تاثیر دو روش آموزش چهره به چهره و کتابچه ارزیابی رفتار نوزاد بر استرس و دلبستگی مادران دارای نوزاد نارس: یک مطالعه شبه تجربی

Abstract

خلاصه فارسی مقدمه: مادران نوزادان نارس که در بخش مراقبت ویژه بستری می شوند، ممکن است بلافاصله پس از تولد فرصت تماس و در آغوش کشیدن نوزاد خود را پیدا نکند. این مسئله می تواند باعث از هم گسیختن یا تاخیر در دلبستگی مادر و نوزاد و ایجاد استرس در والدین شود. جهت کاهش این مشکلات ارائه برنامه های آموزشی برای مادران ضروری می باشد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر دو روش آموزش چهره به چهره و کتابچه ارزیابی رفتار نوزاد بر استرس و دلبستگی مادران دارای نوزاد نارس در شهر تبریز انجام گرفت. روش کار: در این مطالعه مداخله ای شبه تجربی، مادران دارای معیار های ورود در دو گروه مداخله (30 مادر) و یک گروه کنترل (30 مادر) قرار گرفتند. مداخله آموزشی ارزیابی رفتار نوزاد در یکی از گروه ها به روش چهره به چهره و در گروه دیگر با کتابچه آموزش داده شد. گروه کنترل فقط برنامه های آموزشی معمول در بخش را دریافت کردند. میزان استرس مادران قبل و بعد از برنامه آموزشی با استفاده از مقیاس استرس والدین بری و جانز PSS (Parental Stress Scale) و میزان دلبستگی مادران با استفاده از پرسشنامه دلبستگی مادری MAI (Maternal Attachment Inventory) بررسی شد. اطلاعات با نرم افزار SPSS نسخه 20 و با آمار توصیفی و تحلیلی مورد آنالیز قرار گرفت. یافته ها: میزان استرس مادران در هر سه گروه قبل و بعد از آزمون تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر داشته ( 001/0p < ) و سطح استرس مادران کاهش یافته است. در مقایسه بین گروهی، نمرات استرس مادران بعد از آموزش تفاوت آماری معنی داری داشت (01/0p= ) و سطح استرس مادران در گروه آموزش به روش کتابچه کمتر از گروه آموزش چهره به چهره بود. مادران در گروه کنترل نسبت به دو گروه مداخله سطح استرس بیشتری را گزارش کرده اند. میانگین نمره دلبستگی مادران در دو گروه آموزش به روش کتابچه ( 004/0p < ) و آموزش چهره به چهره ( 008/0p < ) قبل و بعد از آزمون تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر داشته است و میزان دلبستگی مادران افزایش یافته است. ولی در گروه کنترل تفاوتی بین نمرات قبل و بعد از آزمون مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان دهنده تاثیر مثبت مداخله آموزشی ارزیابی رفتار نوزاد در کاهش استرس مادران بود. این کاهش در گروه آموزش به روش کتابچه بیشتر از گروه آموزش چهره به چهره بود. همچنین مداخله آموزشی بر روی افزایش دلبستگی مادران تاثیر مثبت داشت ولی تفاوتی در روش های آموزشی چهره به چهره و کتابچه وجود نداشت. مادران در مورد علت رفتارهای نوزاد و تفسیر آن از توانایی کافی برخوردار نیستند و ظاهر و رفتارهای نوزاد از منابع مهم استرس والدین در بخش مراقبت های ویژه می باشد. لذا آموزش درباره ویژگی های رفتاری و فیزیولژیک نوزاد نارس می تواند باعث کاهش استرس در آنان شود.