بررسی اثر ضد میکروبی عصاره مریم گلی(Salvia officinalis) و تنه درخت گردو(Juglans regia) به صورت جداگانه و باهم بر گونه های میکروبی پوسیدگی زای محیط دهان: یک مطالعه آزمایشگاهی

Abstract

مقدمه: باتوجه به شیوع بالای جمعیت دارای پوسیدگی دندان با ماهیت میکروبی و صرف هزینه های هنگفت درمانی به ویژه در گروه های پر خطر مانند افراد دارای خشکی دهان؛ پیشگیری و کنترل پوسیدگی امری ضروری است. از طرفی با توجه به اقبال جامعه جهانی به درمان های طب مکمل و لزوم استخراج دارو از مواد طبیعی و گیاهان دارویی؛ استفاده از عصاره های گیاهی به دلیل خواص ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ... در علوم بیومدیکال مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه ی آزمایشگاهی جهت بررسی اثر ضد میکروبی عصاره مریم گلی(Salvia officinalis) و تنه درخت گردو(Juglans regia) به صورت جداگانه و باهم بر گونه های میکروبی پوسیدگی زای محیط دهان انجام گرفت. روش ها و مواد: این مطالعه، یک مطالعه ی آزمایشگاهی(in vitro) بود که ابتدا عصاره هیدروالکلی گیاهان دارویی Juglans regia و Salvia officinalis به روش maceration تهیه شد. سپس برای تعیین اثر بخشی ضدمیکروبی، تست های تعیین فعالیت بازدارندگی عصاره ها(MIC – MBC – disk agar diffusion) برای هر یک از عصاره ها به صورت جداگانه و ترکیب دو عصاره انجام گرفت و نتایج توسط آزمون واریانس یکطرفه آنووا (p<0.05) آنالیز و مقایسه شد. به منظور بررسی اثر سمیت سلولی عصاره ها در دوز موثره آن ها از روش آزمون رنگ سنجی MTT (Methy Thiazol Tetrazolium) استفاده شد. یافته ها: بررسی اثر ضد میکروبی عصاره اتانولیک مریم گلی، تنه گردو وترکیب آن دو نشان داد، عصاره ها دارای اثرات ضد میکروبی بودند. در مقایسه اثر ضد میکروبی عصاره ها بین گروه های مطالعه و گروه کنترل (کلرهگزیدین)، به ترتیب برای استرپتوکوکوس موتانس، لاکتوباسیلوس کازئی و کاندیدا آلبیکنز مقادیر MIC برای عصاره مریم گلی 475 µg/mL ،237 µg/mL و31.25 mg/mL و برای عصاره تنه گردو µg/mL 29.6، 475 µg/mL و15.62 mg/mL و برای ترکیبشان 118 µg/mL ،475 µg/mL و mg/mL 15.52 و مقادیر MBCگزارش شده برای مریم گلی به ترتیب 0.95 mg/mL، 475 µg/mL و 62.5 mg/mL، برای تنه گردو به ترتیب29.6 µg/mL ، 0.95 mg/mL و 31.25 mg/mL و برای ترکیبشان237 µg/mL، 0.95 mg/mL و31.25 mg/mL گزارش شد. نتایجmtt assay نشان داد عصاره ها در حداقل غلظت بازدارندگی اثرات سمیت سلولی نداشتند با این حال کلرهگزیدین خالص در غلظت تجاری %۰.۲۲ سمی بود.

نتیجه گیری: بر طبق نتایج پژوهش ما عصاره اتانولیک مریم گلی، تنه گردو وترکیب آن دو, اثرات ضد باکتری علیه میکروارگانیسم های موثر در پوسیدگی دندان و بیماری دهان دارند .بزرگترین قطر هاله عدم رشد در عصاره مریم گلی اطراف باکتری استرپتوکوکوس موتانس ثبت شد که به صورت معنا داری از هاله بازدارنده ایجاد شده توسط کلرهگزیدین بیشتر است. عصاره تنه گردو مقادیر MIC کمتری نسبت به مریم گلی و ترکیب دو عصاره در استرپتوکوکوس موتانس داشت. همچنین قارچ کاندیدا آلبیکنز حساسیت کمتری نسبت به عصاره ها نشان داد. با این حال هیچ اثر هم افزایی (synergistic) در ترکیب دو عصاره مشاهده نشد. بررسی های سمیت سلولی(MTT assay) نشان داد در غلظت های موثر این عصاره ها هیچ اثر توکسیک بر سلول های رده یL929 ندارند.