طراحی چارچوب اجرایی مدیریت خطر فعال در اتاق عمل بیمارستان‌های کشور
Abstract
مقدمه:.اتاق عمل یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین محیط‌های کار بیمارستانی است که احتمال بروز حوادث بسیاری در آن وجود دارد . هدف مدیریت خطر در بیمارستان‌ها کاهش احتمال وقوع حوادثی است که برای بیماران و کارکنان رخ می‌دهد .این مطالعه باهدف طراحی چارچوب اجرایی مدیریت خطر فعال در اتاق عمل بیمارستان‌های کشور انجام گردیده است.
روش کار: این مطالعه یک پژوهش چند روشی است .برای بررسی "چارچوب‌ها، الگوها و مدل‌های مدیریت خطر،برنامه‌های مدیریت خطر فعال،ویژگی‌های برنامه‌های مدیریت خطر فعال و استراتژی‌های اجرایی و چارچوب‌های مدیریت خطر ،پیش‌نیازها، الزامات و تسهیل‌کننده‌های اجرای مدیریت خطر " از مرور گستره استفاده گردید. در مرحله بعدی جلسات مصاحبه برای شناسایی مؤلفه‌های ضروری چارچوب مدیریت خطر، پیش‌نیازها، الزامات، موانع و تسهیل‌کننده اجرای مدیریت خطر فعال از دیدگاه عوامل اجرایی در بیمارستان‌ها و متخصصین و صاحب‌نظران این حوزه صورت پذیرفت. در مرحله سوم وضعیت اجرای مدیریت خطر اتاق‌های عمل بیمارستان‌های آموزشی منتخب شهر تبریز با استفاده از چارچوب ارزیابی مدیریت خطر ارزیابی و تحلیل گردید. درنهایت با استفاده از نتایج مراحل قبل ، چارچوب اولیه مدیریت خطر فعال در سطح بیمارستان‌های آموزشی کشور تعیین شد و چارچوب طراحی‌شده با استفاده از معیارهای فن دلفی اعتبار سنجی شد. چارچوب طراحی‌شده دریکی از بیمارستان‌های جنرال در شهر تبریز که تمایل به همکاری داشتند اجرایی گردید .
یافته‌ها: در مرحله بررسی متون درمجموع 21 مقاله وارد مطالعه شده است. طبق تحلیل یافته‌های حاصل از مطالعه ،ویژگی برنامه‌های مدیریت خطر در 6 عامل اصلی که شامل اهداف، اجزا، مراحل، نتایج، پیش‌نیازها و تسهیل‌کننده‌های برنامه مدیریت خطر می‌باشند و 35 عامل فرعی طبقه‌بندی شدند. در مطالعه کیفی ، مؤلفه‌های ضروری مدیریت خطر فعال در اتاق عمل در 4 مضمون اصلی، انواع ریسک‌ها، اصول، فرایندها و چارچوب مدیریت خطر در اتاق عمل و 27 مضمون فرعی بر اساس طبقه‌بندی استاندارد برای انواع ریسک‌ها، اصول، فرایندها و چارچوب مدیریت خطر تقسیم‌بندی شدند. موانع و پیش‌نیازهای مدیریت خطر فعال در اتاق عمل با سه مضمون شامل موانع و پیش‌نیازهای مدیریتی ، منابع سازمانی و مسائل فرهنگی تقسیم‌بندی شدند. در مرحله سوم و ارزیابی بیمارستان‌ها، در رتبه‌بندی مربوط به حیطه‌ها ، حیطه نتایج دارای بیشترین امتیاز(2.06) ، (سطح رضایت‌بخش) و حیطه مشارکت دارای کمترین امتیاز (1.13) ، (سطح یادگیری و آگاهی ) بود. در رتبه‌بندی بیمارستان‌ها در هر حیطه نیز ، بیمارستان A دارای بیشترین امتیاز در کلیه حیطه‌ها و بیمارستان‌های H در حیطه رهبری ، استراتژی و مدیریت خطر و بیمارستان F در حیطه افراد، مشارکت و فرایندها و همچنین بیمارستان G در حیطه نتایج دارای کمترین امتیاز بودند. در مرحله چهارم چارچوب مدیریت خطر با ابعاد طراحی و برنامه‌ریزی ، پیاده‌سازی و اجرا، ارزشیابی ، هماهنگی، تعهد و رهبری، آماده‌سازی محیط، شناسایی و ارزیابی، مشاوره، نظارت و بهبود نهایی گردید و در مرحله آخر چارچوب تدوین‌شده اجرا شد و منجر به بهبود نتایج در بیشتر حیطه‌ها و شاخص‌ها در بیمارستان منتخب گردید.
نتیجه‌گیری: اجرای ابعاد مختلف چارچوب مدیریت خطر در اتاق عمل که شامل منابع و زیرساخت‌ها ،مراحل ،پیش‌نیازها و تسهیل‌کننده‌ها، اصول و چارچوب مدیریت خطرمی باشد، منجر به اتخاذ تصمیمات مؤثرتر و انجام اقدامات مناسب‌تر برای به حداقل رساندن ریسک‌ها خواهد شد و درنتیجه، کیفیت و ایمنی مراقبت‌های ارائه‌شده در اتاق عمل بهبود خواهد یافت.
کلمات کلیدی: خطر، مدیریت خطر، اتاق عمل ، چارچوب