تهیه و ارزیابی نانوذرات کیتوسان حاوی عصاره گل گاو زبان ایرانی (Echium amoenum) و بررسی اثرات ضد میکروبی آن بر روی میکروارگانیسم های شایع دهان
Abstract
زمینه و هدف: دهان به علت ارتباط دائم با محیط بیرون، همواره محل تجمع میکروارگانیسم های پاتوژن و فرصت طلب می باشد. با افزایش مقاومت های ناشی از استفاده بیش از حد آنتی بیوتیک های سنتتیک، یافتن داروهای جایگزین که هم دارای خواص آنتی باکتریال بوده و هم کم ترین عوارض جانبی را برای انسان به همراه داشته باشند، ضروری به نظر می رسد. استفاده از گیاهان دارویی مانند گیاه گل گاوزبان (Echium amoenum) با خواص بیواکتیویته بالا می تواند جایگزینی برای آنتی بیوتیک ها باشد. یکی از حامل های زیست سازگار و بیواکتیو برای انتقال دارو ها نانوذرات های کیتوزان می باشد که به انتقال و رهایش آهسته ی ماده آنتی میکروبیال کمک می کند. لذا هدف از این مطالعه بارگذاری عصاره گیاه گل گاوزبان بر نانوذرات کیتوزان و بررسی آثار آنتی میکروبیال این ترکیب علیه استرپتوککوس موتانس، کاندیدا آلبیکنز و اشریشیاکلای می باشد.
مواد و روش اجرا: در این مطالعه ابتدا محلول کیتوزان در اسید استیک 1% تهیه شد. سپس محلول تری پلی فسفات به آن افزوده گشت. مخلوط حاصله سانتریفیوژ شده و نهایتا پودر حاصله خشک شد. محلول عصاره ی گل گاو زبان تهیه شده و به پودر کیتوزان افزوده شد. بعد از هم زدن، سانتریفیوژ شده و پودر نانوذرات کیتوزان حاوی گل گاو زبان جدا شده و خشک شد. ویژگی ها و مشخصه های نانوذرات ها توسط تست Dynamic light scattering (DLS) و پایداری آن با بررسی پتانسیل زتا ارزیابی شد. نهایتا اثر آنتی میکروبیال این ترکیب بر باکتری های استرپتوکوکوس موتانس و اشرشیا کلای و قارچ کاندیدا آلبیکنز با ارزیابی (minimum inhibitory concentration) MIC و minimum bactericidal concentration)) MBC از طریق روش Microdilution بررسی شد.
یافته ها: اندازه نانوذرات های کیتوزان و کیتوزان حاوی عصاره به ترتیب 24/1 ± 98 و 54/1 ± 108 نانومتر و میزان پتانسیل زتای آن ها +17 و +10 بدست آمد. غلظت MIC برای کیتوسان، عصاره و نانوذرات کیتوسان حاوی عصاره ی گل گاوزبان برای باکتری اشریشیا کلای به ترتیب 67/170، 67/666 و 34/341 mg/ml و برای باکتری استرپتوکوکوس موتانس به ترتیب 67/106، 67/416 و 67/170 mg/ml و برای قارچ کاندیدا آلبیکنز به ترتیب 67/426، 1000 و 34/341 mg/ml بدست آمد. غلظت MBC برای کیتوسان، عصاره و نانوذرات کیتوسان حاوی عصاره ی گل گاوزبان برای باکتری اشریشیا کلای به ترتیب 67/426، 67/1666 و 34/853 mg/ml و برای باکتری استرپتوکوکوس موتانس به ترتیب 67/426، 34/833 و 67/426 mg/ml و برای قارچ کاندیدا آلبیکنز به ترتیب 34/853، 67/1666 و 34/853 mg/ml بدست آمد.
نتیجه گیری: بارگذاری عصاره ی گل گاوزبان در نانوذرات کیتوزان تهیه شده به روش ژل شدن یونی باعث تشکیل یک ترکیب پایدار و بهبود خواص آنتی باکتریال آن علیه باکتری های استرپتوکوکوس موتانس و اشریشیا کلای و خواص ضد قارچی علیه کاندیدا آلبیکنز می شود. عصاره ی گل گاوزبان بارگذاری شده در نانوذرات کیتوزان می تواند به عنوان یک ترکیب زیست فعال آنتی باکتریال علیه عفونت های دهانی به کار برده شود.