بررسی تاثیرات دونپزیل بر روی علایم بالینی و مهارتهای زبانی و اجرایی در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم؛ مرور نظام مند
Abstract
اختلال طیف اوتیسم (ASD) گروهی از اختلالات هستند که با سه مشکل اصلی نقص اولیه در رفتارهای حسی-حرکتی تکراری، تعامل اجتماعی و مهارت های ارتباطی، الگوهای کلیشه ای فعالیت ها صرف نظر از قومیت، نژاد، فرهنگ یا گروه اجتماعی-اقتصادی توصیف می شوند. در مطالعات اخیر، اثرات امیدبخش داروی دونپزیل بر روی علایم بالینی افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم گزارش شده و به دلیل نبود یک مطالعه مرور نظام مند، اثرات دونپزیل بر روی نمای کلی بالینی، زبان بیانی و مفهومی و عملکرد اجرایی درمبتلایان به ASD را به صورت نظام مند بررسی کردیم.
روش کار: مرور سیستماتیک به روش JBI اجرا و پروتکل مطالعه در سایت Prospero ثبت شد. در ابتدا در PubMed(NCBI) جستجوی مقالات مرتبط با موضوع صورت گرفت و مشابهی یافت نشد. سپس با استفاده از کلمات کلیدی در استراتژی جستجو برای PubMed اقدام شد. فهرست مرجع به‌روزرسانی شده و در پایگاه‌های داده Medline (PubMed), COCHRANE, Scopus, و EMBASE جستجو انجام گرفت. مقالات با تاریخ انتشار حداکثر تا پایان سال 2023 و به زبان انگلیسی و فارسی انتخاب شدند. دو بازبین مستقل با استفاده از ابزارهای ارزیابی انتقادی استاندارد موسسه JBI مطالعات را ارزیابی کردند. داده‌ها از مطالعات با استفاده از ابزار استاندارد استخراج داده JBI استخراج شدند. داده‌های مرتبط با جمعیت‌ها، روش‌های مطالعه، و نتایج در 9 مطالعه ی نهایی انتخاب شده به دقت استخراج شدند. مقالات انتخابی کاملاً مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند و اطلاعات مورد نیاز از آنها در جدول استخراجی Excel استخراج و خلاصه گردیدند. برای سازماندهی و مدیریت مقالات از نرم‌افزار Endnote X9 استفاده شد.
یافته ها: در این تحقیق نه مطالعه بررسی شد که شامل چهار آزمایش بالینی تصادفی (RCTs)، چهار مطالعه مداخله ی بالینی با برچسب باز و یک گزارش موردی بود. یافته‌ها متنوع بودند و برخی از مطالعات نشان دادند که دونپزیل ممکن است در حوزه‌های خاصی از مهارت های زبان مزایایی داشته باشد. یکی از مطالعات RCT نشان داد که دونپزیل اثر درمانی قابل توجهی در مهارتهای زبانی بیانی و دریافتی، داشته ومطالعه ای نشان داد که الگوهای خواب REM در کودکان اوتیسمی که با دونپزیل درمان شده‌اند، بهبود یافته است. چندین مطالعه گذشته نگر بهبودهایی در علائم رفتاری مانند خشونت و بیش‌فعالی گزارش دادند. اما آزمایش‌های بالینی تصادفی دیگر نتایج قابل توجهی در عملکرد اجرایی گزارش ندادند.