بررسی ارتباط بین سطح روی، مس و سرولوپلاسمین سرم با معیارهای غیرتهاجمی فیبروز کبدی شامل FIB-4، NFS و BARD در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی

Abstract

بیوپسی کبد به دلیل تهاجمی بودن و هزینه آن به‌عنوان ابزار غربالگری معمول برای تشخیص یا نظارت بر پیشرفت فیبروز در NAFLD استفاده نمی‌شود و به‌جای آن می‌توان از روش‌های غیرتهاجمی مبتنی بر بیومارکرهای سرمی استفاده کرد. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط بین سطح روی، مس و سرولوپلاسمین سرم با معیارهای غیرتهاجمی فیبروز کبدی شامل FIB-4، NFS و BARD در بیماران مبتلا به بیماری کبدچرب غیرالکلی بود. مواد و روش‌ها: اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ مقطعی ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-تحلیلی ﺑﻮد. در این مطالعه جمعیت هدف، بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی مراجعه‌کننده به درمانگاه گوارش بیمارستان امام رضا و کلینیک شیخ‌الرئیس تبریز در سال 1401 بود. 134 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی با استفاده از جدول اعداد تصادفی از لیست بیماران وارد مطالعه شدند. پس از دادن توضیحات لازم و کسب رضایت آگاهانه وارد مطالعه گردیدند. از بیماران اطلاعات عمومی و نمونه خون ناشتا گرفته و سطح خونی روی، مس، سرولوپلاسمین، آلبومین، CBC، قند خون ناشتا و آنزیم‌های کبدی ALT و AST بررسی شد. در این مطالعه، معیارهای غیرتهاجمی FIB-4، NFS و BARD نیز موردبررسی قرار گرفتند. در نهایت ارتباط بین سطح هرکدام از موارد روی، مس و سرولوپلاسمین با هر یک از معیارهای FIB-4 ، NFS و BARD بررسی شد. یافته‌ها: در این مطالعه، میانگین (انحراف معیار) روی، مس و سرولوپلاسمین به‌ترتیب 84/83 (7/±18)، 71/110 (3/±25) و 04/36 (9/12±) بود. همچنین میانگین (انحراف معیار) FIB-4 در افراد موردمطالعه، 06/1 (6/0±) بود که 110 مورد (1/82 درصد) از آنان در دسته یک، 23 مورد (2/17 درصد) در دسته دو و یک مورد (7/0 درصد) در دسته سه بودند. میانگین (انحراف معیار) NFS در افراد موردمطالعه، 87/1- (4/1±) بود که 85 مورد (4/63 درصد) از آنان در دسته یک، 44 مورد (8/32 درصد) در دسته دو و 5 مورد (7/3 درصد) در دسته سه بودند. همچنین براساس معیار BARD، 25 مورد (7/18 درصد) از افراد موردمطالعه در دسته صفر، 39 مورد (1/29 درصد) در دسته یک، 30 مورد (4/22 درصد) در دسته دو، 32 مورد (9/23 درصد) در دسته سه و 8 مورد (0/6 درصد) در دسته چهار بودند. از میان سطوح روی، مس و سرولوپلاسمین سرم، تنها سطح سرمی روی به‌طور معنادار در نمره 3 فیبروز FIB-4 کمتر از نمره 1 و 2 فیبروز FIB-4 بود (P=0.003) ؛ درحالی‌که بین متغیرهای مس و سرولوپلاسمین سرم با نمره فیبروز FIB-4 در بیماران موردمطالعه ارتباط معنادار آماری مشاهده نشد (P>0.05). همچنین از میان سطوح روی، مس و سرولوپلاسمین سرم، تنها سطح سرمی روی به‌طور معنادار در نمره 1 فیبروز NFS بیشتر از نمرات 2 و 3 فیبروز NFS (به ترتیب با P=0.002 و P<0.001) و نمره 2 فیبروز NFS بیشتر از نمره 3 فیبروز NFS (P=0.023) بود؛ درحالی‌که بین متغیرهای مس و سرولوپلاسمین سرم با نمره فیبروز NFS در بیماران موردمطالعه ارتباط معنادار آماری مشاهده نشد (P>0.05). نهایتاً بین هیچ‌کدام از متغیرهای روی، مس و سرولوپلاسمین سرم با نمره فیبروز BARD در بیماران موردمطالعه ارتباط معنادار آماری مشاهده نشد (P>0.05).