بررسی ویژگی های نرم افزاری کاربردی گوشی های همراه در حوزه کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)

Abstract

بیان مسئله و اهمیت موضوع با افزایش میزان استفاده از تکنولوژی از سوی پزشکان و بیماران، رایانه های چند رسانه ای می توانند بعنوان یک توسعه دهنده پزشک برای فعالیت های آموزش بیمار مورد استفاده قرار بگیرد] 1 .] امروزه سیستم های مراقبت بهداشتی به تدریج به سمت مدل های جدید مراقبت برنقش بیمار و خودمراقبتی پیش می رود] 2 [. منظور از خودمراقبتی به آن دسته از فعالیت هایی که بیمار در جهت ارتقای سلامت خود، پیشگیری و محدود کردن بیماری و بازیابی سلامت خود انجام می دهد،گفته می شود] 3 [. سلامت همراه به مفهوم استفاده از دستگاه های موبایل مانند تلفن همراه، تبلت ها و گوشی های هوشمند در پزشکی و بهداشت عمومی اشاره دارد. سلامت همراه خود زیرمجموعه یک مفهوم وسیعتر به نام سلامت الکترونیک میباشد. رشد صعودی در استفاده از تلفن های هوشمند، نیاز بازار را برای برنامه های کاربردی و سیستم های مبتنی بر وب که برای اهداف سلامتی طراحی شده است، تامین کرده است. از سال 2۰1۰ برنامه های بسیاری در بخش های بهداشت و سلامتی برای گوشی های هوشمند وجود دارد. گوشی های هوشمند به دلایل مختلفی در حال تبدیل شدن به بخش جدایی ناپذیر سلامت همراه هستند: اول اینکه استفاده از گوشی های همراه و گوشی های هوشمند بسیار رایج شده است و استفاده مکرر از آنها و حمل همیشگی شان به یک عادت تبدیل شده است. دوم از انجایی که مردم در طول روز تلفن های هوشمند حمل می کنند، تلفن ها داده های ارزیابی اکولوژیکی جمع اوری می کنند که پزشکان از آنها در سیستم های سلامت همراه استفاده می کنند. استفاده از موبایل ممکن است به چندین روش به نفع بیمار باشد: اول اینکه بیمار میتواند از موبایل برای ردیابی و یا ثبت اطلاعات خود، کالری خورده و سوخته، علائم حیاتی یا زمان تمرین استفاده کند. دوم اینکه فرد می تواند به موارد آموزشی مانند ویدئوها، نمودار و جدوال مختلف دسترسی داشته باشد.] 4 .] اپلیکیشنهای موبایل بهویژه در حوزه سلامت، دارای مزایای زیادی هستند، از جمله: عملکردی و بهطور سنتی مورد استفاده پزشکان و بیماران در محل مراقبت در دسترس هستند. ثانیا، آنها قادر به ذخیره داده های محلی و دسترسی به اینترنت هستند. سوم هزینه های توسعه نسبتاً پایین است و به این ترتیب، امکان توسعه سریع و استقرار برنامه ها و همچنین به روز رسانی های مکرر را فراهم می کند] 5 [. قبل از ظهور تلفن های همراه خدمات مراقبت های بهداشتی معمولا به صورت چهره به چهره با بیماران ارائه می شد. امروزه مداخلات پزشکی و پرستاری با استفاده از تلفن های همراه رو به افزایش است. بطور کلی برنامه های ارتقای سلامت مبتنی بر برنامه های تلفن همراه یک پلتفرم ایده ال برای مداخلات کارآمد به حساب می آیند. برنامه های تلفن همراه برای ارائه اطلاعات آموزش سلامت، خودگزارش دهی,نظارت، جمع آوری داده ها و ارائه بازخورد مورد استفاده قرار می گیرد. از کارایی برنامه های اپلیکیشن موبایل میتوان به دو ویژگی بهبود کارایی خودمراقبتی بیماران و مدیریت علائم شناسایی اشاره کرد. به عنوان مثال بررسی برنامه های اپلیکیشن موبایل برای بیماران دیابتی نشان داد که میتوانند قند خون خود را اندازه گیری کنند و به راحتی داده های وارد شده را با گوشی هوشمند بررسی کنند و سپس برای کادر پزشکی ارسال کنند. در یک مطالعه غربالگری قلبی عروقی، برنامه های اپلیکیشن موبایل 1 مقرون به صرفه تر از غربالگری مبتنی برکاغذ یا تلفن همراه بود. در سال های اخیر، نیاز به برنامه های ارتقای سلامت در میان جمعیت عمومی سالم افزایش یافته است.