیازهای مهم اعتبار علمی هستند. این مطالعه هدف بررسی توزیع بیماران استروک را در شهر تبریز انجام پذیرفت. مواد و روش‌ها: این مطالعه در تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی که در شمال غرب ایران قرار دارد، انجام شده است. اطلاعات بیماران مبتلا به سکته مغزی از رجیستری استروک بین سالهای 1393 تا 1400 استخراج شد. آدرس و مشخصات و داده های مورد نیاز جهت بررسی شدت استروک توسط تماس تلفنی با بیماران و تکمیل پرسشنامه Modified Ranking Score (mRS) و تایید داده های جمع آوری شده صورت گرفت. بیمارانی که در هنگام وقوع استروک ساکن تبریز بوده و همکاری جهت تکمیل داده های مورد نیاز برای مطالعه داشتند وارد مطالعه شدند. تمامی تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای Arc GIS و Stata 15 تجزیه و تحلیل شد. نتایج: در مجموع 2963 بیمار از تعداد 5542 بیمار سکته مغزی که وارد رجیستری استانی استروک شده بودند با توجه به معیار های ورود که شامل بروز استروک در شهر تبریز و همکاری جهت تایید داده های موجود در رجیستری از جمله آدرس و همچنین تکمیل فرم mRS به صورت تلفنی می شد، وارد مطالعه شدند. میانگین سنی بیماران 14.74 ± 71.13 سال (محدوده: 16-109 سال) و 1586 نفر از بیماران (53.5%) مرد بودند. میانه امتیاز mRS در موارد سکته مغزی 1 با دامنه میان چارکی 6 بود. استفاده از نقشه برداری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بیشترین میزان بروز سکته مغزی به صورت خوشه ای در بخش مرکزی شهر تبریز به ویژه در مرزهای بخش های 2-3، 1-10 و 2-4 مشاهده شد.