تعیین غلظت بهینه نانوذرات برای خاصیت آنتی باکتریال در دهانشویه های حاوی نانوذرات اکسید روی ، دی اکسید تیتانیوم ، هیدروکسی آپاتیت و فلورید نقره در محیط آزمایشگاهی
Abstract
زمینه و هدف: باکتری استرپتوکوکوس موتانس از میکروارگانیسم های اصلی در ایجاد پوسیدگی است. با توجه به تغییر فلور میکروبی دهان به نفع این میکروارگانیسم پاتوژن در بیماران دارای اپلاینس های ارتودنسی، استفاده از دهانشویه آنتی میکروبیال در کنار مسواک لازمه رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد. امروزه دهانشویه کلرهگزیدین گلد استاندارد دهانشویه های آنتی باکتریال است. با این وجود به علت طعم و بوی بد و احتمال رنگ گرفتن دندان ها در استفاده های طولانی مدت، پذیرش این دهانشویه توسط بیماران پایین است. هدف از این مطالعه بررسی خاصیت آنتی باکتریال و زیست سازگاری چهار نوع دهانشویه ی حاوی نانوذرات اکسید روی، دی اکسید تیتانیوم، هیدروکسی آپاتیت، فلورید نقره و کلرهگزیدین در محیط آزمایشگاهی جهت یافتن غلظت بهینه ی نانوپارتیکل ها می باشد.
مواد و روش اجرا: دهانشویه های حاوی نانوپارتیکل های دی اکسید تیتانیوم، روی اکسید، نقره فلوراید و هیدروکسی آپاتیت در محلول کیتوسان در اسید استیک 1% تهیه شدند. اندازه ی ذرات با تست DLS ارزیابی شد و سپس کمترین غلظت بازدارندگی آن ها (MIC) بر باکتری استرپتوکوک موتانس با روش microdilution بدست آمد. در ادامه سمیت این دهانشویه ها بر رده ی سلولی فیبروبلاست با تست MTT بررسی شده، میزان IC50 بدست آمد و زیست سازگاری دهانشویه ها با کلرهگزیدین (گروه کنترل) مقایسه گشت. میزان سمیت دهانشویه ها با آزمون آنالیز ANOVA یک طرفه یا kruskal wallis مقایسه شد.
یافته ها: با توجه به تست DLS ابعاد نانوپارتیکل نقره فلوراید برابر 24/29 ± 9/122 هیدروکسی آپاتیت 30/85 ± 5/253 ، اکسید روی برابر با 96/0 ± 99/6 و دی اکسید تیتانیوم برابر با 21/15 ± 36/98 نانومتر می باشد. میزان پتانسیل زتای دهانشویه ها به ترتیب برابر است با 13، 09/1 ، 8 و 8/3 mV. غلظت MIC برای دهانشویه های حاوی نانوپارتیکل های دی اکسید تیتانیوم، روی اکسید، نقره فلوراید و هیدروکسی آپاتیت به ترتیب µg/ml 625/15 ، 25/31 ، 7/8 و 25/31 و غلظت 50 IC به ترتیب µg/ml 66، 100، 14/21، 50 و %004/0 می باشد.
نتیجه گیری: مطالعه ی حاضر نشان داد که تمامی نانوذرات فلزی و هیدروکسی آپاتیت دارای خاصیت آنتی باکتریال مناسب علیه باکتری استرپتوکوکوس موتانس بوده و در تمامی رقت ها میزان سمیت کلرهگزیدین بیشتر از دهانشویه ی حاوی نانوذرات می باشد. لذا استفاده از نانوذرات هیدروکسی آپاتیت، تیتانیوم دی اکسید، اکسید روی و نقره فلوراید دیسپرس شده در کیتوسان به عنوان دهانشویه جایگزین مناسبی برای کلرهگزیدین می باشد.