بررسی ارتباط عوارض جانبی جلدی مصرف کاربامازپین و لاموتریژین با ژن HLA-B*1502 در بیماران با اختلال تشنجی

Abstract

داروهای ضد تشنج درمان ارزشمندی جهت کنترل تشنج و صرع در بیماران می باشند. کارابامازپین و لاموتریژین داروهای ضدصرع و تثبیت کننده خلق می باشد که جهت درمان این بیماری ها و مواردی از قبیل نورالژی تری ژمینال و درد های مزمن مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به وجود مطالعات متعدد در مناطق و نژاد های مختلف در جهت تعیین ارتباط بین HLA-B*1502 و HLA-A31:01 با عوارض ناشی از مصرف کاربامازپین و لاموتریژین، تاکنون مطالعه ای در جهت تعیین ارتباط این عوامل در کشور و منطقه شمال غرب ایران صورت نگرفته است. لذا بر آن شدیم تا مطالعه ای با هدف بررسی ارتباط بین عوارض جانبی مصرف کاربامازپین و لاموتریژین با ژن HLA-B*1502 و HLA-A31:01در بیماران با اختلال تشنجی انجام دهیم. روش اجرا: این مطالعه مقطعی (cross-sectional)، بر روی بیماران با تشخیص تشنج که در حد زمانی فروردین 1397 تا اسفندماه 1400 به مرکز آموزشی-درمانی رازی یا امام رضا (ع)، وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز مراجعه کرده‌اند، انجام شده است. بیماران در 2 گروه با و بدون عوارض پوستی مخاطی ناشی از مصرف کاربامازپین یا لاموتریژین تقسیم شدند. پارامترهای مختلفی مانند سن، جنس، نوع و دوز داروی مصرفی و نیز شدت واکنش ازدیاد حساسیت طبق پرسشنامه تکمیل شد. از تمام افراد نمونه خون به میزان 5 سی سی دریافت شد و تا زمان انجام ازمایشات در دمای -70 درجه نگهداری شد. در نهایت نمونه های خونی دو گروه به روش PCR از نظر وجود یا عدم وجود HLA-B*1502 و HLA-A31:01 مورد بررسی قرار گرفته و داده های حاصل با استفاده از نرم افزار تحلیل اماری IBM SPSS software (ver24, SPSS; Chicago, IL) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: 97 بیمار که در 2 گروه گروه کیس (۴۸ بیمار) و گروه کنترل (۴۹ بیمار) تقسیم شدند، در این مطالعه مشارکت کردند. در 48 بیمار گروه کیس شدت واکنش حساسیت در حد خفیف در 43 بیمار (89.6%) و SJS در 5 بیمار (10.4%) بود. بیماران 2 گروه از نظر سن (p=0.47)، جنس (p=۰.۱۲) و نوع تشنج (p=0.74) تفاوت معناداری باهم نداشتند. 67 (69.1%) بیمار کاربامازپین و 30 (30.9%) بیمار لاموتریژین دریافت کرده بودند به طوریکه 31 (64.6%) بیمار از گروه کیس کاربامازپین و 17 (35.4%) بیمار از این گروه لاموتریژین دریافت کرده بودند. از نظر نوع داروی مصرفی بین گروه کیس و کنترل تفاوت معنادار آماری دیده نشد (p=0.34). در بررسی ژنتیکی HLA، شیوع 3.1%HLA-A31:01 یافت شد که هر سه بیمارHLA-A31:01 در گروه کیس قرار داشتند؛ با این وجود بین تفاوت موجود بین گروه کیس و کنترل از نظر آماری معنادار نبود (p=0.07). شیوع ژن HLA-B 1502 در بررسی Low resolution 5.2% بود که شامل 2 (4.2%) بیمار در گروه کیس و 3 (6.1%) بیمار در گروه کنترل بود (p=0.66). هیچکدام از این بیماران در بررسی High resolution حامل ژنوتیپHLA-B 1502 نبودند. در زیر گروه دریافت‌کنندگان کاربامازپین در بررسی ژنتیکی HLA، شیوع 4.5%HLA-A31:01 یافت شد که هر سه بیمار HLA-A31:01 در گروه کیس قرار داشتند؛ با این وجود بین تفاوت موجود بین گروه کیس و کنترل از نظر آماری معنادار نبود (p=0.05). شیوع ژن HLA-B 1502 در بررسی Low resolution 6.0% بود که شامل 2 (6.5%) بیمار در گروه کیس و 2 (5.6%) بیمار در گروه کنترل بود (p=0.87). در زیر گروه لاموتریژین، HLA-B15:02 در بررسی Low resolution تنها در 1 (7.7%) بیمار در گروه کنترل وجود داشت که نشانگر تفاوت معناداری بین 2 گروه نبود (p=0.24).