تهیه چهارچوب آلی- فلزی ترکیب شده با چهارچوب آلی-کوالانسی و کاربرد آن در استخراج داروهای سیکلوسپورین و تاکرولیموس از نمونه‌های بیولوژیکی قبل از اندازه‌گیری با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا – اسپکترومتر جرمی متوالی
Abstract
مقدمه: داروهای سیکلوسپورین و تاکرولیموس، داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی و از دسته مهارکننده‌های کلسی نورین می‌باشند که در جلوگیری از رد پیوند اعضا و بیماری‌های خودایمنی کاربرد دارند. به دلیل پنجره درمانی باریک و غیرقابل‌پیش‌بینی غلظت پلاسمایی این داروها تعیین غلظت پلاسمایی آن‌ها ضروری است. از این‌رو روش‌های تجزیه‌ای در نمونه‌های بیولوژیکی جهت پایش مقدار این داروها توصیه شده است. آنالیز داروها در نمونه‌های بیولوژیکی با روش‌های تجزیه‌ای بدون آماده‌سازی ممکن نبوده و اجرای یک روش آماده‌سازی به‌منظور پاک‌سازی و پیش تلغیظ نمونه‌ها اجتناب‌ناپذیر می‌باشد.هدف: هدف از این کار پژوهشی، توسعه یک روش آماده‌سازی مبتنی بر استخراج فاز جامد پخشی با استفاده از چهارچوب فلز- آلی ترکیب شده با چهارچوب آلی-کووالانسی در آنالیز سیکلوسپورین و تاکرولیموس در نمونه‌های بیولوژیکی پلاسما و ادرار، با استفاده از کروماتوگرافی مایع کوپل شده با طیف‌سنجی جرمی متوالی می‌باشد.مواد و روش کار:در این راستا، ابتدا نانوکامپوزیتی از چهارچوب‌های فلز-آلی UiO-66 با چهارچوب‌های آلی-کووالانسی بر پایه بنزیدین و ترفتالدهید تهیه می‌شود. سپس مقدار مناسبی از این نانوکامپوزیت در تماس با محلول آزمایشی حاوی آنالیتها قرار می‌گیرد. به جهت تسریع فرایند استخراج از امواج اولتراسونیک استفاده می‌شود. پس از سانتریفیوژ و جدا نمودن فاز رویی، آنالیت‌های جذب شده به سطح جاذب با یک حلال مناسب واجذب شده و جهت آنالیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نتایج :پس از بهینه سازی پارامتر های موثر بر کارایی، این روش نتایج رضایت‌بخشی از جمله مصرف مقدار کم از جاذب، زمان استخراج نسبتاً کوتاه، مقادیر حد تشخیص و کمی پایین، محدودة خطی وسیع از مزایای تجزیه‌ای روش پیشنهادی می‌باشد.نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده از این کار پژوهشی، کارایی مناسب آن را در آنالیزهای دقیق، صحیح و حساس نشان می‌دهد. به دلیل پاک‌سازی مؤثر این روش، ماتریس نمونه‌ها در آنالیز این داروها اثر محسوسی نداشته و قابلیت آنالیز این داروها را در نمونه‌های بیولوژیکی فراهم می‌نماید.