این برنامه ها برای پیشگیری و مدیریت عوامل خطر، افزایش فعالیت بدنی، بهبود عادات غذایی و سبک زندگی, افزایش وزن ، کاهش سیگار کشیدن، استرس، افسردگی و چاقی استفاده شده است] 6 [. مشکل تشخیص دیرهنگام بیماری ها همیشه یک موضوع قابل توجه بوده است زیرا اکثر بیماران برای کمک به پزشکان به دلایل های مختلفی غیرفعال هستند از جمله: کمبود وقت یا پول، ترس یا عدم اعتماد به پزشک ایجاد سیستمی که به پزشک در تعیین تشخیص و یافتن درمان کمک کند، بسیارمهم است] 7 .] براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت 2 در سال 2۰15 اپلیکیشن های حوزه سلامت یا سلامت همراه 3 به یک نوع ابزار مداخله در حوزه سلامت تبدیل شده اند] 8 [. به همین دلیل نیز حوزه سلامت همراه به عنوان یکی از شاخه های پرطرفدار حوزه سلامت الکترونیک 4 و به نوعی یکی از زیرشاخه های تله مدیسین 5 محسوب میشود] 9 ] . بیماری کبد چرب غیرالکلی حالتی است که در آن چربی بیش ازحد در کبد بیمار بدون سابقه سوء مصرف الکل تجمع می یابد. این بیماری از نظر اتیولوژیک با مقاومت سیستمیک و کبدی به انسولین مرتبط می باشد. امروزه تعداد بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی در سراسر جهان با افزایش شیوع چاقی، رو به افزایش است. در حال حاضر شایع ترین بیماری مزمن کبدی محسوب می شود و شیوع آن در جمعیت بزرگسالان کشورهای توسعه یافته حدودا 3۰ % می باشد] 1۰ ] . از آنجایی که درمان ثابتی برای کبد چرب غیرالکلی وجود ندارد و بیشتر تمرکز بر روی مدیریت درمان nMobile Applicatio 1 2 Word Health Organization (WHO) 3Mobile Health /mHealth 4E-Health 5telemedicine سندرم متابولیک است. تغییرسبک زندگی و فعالیت های بدنی توصیه اصلی برای مبتلایان کبدچرب غیر الکلی است. طبق توصیه انجمن گوارش آمریکا تمرین ورزشی جزء اصلی درمان کبد چرب غیرالکلی است] 11 , 12 [. شیوع این بیماری در میان بزرگسالان جمعیت عمومی 5 تا 2۰ درصد است، درحالیکه در بیماران چاق و دیابت نوع 2 این میزان به 4۰ % و در کودکان چاق به 7۰ %هم میرسد. این مقادیر نشان دهنده اهمیت کبدچرب غیرالکی، از مهمترین بیماری های متابولیک است که به موازات اختلالت متابولیکی دیگر از جمله چاقی، دیابت و بیماری های قلبی عروقی ایجاد می شود] 13 [. با توجه به سومین پایش ملی عوامل خطر بیماریهای غیرواگیرصورت گرفته در ایران، افزایش فوق العاده بالای برخی از ناهنجاری هایی متابولیکی ازجمله دیابت) 8,7% (، چاقی) 22,3% ،) فشارخون بالا) 26,6% ( و هیپرتری گلیسیریدمی گزارش شده است و از آنجایی که ناهنجاریهای متابولیکی عوامل خطر برای بیماری کبدچرب غیرالکلی به حساب می آیند، شیوع بالای کبدچرب غیرالکلی پیش بینی میشود] 14 [. شیوع این بیماری با توجه به مطالعات صورت گرفته در نقاط مختلف جهان به ترتیب در منطقه مدیترانه 36,8 %، در چین 5 - 24 %، در اروپا 2۰ - 4۰ %، در ژاپن 9 - 3۰% ، در مناطق شهری هند 16 - 32 % و در مناطق روستایی هند 9 % می باشد.کمترین شیوع در بین کشورهای آسیایی، مربوط به کشور سنگاپور با 5 % است. شیوع این بیماری به عوامل متعددی مانند سن، جنسیت، قومیت، وجود آپنه خواب و اختلالات سیستم غدد درون ریز)به عنوان مثال کم کاری تیروئید، کم کاری هیپوفیز، هیپوگنادیسم و سندرم تخمدان پلی کیستیک(، چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت نوع 2 و سندرم متابولیک مرتبط می باشد] 15 .] با توجه به اینکه خدمات رسانی در حوزه بهداشت و سلامت جامعه در بیشتر کشورهای دنیا از جمله ایران با چالش های مهمی مواجه است، ارائه برنامه کاربردی خودمراقبتی کاهش هزینه های نظام سلامت، بهبود شاخص های مراجعه مجدد، افزایش پایبندی به درمان و ارتقای کیفیت زندگی بیماران را در پی خواهد داشت] 16 .]