ارزیابی پوشش موثر خدمات پیشگیری و درمانی سرطان‌های شایع زنان در شهرستان ابهر
Abstract
چکیده
مقدمه: برای دستیابی به پیامدهای بهتر و کاهش هزینه‌های مراقبتی مبتلایان، لزوم اجرا و کاربرد اقدامات پیشگیری و برای بیماری‌های غیر واگیری مثل سرطان می‌تواند یکی از موثرترین راهکارها برای کاهش بار بیماری‌های غیرواگیر باشد که به نظام سلامت کشور تحمیل می‌شوند. یکی از بیماری‌های غیرواگیر مهم در سراسر دنیا سرطان‌ها می‌باشند. با توجه به شیوع بالای سرطان‌های سینه و دهانه رحم در زنان، هدف مطالعه حاضر، اندازه‌گیری پوشش موثر خدمات پیشگیری و درمانی سرطان‌های سینه و دهانه رحم و تعیین شکاف‌های موجود در پوشش موثر این سرطان‌ها بر اساس مدل تاناهاشی در شهرستان ابهر بود.
روش کار و مواد: در این مطالعه توصیفی–تحلیلی، اثربخشی اقدامات نظام سلامت در زمینه مراقبت زنان شهر ابهر از نظر سرطان‌های شایع زنان سنجیده و شکاف‌های موجود در پوشش موثر سرطان‌های سینه و دهانه رحم بر اساس مدل تاناهاشی تعیین شد. از نقطه نظرات متخصصین، پزشکان و مراقبین و بیماران از طریق مصاحبه برای شناسایی دلیل پایین بودن پوشش موثر، استفاده شد و از روش‌های مختلف جهت جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها استفاده گردید.
یافته‌ها: تعداد کل زنان ۳۰ تا ۵۹ سال مراجعه کننده به مراکز سلامت در شهر ابهر (۲۲ مرکز ) برای بررسی سرطان ، ۳۷۰۷۴ نفر بود که از این تعداد ۹۹۲۶ نفر (۷۷/۲۶ درصد) بعنوان نمونه انتخاب شدند. میانگین سنی این افراد، ۹/۳۷ سال بود. کمترین پوشش موثر سینه مربوط به مناطق شهری-روستایی با ۹۲/۲۱ درصد و بیشترین پوشش موثر مربوط به مناطق روستایی با ۹۵/۴۹ درصد بود. کمترین پوشش موثر دهانه رحم مربوط به مناطق شهری-روستایی با ۴۵/۲۰ درصد و بیشترین پوشش موثر مربوط به مناطق روستایی با ۴۵/۵۱ درصد بود. از گلوگاه‌های بالقوه بررسی شده در سمت عرضه و تقاضا، بیشتر آنها در سمت عرضه و مربوط به عدم تخصص کافی پزشکان، عدم ارائه اطلاعات و خدمات لازم توسط پرسنل بود. گلوگاه‌های سمت تقاضا مربوط به عدم تمکن مالی برای پیگیری مراقبت‌ها بود.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه مشخص شد که میزان پوشش موثر غربالگری و مراقبت سرطان سینه و دهانه رحم در مراکز بهداشتی شهر ابهر کمتر از استاندارها می‌باشد و با توجه به شکاف‌های بدست آمده، ایجاد برنامه‌هایی در راستای ارتقای برنامه‌های غربالگری ضروری به نظر می‌رسد.