طراحی و روانسنجی ابزار جامع ارزیابی عملکردی بیماران 2 تا 5 ساله مبتلا به اختلال طیف اوتیسم: نسخه ی درمانگر
Abstract
اختلال طیف اوتیسم به عنوان یک اختلال نورودولوپمنتال دسته بندی می شود. (ناهمگونی) هتروژنیسیتی به عنوان هال مارک اختلال طیف اوتیسم شناخته می شود. از طرفی بر اساس جستجوهای به عمل آمده در پایگاههای اطلاعاتی ابزار جامعی که بتواند بیماران مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را از نظر عملکردی طبقه بندی کند یافت نشد. این عوامل سبب می شود که بالینگران در برخورد با بیماران مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دچار سردرگمی در میان تعداد زیادی از علائم، که هر دسته نیاز به رویکرد درمانی متفاوتی دارند، بشوند. از طرفی در صورت دسته بندی مناسب علایم، رویکرد پزشکی شخصی سازی شده در این بیماران بیشتر قابل انجام می شود. هدف این مطالعه طراحی وروانسنجی ابزار جامع ارزیابی عملکردی بیماران 2 تا 5 ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم (نسخه ی درمانگر)، بود.
روش کار: پژوهش حاضر در ادامه ی مطالعه ی قبلی، ولی این بار برای طراحی و روانسنجی نسخه ی درمانگر "ابزار ارزیابی عملکردی در کودکان 2-5 ساله مبتلا به اختلال طیف اوتیسم" انجام شده بود، طراحی شد.
در پژوهش قبلی ، نتایج مطالعه انجام شده توسط بولت و همکاران به عنوان یک مطالعه پایه ای مهم با مطالعات مختلف، مورد مقایسه قرار گرفت و با توجه به اینکه برا اساس نظر پنل خبرگان، تمامی جنبه های عملکردی مطرح شده در مطالعات دیگر را در بر می گرفت و حتی از آنها فراتر می رفت، پایه تحقیق ما قرار گرفت. در مرحله ی اول با مشارکت خبرگان و صاحب نظران از بین سوالاتی که در پژوهش قبلی بعد از نظرسنجی از صاحب نظران این رشته و آنالیز آماری حذف شده بودند، 94 سوال از این مرحله از پژوهش هم حذف شدند و 137 سوال وارد مطالعه شدند. سپس نسخه اولیه ابزار تدوین شد. روایی محتوای ابزار صورت کیفی و نیز کمی، با محاسبه دو شاخص نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا ((CVI ارزیابی شد. روایی صوری با مشارکت اعضای گروه ارزیابی بررسی شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریبCronbach’s α استفاده شد. روایی صوری و feasibility ابزار نهایی، توسط 20 ارزیاب به صورت pilot مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: بر اساس نتایج نسبت روایی محتوا، از 137 سوال طراحی شده، تنها تعداد 50 سوال، عدد بزرگتر از عدد (62/0) در جدول لاوشه داشتند و به عنوان سوالات ضروری و مهم در این ابزار به کار گرفته شده بودند. بنابراین 87 سوال در این مرحله حذف شدند و برای 50 سوال باقیمانده، سایر مراحل ارزیابی انجام شد. نتایج حاکی از آن بود که همه ی این 50 سوال نمرهCVI بالاتر از 8/0 داشتند و لذا مناسب تشخیص داده شدند. نتایج شاخص توافق میان ارزیابان (K)، حاکی از آن بود که همه ی 50 سوال نمره بالاتر از 79/0 که نشانگر میزان توافق در سطح عالی می باشد، داشتند و در ابزار طراحی شده باقی ماندند. میزان ضریب آلفای کرونباخ 95/0 محاسبه شد.