ارتباط خشونت همسر در دوران بارداری با عملکرد و خودکارآمدی شیردهی در مادران مراجعه کننده به مراکز سلامت شهر تبریز در سال 1402

Abstract

چکیده مقدّمه: اثرات خشونت بر زنان باردار یک موضوع جدّی در بخش سلامت در سطح جهانی است؛ زیرا علاوه بر پیامدهای جسمی و روانی بر زنان باردار، سلامت جنین نیز می تواند تحت تاثیر آن قرار بگیرد. بارداری به تنهایی فشارهای جسمی و روانی زیادی بر فرد تحمیل می کند و به طبع همراه شدن با عوامل استرس زای دیگر مانند خشونت می تواند اثرات سویی بر جنین و مادر داشته باشد و این عوارض می تواند باعث افزایش مرگ و میر مادران و نوزادان شود. با توجه به اهمیت تغذیه با شیر مادر و مزایای آن برای کودکان این مطالعه با هدف تعیین ارتباط خشونت همسر در دوران بارداری با خودکارآمدی و عملکرد شیردهی در مادران مراجعه کننده به مراکز سلامت شهر تبریز در سال 1402 انجام شد. روش: با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله ای تصادفی که بر اساس مناطق ده گانه شهرداری تبریز، از هر منطقه مراکز سلامت به صورت تصادفی انتخاب شدند، در این مطالعه همبستگی-توصیفی، 368 مادر با کودک شیرخوار 2 ماهه یا زیر دوماهه در سال 1402 شرکت کردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش نامه ‌های مشخّصات فردی- اجتماعی، پرسشنامه خودکار آمد شیردهی(Breastfeeding self-efficacy short form)، پرسشنامه عملکرد شیردهی(Breastfeeding performance) همچنین از پرسش نامه مربوط به خشونت خانگی (CTS2: Revised Conflict Tactics Scales) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 برای تعیین ارتباط بین فراوانی انواع خشونت همسر با خودکارآمدی شیردهی و عملکرد شیردهی (آزمون‌های همبستگی پیرسون، تی‌مستقل، تحلیل واریانس یک‌ طرفه و مدل خطی عمومی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که فراوانی ابعاد خشونت خانگی به ترتیب از بیشتر به کمتر عبارت است از: خشونت مباحثه ای (5/73%)261، خشونت روانی (20/28%)100، خشونت جنسی (10/12%)43 ، خشونت جسمی (70/8%)31 و خشونت آسیب یا صدمه (50/4%)16. با توجه به نتایج میانگین و انحراف معیار نمره خودکارآمدی شیردهی 3/9 ± 25/60 (دامنه نمرات فرم کوتاه 70-14) و میانگین و انحراف معیار نمره عملکرد شیردهی 1/1 ± 63/4 (دامنه نمرات 6-0)بود. ارتباط معناداری بین خودکارآمدی شیردهی و عملکرد شیردهی وجود داشت(027/0B=، 001/0p=<). بر اساس مدل خطّی رگرسیون عمومی ارتباط معناداری با خودکارآمدی شیردهی و خشونت همسر بعد مباحثه ای (220/3-B=، 002/0p=) و عملکرد شیردهی و خشونت همسر بعد جنسی (400/0B=، 014/0p=) مشاهده شد. نتیجه‌گیری: با توجّه به ارتباط بین خودکارآمدی شیردهی با خشونت همسر بعد مباحثه ای و ارتباط بین خودکارآمدی شیردهی با خشونت همسر بعد جنسی، لازم است پرستاران و مراقبین سلامت به انواع ابعاد خشونت همسر در دوران بارداری بر خودکارآمدی و عملکرد شیردهی توجّه ویژه ای داشته باشند.