موانع گزارش عوارض و خطاهای ناشی از ترانسفوزیون خون و فراورده‌های خونی در نوزادان از دیدگاه پرستاران مراکز آموزشی درمانی شهر تبریز در سال 1402

Abstract

چکیده زمینه: ترانسفوزیون خون یک فرایند حساس مراقبتی – درمانی است که معمولاً با عوارض خطرناک همراه است. عوارض این فرایند یا در اثر خطاهای همکاران و یا خودبه‌خود به وجود می‌آید که درهرصورت اقدام فوری در جهت اصلاح آن بسیار نجات‌بخش است. اما علی‌رغم اهمیت آن، گزارش‌های کمی ازعوارض وخطاها صورت می‌گیرد و مطالعات هم در این زمینه محدود است. لذا هدف از انجام این پژوهش تعیین موانع گزارش عوارض و خطاهای ناشی از ترانسفوزیون خون و فراورده‌های خونی در نوزادان از دیدگاه پرستاران مراکز آموزشی درمانی شهر تبریز در سال 1402 بود. روش اجرا: پژوهش حاضر يك مطالعه توصیفی - مقطعی بود که بر روی 159 نفر از پرستاران شاغل در بخش نوزادان و NICU بیمارستان‌های مردانی آذر، طالقانی و الزهرا تبریز انجام شد. مشارکت‌کنندگان با روش در دسترس انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از یک پرسشنامه 3 قسمتی شامل فرم مشخصات فردی اجتماعی، پرسش‌نامه‌های موانع گزارش‌دهی عوارض و موانع گزارش‌دهی خطا انجام گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 26 و آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون استفاده شد. سطح معنی‌داری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته‌ها طبق نتایج مطالعه بیشترین میانگین موانع گزارش خطای ترانسفوزیون خون در بین پرستاران مربوط به گویه «حاکم بودن فرهنگ سرزنش و تنبیه به‌جای فرهنگ ایمنی از طرف مدیران» و بیشترین میانگین نمره موانع گزارش عوارض مربوط به گویه «ناتوانی نوزاد در بیان علایم عوارض» بود. همچنین یافته‌های مطالعه نشان می‌دهد بین میانگین نمره موانع گزارش خطا ناشی از ترانسفوزیون خون و فراورده‌های خونی در نوزادان تنها با نوع بخش (مراقبت‌های ویژه) تفاوت معنی‌داری وجود دارد (004/0P=). همچنین نتایج نشان می‌دهد بین میانگین نمره گزارش موانع گزارش عوارض ترانسفوزیون با نوع بخش (مراقبت‌های ویژه) (01/0P=) و سطح تحصیلات (03/0P=) تفاوت معنی‌داری وجود دارد. نهایتاً نتایج مطالعه نشان می‌دهد بین میانگین نمره موانع گزارش خطا با میانگین نمره موانع گزارش خطا همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد (765/0r=، 001/0P=). بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه مهم‌ترین مانع در گزارش خطا حاکم بودن فرهنگ سرزنش و تنبیه به‌جای فرهنگ ایمنی از طرف مدیران و برای عوارض، ناتوانی نوزاد در بیان علایم عوارض بود؛ لذا توصیه می‌شود برنامه‌های مناسبی جهت اصلاح فرهنگ‌سازمانی برای گزارش خطا ایجاد شود و همچنین تکنولوژی‌های روز و راهکارهای غیرکلامی جهت درک عوارض به پرسنل این بخش‌ها آموزش داده شود.